Πολιτική

Ιστορική συμφωνία για το ιρανικό

Σε ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης κατέληξαν οι διαπραγματεύσεις της Γενεύης μεταξύ του Ιράν και των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γερμανίας

Μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις, οι υπ. Εξωτερικών της ισλαμικής χώρας και των έξι μεγάλων δυνάμεων κατέληξαν σε μια μεταβατική συμφωνία. Αυτή προβλέπει το πάγωμα μέρους του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος για τους επόμενους έξι μήνες σε αντάλλαγμα για τη μερική χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν.

Δυο ώρες μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα τόνισε: «Σήμερα οι ΗΠΑ έκαναν, μαζί με τους στενούς συμμάχους και εταίρους μας, ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση μιας συνολικής λύσης, που αφορούν στις ανησυχίες μας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. (…) Η διπλωματία αυτή μας άνοιξε νέους δρόμους προς έναν κόσμο ο οποίος είναι πιο ασφαλής. Ένα μέλλον όπου μπορούμε να πούμε ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα είναι ειρηνικό και πως καμία χώρα δεν μπορεί να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα». Ο αμερικανός πρόεδρος διευκρίνισε την ίδια ώρα ότι αν το Ιράν δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις του κατά την εξάμηνη αυτή περίοδο, «οι ΗΠΑ θα αναστείλουν τα μέτρα χαλάρωσης επί των κυρώσεων και θα αυξήσουν την πίεση».

Λιγότερο ενθουσιασμένος εμφανίστηκε ο ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ ο οποίος έγραψε στο twitter: «Όσο η συμφωνία δεν περιλαμβάνει την αποσυναρμολόγηση των ιρανικών συσκευών φυγοκέντρησης, δεν κερδίσαμε τίποτα».

Τι προβλέπει η συμφωνία

Οι συνομιλίες ήταν μαραθώνιες

Η μεταβατική συμφωνία έχει διάρκεια έξι μηνών. Στο διάστημα αυτό θα πρέπει να βρεθεί μια συνολική και διαρκής λύση. Σύμφωνα με την προσωρινή συμφωνία το Ιράν δεν θα εμπλουτίζει ουράνιο πέραν του 5 %. Αποθέματα εμπλουτισμένου κατά 20 % ουρανίου θα πρέπει να αλλάξουν με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς. Επίσης, το Ιράν δεσμεύεται να μην χρησιμοποιήσει νέες συσκευές φυγοκέντρησης και να μην προχωρήσει στη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων εμπλουτισμού ουρανίου.

Σε αντάλλαγμα οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, σε χαλάρωση των κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης συνολικού ύψους 5,2 δις ευρώ, που αναμένεται να δώσουν μεγάλη ανάσα στην ιρανική οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμφωνία θα συντονιστεί από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).

«Δεν πρόκειται μόνον για ένα πρώτο βήμα» σχολίασε ο επικεφαλής της ανεξάρτητης οργάνωσης ‘Εθνικό ιρανοαμερικανικό συμβούλιο’, Τρίτα Πάρσι, «είναι ένα πρώτο βήμα σε συνδυασμό με μια συμφωνία για το πώς πρέπει να είναι το τελευταίο στάδιο. Και αυτό είναι αποφασιστικής σημασίας».

Η αντίδραση του Ισραήλ

Οι συνομιλίες πραγματοποιήθηκαν στο Intercontinental της Γενεύης

Διαφορετικά βλέπει τα πράγματα το Ισραήλ. «Αυτό που επετεύχθη την περασμένη νύχτα στη Γενεύη δεν είναι μια ιστορική συμφωνία, αλλά ένα ιστορικό λάθος», δήλωσε ο πρωθυπουργός της χώρας Μπένιαμιν Νετανιάχου. «Σήμερα ο κόσμος έγινε πιο επικίνδυνος επειδή το πιο επικίνδυνο καθεστώς του κόσμου έκανε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση απόκτησης του πιο επικίνδυνου όπλου στον κόσμο».

Φόβους ότι το Ιράν μπορεί να συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου εξέφρασε ο υπ. Εξωτερικών του Ισραήλ Λίμπερμαν, κάνοντας λόγο για την «μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία του Ιράν τα τελευταία χρόνια». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο ισραηλινός υπουργός αρμόδιος για τις μυστικές υπηρεσίες Στάινιτς, ο οποίος είπε ότι το Ιράν παραπλανά τη Δύση.

Antje Passenheim / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. Σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου   dw de