“To Βερολίνο είναι το νέο Παρίσι” Πηγή: The Economist,
Πηγή: The Economist, επιμέλεια, Δημήτρης Θωμάς - 02/11/2008
Η Γερμανία αντικαθιστά τη Γαλλία, ως ο “αμήχανος σύμμαχος της Αμερικής”
Αμέσως μετά την εκλογή της ως Καγκελάριος της Γερμανίας, Η Άνγκελα Μέρκελ επισκέφθηκε τον Τζορτζ Μπους στην Ουάσινγκτων, “για να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Γερμανίας – Ηνωμένων Πολιτειών”. Ο προκάτοχος της, Γκέρχαρντ Σρέντερ, τάχθηκε με τέτοια οξύτητα κατά του πολέμου στο Ιράκ, ώστε να θεωρείται αντιαμερικανός. Αντιθέτως η κυρία Μέρκελ είχε ταχθεί υπέρ του πολέμου. Η Γερμανία μπορεί να ανήκει στην “Παλαιά Ευρώπη”, όπως οι Αμερικανοί χαρακτήριζαν τις χώρες που τάχθηκαν κατά του πολέμου, όμως η κυρία Μέρκελ που είναι “παιδί της Ανατολικής Γερμανίας είχε το πολιτικό ένστικτο ενός νέου Ευρωπαίου”. Οι προσπάθειες του προέδρου Μπους να αποκαταστήσει τις σχέσεις της Αμερικής με την Ευρώπη κατά την διάρκεια της δεύτερης θητείας του, συνέβαλε στη μείωση της έντασης μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού.
Οι ελπίδες όμως σταδιακά διαψεύδονται και η ένταση επανέρχεται. Οι θέσεις που λαμβάνει η Γερμανία απέναντι στη Ρωσία, το Ιράν και το Αφγανιστάν ενοχλούν την Ουάσινγκτων. Τον περασμένο Απρίλιο, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, η κυρία Μέρκελ αντιστάθηκε και δεν απεδέχθη το αμερικανικό σχέδιο που θα προετοίμαζε την ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Το γεγονός αποτέλεσε αλλαγή, αφού στις προηγούμενες συνόδους, ήταν η Γαλλία που τασσόταν εναντίον των αμερικανικών σχεδίων.
Μετά την σύγκρουση Ρωσίας – Γεωργίας στον Καύκασο, τον Αύγουστο, η Αμερική θέλησε να “κηρύξει τον πόλεμο” στο Κρεμλίνο, ενώ η Γερμανία εμφανίστηκε έτοιμη να επιστρέψει σε ομαλές σχέσεις με τη Μόσχα. Η Γερμανία ηγείται των δυτικών χωρών που διακατέχονται από μεγάλο σκεπτικισμό για μια πιθανή σκλήρυνση των οικονομικών κυρώσεων κατά του Ιράν, με στόχο την αποθάρρυνση του ανησυχητικού για τη Δύση προγράμματος εμπλουτισμού Ουρανίου. Επιπλέον, η παρουσία των γερμανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν υπόκειται σε περιοριστικούς όρους που πηγάζουν από το γερμανικό Σύνταγμα, που δεν επιτρέπουν την εμπλοκή τους σε πολεμικές συγκρούσεις, στο επικίνδυνο νότιο τμήμα της χώρας.
Σε μνημόνιο του προς το νέο αμερικανό πρόεδρο, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Γερμανικών Σπουδών, προειδοποιεί ότι η Γερμανία μπορεί να συγκρουσθεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, για το ζήτημα του Ιράν, ενώ επισημαίνει ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών για τη Ρωσία μπορεί να “βλάψουν σοβαρά” τις μεταξύ τους σχέσεις. Το μεγάλο πρόβλημα της Γερμανίας είναι ότι δεν μπορεί πλέον “να κρύβεται πίσω από τη Γαλλία”, τώρα που ο πρόεδρος Σαρκοζί συνέβαλε στην επαναπροσέγγιση της χώρας του με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρόεδρος της Γαλλίας σχεδιάζει να επαναφέρει τη χώρα του στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, το 2009.
“Το Βερολίνο είναι το νέο Παρίσι”, επισημαίνει ανώτατος αμερικανός αξιωματούχος, που προσθέτει ότι “οι σκληρές διαπραγματεύσεις γίνονται τώρα στο Βερολίνο”. Οι σχετικοί τίτλοι των εφημερίδων είναι ανηλεείς. “Η Γερμανία έχει τόσο μεγάλο ειδικό οικονομικό βάρος που μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να σταματήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αλλά δεν το κάνει για ιδιοτελείς λόγους”, κραυγάζει πρόσφατο άρθρο της Wall Street Journal Europe.
Οι αναστολές της Γερμανίας είναι προϊόν της ιστορίας, των πολιτικών διεργασιών και της έντασης στο εσωτερικό του γερμανικού κυβερνητικού συνασπισμού, που προσπαθεί να παράγει πολιτικά αποτελέσματα μέσα από την αμήχανη συνεργασία μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών της κυρίας Μέρκελ και του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Τα αποτελέσματα του κυβερνητικού έργου στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, δεν έχουν επηρεασθεί προς το θετικότερο από την παρουσία του Φρανκ – Βάλτερ Στάινμάγιερ, ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών στο υπουργείο Εξωτερικών. Μέρκελ και Στάινμάγιερ διακατέχονται από την κοινή αντίληψη ότι η Γερμανία έχει να παίξει ειδικό ρόλο στο διεθνές διπλωματικό σκηνικό, και να υπηρετεί με το δικό της τρόπο τα κοινά συμμαχικά συμφέροντα, ακόμη και αν αυτό δεν εκτιμάται με τον ίδιο τρόπο από όλους τους συμμάχους της.
Ο Δεύτερος Πακγόσμιος Πόλεμος προκάλεσε αλλεργία για κάθε είδους μιλιταρισμό, στη Γερμανία, αλλά και έντονη επιθυμία για διεθνείς φιλίες. Από τότε η Γερμανία αποτελεί δυναμικό μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας και της Δύσης, ενώ με την Ostpolitik κατάφερε να προσεγγίσει και τη Σοβιετική Ένωση. Το ειρηνιστικό προφίλ της Γερμανίας τη βοήθησε να προωθήσει τι εμπορικές της εξαγωγές, να κατακτήσει την πρώτη θέση και έτσι να ενισχύσει την οικονομία της αλλά και την απήχηση της φιλειρηνικής της πολιτικής.
Το Ιράν εισάγει από τη Γερμανία περισσότερα προϊόντα από κάθε άλλη ξένη χώρα, ενώ η Ρωσία είναι πλέον η δεύτερη σε μέγεθος αναπτυσσόμενη αγορά για τα εξαγόμενα προϊόντα της Γερμανίας. Η Γερμανία εισάγει από τη Ρωσία το εν τρίτο των αναγκαίων για την οικονομία της ποσοτήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και η δημιουργία περισσότερων κρατών στα ανατολικά της σύνορα, δημιούργησε μεγαλύτερες πολιτικές δυσκολίες στη Γερμανία. Η προσέγγιση των πολλών κυβερνήσεων της ανατολικής Ευρώπης, είναι δυσκολότερο έργο και χρειάζεται πιο ευέλικτη διπλωματία και οικονομική πολιτική. Η κυβέρνηση του Γκέρχαρντ Σρέντερ ενέκρινε την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream, που περνάει κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα και συνδέει τη Γερμανία με τη Ρωσία, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις τη Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής. Τώρα ο κύριος Σρέντερ προεδρεύει της Επιτροπής Μετόχων της κοινοπραξίας που κατασκευάζει τον αγωγό Nord Stream.
H Γερμανία είναι διστακτική στο να παραμερίσει τον “εμπορικό φιλειρηνισμό” της. Αν το Ιράν συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου, η Γερμανία είναι έτοιμη να υποστηρίξει
κυρώσεις που ξεφεύγουν από τα στενά όρια του εμπάργκο, για υλικά που συνδέονται άμεσα με το πυρηνικό του πρόγραμμα. “Η Γερμανία έχει υπεύθυνη πολιτική για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν”, σχολιάζει ισραηλινός αξιωματούχος. Το Ισραήλ ανησυχεί περισσότερο από κάθε άλλη χώρα για το αν το Ιράν θα αποκτήσει πυρηνική βόμβα. “Οι διαφορές της Γερμανίας με τους συμμάχους της είναι διαφορές τακτικής και όχι στρατηγικής”, συμπληρώνει ο ίδιος αξιωματούχος.Η Γερμανία έχει αλλάξει με “ταχύτητα φωτός” τις θέσεις της σχετικά με τη χρήση στρατιωτικής βίας στο εξωτερικό, επισημαίνει ο Τζον Κόρνμπλουμ, πρώην πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στη Γερμανία. Πριν από το 1992, γερμανοί στρατιώτες συμμετείχαν μόνον σε ανθρωπιστικές αποστολές. Τώρα η Γερμανία διατηρεί δύναμη 4.500 στρατιωτών στο Αφγανιστάν, περιλαμβανομένης και “Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης”. Γερμανικές στρατιωτικές αποστολές βρίσκονται επίσης στο Λίβανο, της Βοσνία και το Σουδάν. “To πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος αλλάζει πολύ γρήγορα” σχολιάζει ο κύριος Κόρνμπλουμ.
Γερμανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι επιμένουν ότι, το συγκριτικό πλεονέκτημα της Γερμανίας είναι ότι η χώρα έχει την δυνατότητα να συνομιλεί με τους πάντες. Ο κύριος Στάινμάγιερ, που πρόκειται να διεκδικήσει την Καγκελαρία τον επόμενο χρόνο, είναι πασίγνωστος γιατί “δεν επιτρέπει στα ελαττώματα των ξένων κυβερνήσεων να καταστρέφουν τις εποικοδομητικές τους σχέσεις με τη Γερμανία”.
Για παράδειγμα ανώτατος αξιωματούχος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών υποστηρίζει ότι “μια διπλωματική ρητορική που θα αποκλείει τη Ρωσία από το διεθνές γίγνεσθαι, θα στρέψει τη ρωσική πολιτική προς λάθος κατευθύνσεις”. Επίσης ο ίδιος αξιωματούχος απορρίπτει την ιδέα ότι ο κύριος Στάινμάγιερ τάσσεται υπέρ των ίσων αποστάσεων από τη Ρωσία και τις Ηνωμένες πολιτείες, κάτι που υποστηρίζουν ορισμένα στελέχη των Σοσιαλδημοκρατών. Η κυρία Μέρκελ είναι σίγουρα πολύ περισσότερο έτοιμη να συγκρουστεί με αυταρχικούς ηγέτες και καθεστώτα, όμως τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ ενός ρόλου της Γερμανίας ως “τίμιου διαμεσολαβητή”, στο διεθνές σκηνικό. Οι ξένοι ηγέτες εμπιστεύονται τη Γερμανία επειδή δεν έχει φιλοδοξίες μεγάλης δύναμης, επισημαίνει ο εκπρόσωπος Τύπου της Καγκελαρίου Μέρκελ.
Η Γερμανία ελπίζει ότι η νέα αμερικανική διοίκηση θα είναι περισσότερο συνεργάσιμη από αυτή του προέδρου Μπους. Πάντως οποιοσδήποτε και αν είναι ο νέος αμερικανός πρόεδρος, δεν πρόκειται να διστάσει να εγείρει αξιώσεις και απαιτήσεις από τους συμμάχους των ΗΠΑ, ειδικά για το Ιράν και το Αφγανιστάν. Οι προεκλογική περίοδος στη Γερμανία πλησιάζει, γι αυτό και θα περάσει χρόνος έως ότου η Γερμανία συμφωνήσει σε κάποιο ζήτημα με την Αμερική.from Skai"
Comments