Είναι αποδεκτός λόγω των μεγάλων αποθεμάτων πετρελαίουκαι φυσικού αερίου της Λιβύης
The New York Times
Σαράντα χρόνια μετά το αναίμακτο πραξικόπημα με το οποίο ανέβηκε στην εξουσία, ο ηγέτης τον οποίο κάποτε ο Ρόναλντ Ρέιγκαν ονόμασε «τρελό σκύλο της Μέσης Ανατολής» απέκτησε το διεθνές στάτους που πάντα ονειρευόταν. Ο Λίβυος συνταγματάρχης Μουαμάρ Καντάφι επελέγη τον προηγούμενο μήνα για το αξίωμα του προέδρου της Αφρικανικής Ενωσης.
Παράλληλα με την προεδρία του 53μελούς διεθνούς οργανισμού, ο Καντάφι είναι όλο και πιο ευπρόσδεκτος στις δυτικές πρωτεύουσες, λόγω των μεγάλων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας του και της επιθυμίας της Δύσης για πρόσβαση στην λιβυκή αγορά. Αφού η Δύση τον δαιμονοποίησε ως προαγωγό της κρατικής τρομοκρατίας, τώρα φλερτάρει μαζί του.
Περισσότερο κύρος
«Αυτόν τον ρόλο αναζητούσε ο Καντάφι τα τελευταία 40 χρόνια», λέει ο Ουαχίντ Αμπντέλ Μεγκουίντ, υποδιευθυντής του αιγυπτιακού ινστιτούτου Αχράμ. Οι σχέσεις του με τη Δύση άρχισαν να αποκαθίστανται το 2003, όταν εγκατέλειψε το πυρηνικό πρόγραμμα της Λιβύης, κάτι που με τη σειρά του τού έδωσε περισσότερο κύρος στην Αφρική. Το μεγαλύτερο κύρος του στην Αφρική τον έκανε και πιο αποδεκτό στη Δύση.
Οι υπόλοιποι Αφρικανοί ηγέτες, βέβαια, συνεχίζουν να τον αντιμετωπίζουν με καχυποψία και θεωρούν ανέφικτες τις προτάσεις του περί αφρικανικής ενοποίησης. Ομως, τον αγκαλιάζουν λόγω του αυξανόμενου κύρους του στη Δύση, λόγω έλλειψης αξιόπιστων εναλλακτικών στην αφρικανική ήπειρο και λόγω των χρημάτων του. Στην Τρίπολη κυκλοφορούν πολλές ιστορίες για Αφρικανούς ηγέτες που επισκέφθηκαν τον Καντάφι και έφυγαν με βαλίτσες γεμάτες λεφτά. Οι ιστορίες είναι αδύνατο να επιβεβαιωθούν, αλλά κυκλοφορούν ευρύτατα. «Δεν θέλουν να τον χάσουν γιατί είναι χρυσωρυχείο για την επίλυση κρίσεων, συνήθως οικονομικού χαρακτήρα», λέει ο Ατια Εσάουι, Αιγύπτιος συγγραφέας με εμπειρία σε αφρικανικά θέματα.
Δύο εκατομμύρια μετανάστες
Ο ηγέτης της Λιβύης απολαμβάνει την εικόνα του, όμως αυτό έχει το κόστος του για τα 5,5 εκατομμύρια Λίβυους και τους 2 εκατομμύρια Αφρικανούς μετανάστες που συνέρρευσαν στη Λιβύη προσδοκώντας θερμή υποδοχή, μια καλή δουλειά και ίσως εύκολο πέρασμα στην Ευρώπη. Αντί γι' αυτά, κάνουν αγώνα για να βρουν κάτι να φάνε.
Σε ολόκληρη την Τρίπολη, Αφρικανοί λαθρομετανάστες περιμένουν στους δρόμους, στις γέφυρες και στις πλατείες αναζητώντας εργοδότες. Πολλοί ντόπιοι δυσανασχετούν. «Δεν μας αρέσουν», λέει ο 28χρονος Μουσταφά Σαλέχ, που είναι άνεργος. «Ερχονται λαθραία από την έρημο και δεν φέρονται καλά».
Για τους ίδιους τους Αφρικανούς, η ζωή στη Λιβύη είναι συχνά αδιέξοδο. «Μας λένε ζώα και σκλάβους», λέει ο 28χρονος Νιγηριανός Πολ Οκνόγκου, που ζει σε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι χωρίς μπάνιο και κουζίνα, με 12 συμπατριώτες του. Θεωρεί τον εαυτό του τυχερό που δεν κοιμάται στο δρόμο. Ο 26χρονος Τόμας Θακόρε από την Γκάνα έφθασε στη Λιβύη πέρυσι, έπειτα από τρεις μήνες περπάτημα στα βουνά και στην έρημο. «Δεν έχω καμία βοήθεια. Κοιμάμαι κάτω από μια γέφυρα». Ο Θακόρε είπε ότι ο μικρότερος αδελφός του πέθανε στο ταξίδι. «Αν μείνω εδώ, θα πεθάνω κι εγώ». Ο Θακόρε ετοιμάζεται να επιστρέψει στην Γκάνα με τη βοήθεια του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. Από το 2006, ο Οργανισμός έχει βοηθήσει 3.000 μετανάστες να επιστρέψουν στις πατρίδες τους. «Αν βρουν δουλειά, τα πράγματα μπορεί να πάνε καλά, αλλιώς είναι εφιαλτικά», λέει η αξιωματούχος του οργανισμού Μισέλ Μπομπασέι, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι δεν βρίσκουν δουλειές.
Σαν σωτήρας
Αυτή η εχθρική πραγματικότητα έρχεται σε άμεση αντίθεση με την εικόνα που θέλει να δείχνει ο Καντάφι. Η Τρίπολη είναι γεμάτη αφίσες που εμφανίζουν τη Λιβύη ως το μοναδικό φωτεινό σημείο στην Αφρική, ενώ σε άλλες, ο Καντάφι φαίνεται σαν σωτήρας, με ακτίνες να φέγγουν γύρω του και πλήθη Αφρικανών να κατευθύνονται προς το μέρος του με ανοιχτά χέρια.
Η αφρικανική ατζέντα του ενισχύει τον Καντάφι και με άλλους τρόπους. Λόγω των σχέσεων με την Αφρική, μπορεί να αποσπάσει την προσοχή των Ευρωπαίων ηγετών. Αν η Λιβύη στείλει όλους τους Αφρικανούς μετανάστες στις πατρίδες τους, θα επιβαρύνει φτωχές αφρικανικές χώρες και ταυτόχρονα θα τους στερήσει τα εμβάσματα που στέλνουν οι μετανάστες. Την ίδια στιγμή, αν αποφασίσει να κάνει τα στραβά μάτια, οι περισσότεροι από τους δύο εκατομμύρια Αφρικανούς που βρίσκονται στη Λιβύη θα προσπαθήσουν να περάσουν στην Ευρώπη. Οπως είπε Δυτικός διπλωμάτης που ασχολείται με την Λιβύη, η Τρίπολη ουσιαστικά ασκεί τακτική «ήπιας ισχύος».
Ο «βασιλιάς των βασιλέων»
Ο συνταγματάρχης Μουαμάρ Καντάφι παραμένει ο ίδιος εκκεντρικός απρόβλεπτος επαναστάτης όπως πάντα. Ζητεί δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αφρικής, με κοινό διαβατήριο, κοινό νόμισμα και κοινό στρατό. Κατηγορεί το Ισραήλ για τις συγκρούσεις στο Νταρφούρ του Σουδάν, υπερασπίζεται τους Σομαλούς πειρατές ως πολέμιους «αδηφάγων δυτικών κρατών» και δηλώνει ότι η πολυκομματική δημοκρατία δεν ταιριάζει στην Αφρική. Ο Καντάφι θα κρατήσει την προεδρία της Αφρικανικής Ενωσης μόνο για ένα χρόνο, αλλά είναι σίγουρο ότι θα συνεχίσει και αργότερα να χρησιμοποιεί την Αφρική ως βήμα για την απόκτηση μεγαλύτερης επιρροής και αξιοπιστίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Τον περασμένο Αύγουστο, ο Λίβυος ηγέτης έκανε ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Διακόσιοι Αφρικανοί βασιλιάδες και φύλαρχοι μετέβησαν στην Τρίπολη και έχρισαν τον Καντάφι «βασιλιά των βασιλέων».
Comments