Αν ο Ομπάμα ακούσει τον λαό...../kathimerini.

Ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και συγγραφέας Χάουαρντ Ζιν μιλάει στην «Κ»

Της Ολγας Σελλα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ. Οι περισσότεροι τον γνωρίσαμε πέρυσι, από ένα παλαιότερο βιβλίο του, την «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών», που εκδόθηκε στις ΗΠΑ το 1980, (στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Αιώρα», μετ. Θεόδωρος Καλύβας). Ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, πολιτικός ακτιβιστής και συγγραφέας Χάουαρντ Ζιν, στα 87 του χρόνια, εξακολουθεί να είναι ενεργός, παρεμβατικός, ενοχλητικός μερικές φορές για τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ με τις απόψεις του και τα άρθρα του.

Οι πολλοί Ελληνες αναγνώστες του θα έχουν την ευκαιρία να τον γνωρίσουν από κοντά τον ερχόμενο Μάιο, αφού ο Χάουαρντ Ζιν αποδέχτηκε πρόσκληση του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και του εκδοτικού του οίκου για να πάρει μέρος στην 6η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Εκεί θα δώσει συνέντευξη Τύπου, αλλά και διάλεξη ενώ δεν θα αφήσει παραπονεμένους και τους φίλους του στην Αθήνα. Λίγο πριν από την επίσκεψή του, παραχώρησε στην «Κ» αποκλειστική συνέντευξη.

— Η εκλογή ενός Αφροαμερικανού στη θέση του προέδρου των ΗΠΑ πιστεύετε ότι εντάσσει τους «λαούς των Ηνωμένων Πολιτειών» στο πολιτικό γίγνεσθαι;

— Η εκλογή του Ομπάμα δίνει στον αμερικανικό λαό την ευκαιρία μιας φωνής, την οποία ο Ομπάμα ίσως ακούσει, αν αυτή η φωνή είναι αρκετά δυνατή. Ο λαός δεν είχε φωνή στη διάρκεια της οκταετίας Μπους. Ο λαός φώναζε αλλά ο Μπους δεν άκουγε, οπότε σταμάτησε να φωνάζει. Με τον Ομπάμα υπάρχει μια πιθανότητα ν’ ακούσει - οπότε εναπόκειται στον λαό να απαιτήσει απ’ αυτόν την εκπλήρωση των υποσχέσεων που έδωσε στην προεκλογική του εκστρατεία: ότι θα προχωρήσει σε τολμηρές αλλαγές.

— Η ιστορία γράφεται μόνο από τους λαούς ή και από τις ηγεσίες τους; Στην εκλογή Ομπάμα έγραψαν ιστορία οι λαοί των Ηνωμένων Πολιτειών;

— Τις περισσότερες φορές η Ιστορία γράφεται από τους ηγέτες. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση των τελευταίων εκλογών, ο λαός είναι θυμωμένος με το status quo και κινητοποιείται για να φέρει την αλλαγή. Υπήρξε ένα ξέσπασμα του λαού που οδήγησε στην εκλογή του Ομπάμα, οπότε αυτός ο πρόεδρος είναι επιλογή του λαού περισσότερο από κάθε άλλο πρόεδρο που είχαμε εδώ και πολλά χρόνια, ίσως από την εποχή του Ρούσβελτ.

— Τι σημαίνει για σας σοσιαλισμός στον 21ο αιώνα; Το οικολογικό πρόταγμα μπορεί να ενώσει και να εμπνεύσει κινήματα και λαούς στον κόσμο;

— Ο σοσιαλισμός στον 20ό αιώνα οφείλει να πάρει ένα νέο νόημα, να διαχωριστεί από τη μακρά του σύνδεση με το δικτατορικό καθεστώς της Σοβιετικής Ενωσης, το οποίο αυτοαποκαλείτο σοσιαλιστικό. Πρέπει να δώσουμε στον σοσιαλισμό ένα νόημα που να τον φέρνει πίσω στις ρίζες του, στην ιδέα ενός δημοκρατικού σοσιαλισμού. Ο σεναριογράφος Dalton Trumbo, που βρίσκεται στη μαύρη λίστα του Χόλιγουντ, είπε ότι το όραμά του ήταν ένας σοσιαλισμός χωρίς φυλακές. Το βρίσκω μια πολύ πετυχημένη σύνοψη.

Οσο για την οικολογία, ναι μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους πέρα από τα σύνορα, αλλά πρώτα πρέπει να καταφέρει να ενώσει τους ανθρώπους μέσα στο κάθε κράτος, όπου είναι πολύ δύσκολο να κάνεις τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για τη Γη.

— Η επιστημονική έρευνα, πόσο βοηθάει την ανθρωπότητα και πόσο παρεμβαίνει αρνητικά στις ζωές των ανθρώπων;

— Οφείλουμε να υποστηρίζουμε την επιστημονική έρευνα στους τομείς όπου είναι απαραίτητη για την εξάλειψη των ασθενειών ή για την επίτευξη άλλων στόχων που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Στις περιπτώσεις όμως που η επιστήμη σπαταλάει ταλέντα και χρήματα για να φτιαχτούν νέα όπλα ή πολυτελή προϊόντα που δεν είναι απαραίτητα, όπως π. χ. νέα αρώματα, δεν αξίζει την υποστήριξή μας.

— Στην Ελλάδα, με έντονη αντιαμερικανική παράδοση, βιβλία όπως το δικό σας ή βιβλία του Ν. Τσόμσκι, έχουν μεγάλη απήχηση. Εχετε κάποια ερμηνεία γι’ αυτό;

— Ταξιδεύοντας σε χώρες με, όπως λέτε, «έντονη αντιαμερικανική παράδοση», διαπίστωσα ότι οι άνθρωποι κάνουν διάκριση μεταξύ της πολιτικής της αμερικανικής κυβέρνησης και των πεποιθήσεων του αμερικανικού λαού. Οι περισσότεροι άνθρωποι, επειδή γνωρίζουν την απόσταση που υπάρχει στη δική τους χώρα μεταξύ της κυβέρνησης και του λαού, καταλαβαίνουν ότι η κυβέρνηση σπάνια εκπροσωπεί τον λαό, ακόμα κι αν πρόκειται για μια κυβέρνηση που αυτοαποκαλείται δημοκρατική, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ετσι, όταν έρχονται σε επαφή με Αμερικανούς συγγραφείς που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση, επιβεβαιώνεται μια αίσθηση που ήδη είχαν ότι δεν μπορεί παρά να υπάρχουν Αμερικανοί που διαφωνούν με την κυβέρνηση των ΗΠΑ.