Mε πρώτο θέμα τη διαμάχη μεταξύ Μάκη και Θέμου..-καθημερινή.

Tου Σταμου Ζουλα Το γεγονός ότι σχεδόν συμπληρώνεται ένας μήνας κατά τον οποίο το θέμα Ζαχόπουλου αποτελεί «πρώτη είδηση» στο σύνολο περίπου των τηλεοπτικών σταθμών και αντίστοιχα το «πρωτοσέλιδο θέμα» για τις περισσότερες εφημερίδες, ασφαλώς δεν οφείλεται στη σημασία της υποθέσεως, ούτε φυσικά μπορεί να αποδοθεί στην εμφάνιση, επί καθημερινής βάσεως, «νέων και συγκλονιστικών αποκαλύψεων». Αντίθετα, πιστοποιεί για μια ακόμη φορά ότι η πολιτική ημερησία διάταξη (ατζέντα) στη χώρα μας διαμορφώνεται και επιβάλλεται, όχι από τα κόμματα, αλλά από την τηλεόραση. Και ακολουθεί ένας φαύλος κύκλος. Η τηλεόραση κατά πρώτο λόγο αξιολογεί και υπαγορεύει στην αντιπολίτευση τα θέματα και τις πτυχές που πρέπει να αναδειχθούν. Οπως διαπιστώνουμε όλοι, επί περίπου τριάντα ημέρες η αντιπολίτευση δεν έχει επικαλεσθεί ούτε μία πρωτογενή και δική της αποκάλυψη, άποψη, καταγγελία. Υιοθετεί και μάλιστα επιλεκτικά όσα βλέπει και ακούει στην τηλεόραση, παρά το γεγονός ότι από το Σύνταγμα έχει την υποχρέωση η ίδια να ασκεί πρωτογενή και καθημερινό έλεγχο στον φορέα της εξουσίας. Ακολουθεί η μεγαλύτερη μερίδα του Τύπου, η οποία, αφού το τηλεοπτικό προϊόν επικυρωθεί από τα κόμματα ως επίσημη θέση ή αντίθεση, την αναπαράγει ως γνήσια, ουσιαστική και προέχουσα πολιτική αντιπαράθεση. Επεται, τέλος, η κυβέρνηση, η οποία είναι πλέον «υποχρεωμένη» να προσαρμόσει την πολιτική της στη «ζέουσα επικαιρότητα», να ανταποκριθεί στα «καυτά ερωτήματα» της κοινής γνώμης και «να πάψει να επιχειρεί αντιπερισπασμούς», επιμένοντας στο ασφαλιστικό, στη διοικητική μεταρρύθμιση, στις διαρθρωτικές αλλαγές και σε άλλα «ήσσονος σημασίας» θέματα... Βεβαίως, αυτός ο φαύλος κύκλος των υπαιτίων και των υπευθύνων της παραμορφωτικής εικόνας της πολιτικής μας ζωής έχει μια κινητήρια δύναμη. Την τηλεθέαση, η οποία έχει από ετών αρχίσει να αλληλοτροφοδοτείται και να συλλειτουργεί με μια συγκεκριμένη μερίδα του Τύπου, που διόλου τυχαίως επέτυχε και υψηλότατες κυκλοφοριακές επιδόσεις. «Δεν μπορώ να σας τα πω όλα, θα τα γράψω αύριο στην εφημερίδα μου», ακούμε συχνά από δημοσιογραφούντες εκδότες, που βγαίνουν στα τηλεοπτικά παράθυρα, δειγματίζοντας αλλά και διαλαλώντας την πραμάτεια τους. Προ εβδομάδος, μάλιστα, συνέβη και το εξής εξωφρενικό. Συνεκδότης ανήγγειλε από όσα τηλεοπτικά παράθυρα φιλοξενήθηκε ότι η εφημερίδα του θα δημοσίευε την Κυριακή «απαγορευμένες» φωτογραφίες του κ. Χρ. Ζαχόπουλου. Μετά την «κατακραυγή» που προκάλεσε η δημοσίευση, ο έτερος συνεκδότης δήλωσε ότι ο ίδιος δεν ενέκρινε τις συγκεκριμένες φωτογραφίες, ενώ ο πρώτος δήλωσε ότι διέπραξε σφάλμα. Βεβαίως, τα λάθη δεν προαναγγέλλονται τηλεοπτικά, προπάντων δε η «συνεκδοτική» παραδοχή του ολισθήματος κάθε άλλο παρά δικαιολογεί επανεκδόσεις της εφημερίδος, η οποία έφθασε την περασμένη Κυριακή στην πώληση 600.000 φύλλων. Στο παραπάνω κυκλοφοριακό ρεκόρ αναφέρονται και τα εισαγωγικά στη λέξη κατακραυγή, ως προς τις αντιδράσεις τουλάχιστον του κοινού στη συγκεκριμένη περίπτωση. Προσωπικά δεν δέχομαι ότι η πλειοψηφία έχει πάντοτε δίκιο, δεν εμπιστεύομαι τυφλά το «λαϊκό αισθητήριο» και κάθε άλλο παρά υιοθετώ το επιχείρημα ότι η ενημέρωση πρέπει να προσαρμόζεται στο τι προτιμά το αναγνωστικό ή το ραδιοτηλεοπτικό κοινό. Εξακολουθώ επίσης να πιστεύω ότι οι θέσεις αυτές θα ’πρεπε και σήμερα να διαπνέουν την πλειοψηφία των νέων παιδιών που θέλουν να ασκήσουν τη δημοσιογραφία και όχι άλλα κριτήρια, όπως π.χ. η κραταιά ισχύς, η αλαζονική χρήση της, ο ανεξέλεγκτος πλουτισμός. Γι’ αυτό και θα περιορισθώ σήμερα στις δημοσιογραφικές ευθύνες, ατομικές και συλλογικές, για την τηλεοπτική κατάντια της ενημερώσεως. (Η AGB διαπιστώνει ότι κατά τις τελευταίες ημέρες τις πρώτες θέσεις τηλεθεάσεως εξασφαλίζουν οι σταθμοί που επιλέγουν ως περίπου μονοθεματική ειδησεογραφία τη διαμάχη μεταξύ των κ. Τριανταφυλλόπουλου και Αναστασιάδη.) Με αφορμή, λοιπόν, τη διαμάχη αυτή, ας επισημάνουμε κάτι το οποίο υπό τις σημερινές συνθήκες φανεί, ίσως, ως αναζήτηση «ψύλλου στ’ άχυρα». Είναι τοις πάσι γνωστό ότι οι κ. Τριανταφυλλόπουλος και Αναστασιάδης απέκτησαν φήμη, ισχύ και χρήμα ως δημοσιογράφοι. Με τα προσόντα αυτά κατόρθωσαν να εκδώσουν δική τους εφημερίδα και να γίνουν εκδότες, χάνοντας τη δημοσιογραφική τους ιδιότητα. Η απώλεια αυτή δεν είναι τυπική εκ του λόγου ότι το καταστατικό της ΕΣΗΕΑ θεωρεί παντελώς ασυμβίβαστες τις δύο ιδιότητες, μη δεχόμενη στα μέλη της εκδότες και διαγράφοντας άμεσα όσους έγιναν «ιδιοκτήτες, συνιδιοκτήτες ή εταιρικοί μέτοχοι ημερήσιας εφημερίδος». Το ασυμβίβαστο είναι κυρίως ουσιαστικό και, φυσικά, επικαλύπτει την παρωχημένη πρόβλεψη του καταστατικού της ΕΣΗΕΑ για ημερήσιες μόνον εφημερίδες. Διότι, φυσικά, μια εβδομαδιαία εφημερίδα των 250.000 φύλλων έχει ασυγκρίτως μεγαλύτερη βαρύτητα από μια ημερήσια, που πωλεί π.χ. 5.000 φύλλα. Το ουσιαστικό στοιχείο του ασυμβιβάστου προκύπτει κυρίως από τις επαγγελματικές υποχρεώσεις του δημοσιογράφου, οι οποίες σε σημαντικότατο βαθμό αφορούν την ανεξαρτησία του έναντι του εκδότη, αλλά και τη διασφάλιση της αντικειμενικής και έγκυρης ενημερώσεως έναντι κάθε απόπειρας νοθεύσεώς της, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και μιας διαβλητής ιδιοκτησίας. Με άλλους λόγους, οι υποχρεώσεις αυτές όχι μόνον δεν συνταυτίζουν τις δύο ιδιότητες, αλλά τις καθιστούν και δυνάμει συγκρουσιακές. Υπό τις συνθήκες αυτές τίθεται το ερώτημα: πώς αντέδρασε και τι έπραξε η ΕΣΗΕΑ όταν διαπίστωσε ότι οι κ. Τριανταφυλλόπουλος και Αναστασιάδης, παρ’ ότι έγιναν εκδότες, εξακολούθησαν να προτάσσουν και να αξιοποιούν επαγγελματικά τη δημοσιογραφική τους ιδιότητα. Δηλαδή να παρεμβαίνουν άμεσα στα πολιτικά και κοινωνικά μας πράγματα, επικαλούμενοι δημοσιογραφικές προδιαγραφές και εγγυήσεις, να προτάσσουν το δημοσιογραφικό απόρρητο ακόμη και σε αμφισήμου συμφέροντος αποκαλύψεις, να συνταυτίζουν, τέλος, τη «δημοσιογραφική επιτυχία» και τη «λαϊκή επιδοκιμασία» με ετήσιες αποδοχές της τάξεως των 15 εκατ. ευρώ. Αν μη τι άλλο, το επαγγελματικό μας σωματείο δεν θα ’πρεπε να προβληματισθεί για το τι είδους πρότυπα μπορεί να αποτελέσουν στους νέους ή επίδοξους δημοσιογράφους τέτοιες συμπεριφορές; Σημειώσαμε, όμως, ήδη ότι η παροιμία «γύρευε ψύλλους στ’ άχυρα» φαίνεται να επικυριαρχεί ως νοοτροπία και τους διευθύνοντες την ΕΣΗΕΑ. Εστω και αν ο αχυρώνας μας είναι πανταχόθεν ορατός από την κοινή γνώμη· έστω και αν οι ψύλλοι είναι πλέον απιθάνως υπερμεγέθεις, αφορήτως προκλητικοί και επικινδύνως μολυσματικοί...