Ανατομία μιας φωτογραφίας.-καθημερινή

Hμερομηνία δημοσίευσης: 27-10-07

Αφιερωμένη στον Αγνωστο συμμαθητή τού 1948 – Ανατομία μιας φωτογραφίας «Το Ποίημα, 1948». Φωτογραφία «Ηνωμένοι Φωτορεπόρτερς» από τη Συλλογή Ν. Ε. Τόλη (Τόμος «Τα Παιδιά»). Tης Eλενης Mπιστικα Μέρες τώρα, έχω αυτή τη φωτογραφία απέναντί μου και την κοιτάζω, σε διαλείμματα της δουλειάς μου. Εάν ρωτούσε κάποιος «τι είναι αυτό που κάνει τη μαυρόασπρη αυτή φωτογραφία αξιοπρόσεκτη» η απάντηση θα ήταν «το Θέμα της». Γιορτάζουμε την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 και ο μικρός μαθητής απαγγέλλει –έξω φωνή– ντυμένος με τα καλά του ρούχα και καινούργια σανδάλια για την περίσταση, «Το Ποίημα» που του έδωσε η δασκάλα του, η ανήσυχη φιγούρα όρθια, στο άκρο δεξιό της φωτογραφίας. Είναι επάνω στην ξύλινη εξέδρα, στην ασβεστωμένη αυλή του σχολείου του, κάπου στην Αθήνα τού 1948. Θα ’ναι οκτώ - δέκα χρόνων. Για την οικογένειά του ήχησαν οι σειρήνες εκείνο το ηλιόλουστο πρωινό που κηρύχθηκε ο πόλεμος, όταν «διά στόματος Ιωάννη Μεταξά, ο ελληνικός λαός είπε το “ΟΧΙ” στον Ιταλό κατακτητή» που είχε φθάσει στα ελληνικά σύνορα. Η οικογένεια και ο ίδιος πέρασαν από τις συμπληγάδες της πείνας και του φόβου της κατοχής, τα Δεκεμβριανά, τις αδέσποτες σφαίρες, τα λαϊκά συσσίτια, την ξυπολυσιά, το κρύο του χειμώνα που απομάκρυνε η απελευθέρωση του Οκτωβρίου 1944. Εξήντα παρά ένα χρόνια έχουν περάσει από τη φωτογραφία του 1948 που κράτησε τη μεγάλη στιγμή αυτού του Ελληνόπουλου. Κρατά με το δεξί χέρι τη σημαία με το σταυρό, σε στάση προσοχής. Το κεφάλι ψηλά, το βλέμμα μπροστά, είπε, απέξω, το ποίημά του. Κάθε λέξη έμεινε χαραγμένη όχι μόνο στη μνήμη του, αλλά και στην ψυχή του. Είναι ο πρωταγωνιστής. Ολων των συμμαθητών τα μάτια καρφωμένα επάνω του. Πίσω, περιμένει, με κοστούμι αυτός, ο σοβαρός μαθητής της έκτης δημοτικού για την πατριωτική ομιλία. Ολα τα παιδιά, στριμωγμένα στα θρανία, τον κοιτούν με προσήλωση. Ακουμπούν κιόλας στο χέρι τους το κεφάλι τους, ακριβώς όπως κάνουν τα σημερινά παιδιά όταν βλέπουν τηλεόραση. Ομως τα παιδιά της μετακατοχικής Ελλάδας βλέπουν και ακούν για πράγματα που έζησαν, για αγώνες που ξέρουν. Γι’ αυτό είναι ξεχωριστή η φωτογραφία, αφιερωμένη στους συμμαθητές και τις συμμαθήτριες που άκουσαν τις σειρήνες του πολέμου και τις καμπάνες της απελευθέρωσης.