| Τα όχι και τα ναι της ιστορίας Tου Σωκρατη Τσιχλια Δεν ξέρω γιατί, αλλά ως παιδί θεωρούσα «μικρή» εθνική γιορτή την 28η Οκτωβρίου με το «όχι» της και μεγάλη την άλλη, της 25ης Μαρτίου με το «ελευθερία ή θάνατος». Ακόμη και τότε που ήμουν πολιτικά αθώος προτιμούσα τον Κολοκοτρώνη και την παρέα του με τις μαλλούρες και τα γιαταγάνια, από τον Ιωάννη Μεταξά με τα γυαλάκια και την κοιλίτσα. Νομίζω πάντως ότι η τακτοποίηση σε περίοπτη θέση της παιδικής μου συνείδησης της 25ης Μαρτίου, είχε να κάνει τελικώς με το ότι εκείνος ο αγώνας ήταν νικηφόρος. Ο ηρωικός πόλεμος του 1940 δυστυχώς κατέληξε σε ήττα και κατοχή, κι αυτή δεν μου πολυάρεσε. Τα χρόνια εκείνα, η συνέχεια του έπους του 1940, η εθνική αντίσταση, δεν διδασκόταν. Ηταν σαν να μην είχε συμβεί. Πήγαινα σχολείο, όταν την ύλη της ιστορίας την καθόριζαν οι νικητές του εμφυλίου πολέμου. Δύσκολα και πληκτικά χρόνια για ένα μαθητή. Ανήκω σε μία γενιά που διδάχθηκε την ελληνική ιστορία με έναν τρόπο που μάλλον προκαλεί ναυτία στους σύγχρονους ιστορικούς και κάτι εντονότερο από ναυτία στους ιστορικούς της τάσης της κυρίας Ρεπούση. Τώρα που το ξανασκέφτομαι πάντως για τα χρόνια εκείνα 1960-1973 ας πούμε, μια χαρά ήταν η ιστορία που διδάχθηκα, εάν ιστορία ενός τόπου αναγκαστικά κινείται μεταξύ επιστήμης και συγκίνησης, αλήθειας κα μύθου. Γιατί πώς αλλιώς θα μεγαλώσουν τα έθνη, πώς θα τα νταντέψεις στα πρώτα τους βήματα, πώς θα γλυκάνεις τις πληγές τους, πώς θα φωτίσεις τα σκοτάδια τους, πώς θα διώξεις τους εφιάλτες. Δεν μεγαλώνουν οι λαοί αλλιώς, δεν μεγαλώνουν με πολιτίκαλι κορέκτ αλήθειες. Θέλουν και επίθετα και αισθήματα και θαυμαστικά. Τότε τουλάχιστον το είχαμε ανάγκη, μία σταλιά χώρα, εκατόν τόσα χρόνια συγκροτημένοι σε κράτος, με έναν εμφύλιο που μας σπάραξε, μας τεμάχισε, μας ακύρωσε. Αν δεν περηφανευόταν και λιγάκι παραπάνω από το πρέπον η ιστορία για τον Περικλή και τον χρυσό του αιώνα, πώς θα συνεχίζαμε; Και τι πάθαμε δηλαδή με δύο τρεις υπερθετικούς επιπλέον; Από τη δική μου τάξη πάντως, προγονόπληκτος ένας βγήκε, ο βλαμμένος. Αυτός ό,τι ιστορία και να διδασκόμασταν έτσι θα κατέληγε. Ηταν σπουδαίοι οι αρχαίοι Ελληνες, πολύ σπουδαίοι, αυτό μάθαμε, αυτό έμεινε· πού είναι το κακό; Μήπως δεν ήταν; Η μήπως έσταξε η ουρά του γαϊδάρου που γενιές Ελλήνων δεν διδάχθηκαν ότι η τουρκική αυτοκρατορία της οποίας υπήρξαμε υπόδουλο έθνος ήταν πολυεθνική και πολυπολιτισμική (sic) με πλήρως αποκεντρωμένη διοίκηση. Σιγά τα αυγά. Αυτά έπρεπε να διδαχθούν οι ξυπόλυτοι, για να μπορέσουν να περπατήσουν στα κακοτράχαλα χρόνια; Δεν νομίζω. Μια χαρά ήταν οι ηρωικές σελίδες της ιστορίας μας με το σκλαβωμένο έθνος που αναστήθηκε. Κι αν το κρυφό σχολειό με τα λυχνάρια και τους παπάδες ήταν περισσότερο παραμύθι και λιγότερο ιστορία, δεν πειράζει, ήρθε η ώρα και αποκαταστάθηκε η αλήθεια. Ενα παραμύθι λιγότερο, πάντως, δεν μας κάνει απαραίτητα σοφότερους. Εθνη χωρίς ήρωες -και της ειρήνης και του πολέμου- δεν υπάρχουν. Εάν έχουμε ένστικτο αυτοσυντήρησης, λοιπόν, θα φροντίσουμε να μένει αναμμένο το καντήλι τους. |
Comments