Ενταση Αθήνας - Ουάσιγκτον για τα Σκόπια
Η Ράις υποστηρίζει την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και χωρίς λύση για το όνομα – Με βέτο απειλεί η Ελλάδα Του Αθανασιου Ελλις, Καθημερινή
Σε δοκιμασία υποβάλλει τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις η στάση που δείχνει να υιοθετεί η κυβέρνηση Μπους στο τρίγωνο Αθήνα-Ουάσιγκτον-Σκόπια υποτιμώντας τις ελληνικές ευαισθησίες. Τελευταίο κρούσμα η επιστολή που έστειλε η Κοντολίζα Ράις προς τον Σκοπιανό υπ. Εξωτερικών, στην οποία επιλέγει να συνταχθεί με τα Σκόπια στο θέμα του ονόματος. Αφού επισημαίνει ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να υποστηρίζουν τη διαδικασία στον ΟΗΕ για την επίτευξη συμφωνίας, η κ. Ράις σπεύδει να εκφράσει την ελπίδα ότι «η απουσία αμοιβαία αποδεκτής λύσης για το θέμα δεν θα εμποδίσει την πορεία ένταξης της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ». Η κίνηση στοχεύει στη διασφάλιση της γεωγραφικής συνοχής και πολιτικής σταθερότητας της ΠΓΔΜ καθώς αυξάνεται η ανησυχία για ένταση που πιθανώς θα προκαλέσει στα Βαλκάνια η πιεστική ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου. Με το ίδιο σκεπτικό η Ουάσιγκτον είχε προχωρήσει στην αναγνώριση της χώρας ως «Μακεδονία» τον Νοέμβριο του 2004.
Η ελληνική αντίδραση
Οποια και εάν είναι τα κίνητρα της Ουάσιγκτον -ενδεχομένως και η άσκηση πίεσης προς την Αθήνα για την ενεργειακή συνεργασία της με τη Ρωσία- η ελληνική πλευρά δεν κρύβει την έντονη δυσφορία της και δηλώνει αποφασισμένη να μην «ταπεινωθεί» όπως ανέφερε πρόσφατα με έμφαση κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Εξωτερικών. Ιδιαίτερα μάλιστα καθώς η επιστολή έρχεται ένα μόλις μήνα μετά τη συνάντηση Ράις - Μπακογιάννη στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ όπου η επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας ενημερώθηκε λεπτομερώς για την ευαισθησία και το ενδιαφέρον της Αθήνας γύρω από το θέμα. Η κ. Μπακογιάνννη, που έχει επενδύσει στην προσωπική της σχέση με την κ. Ράις, ζήτησε ευθέως να ασκηθεί πίεση προς τα Σκόπια για να συμφωνήσουν σε συμβιβαστική λύση. Η Αθήνα, εμμέσως πλην σαφώς, προειδοποιεί ότι θα μπλοκάρει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ ασκώντας βέτο στην πρόσκληση προς την ΠΓΔΜ για ένταξη εάν προηγουμένως δεν έχει λυθεί το θέμα του ονόματος. Αλλωστε, και να ήθελαν ο Κώστας Καραμανλής ή η Ντόρα Μπακογιάννη να συμφωνήσουν, στη Βουλή η συντριπτική πλειοψηφία και των δύο μεγάλων κομμάτων θα καταψήφιζε τη διεύρυνση εάν αυτή περιλάμβανε και τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Σαφές μήνυμα προς την Ουάσιγκτον έστειλε και η οξεία αντίδραση της συνήθως χαμηλών τόνων Ελληνίδας υπ. Εξωτερικών, η οποία δήλωσε ότι «οι θέσεις της Ελλάδας είναι δεδομένες, γνωστές και κοινοποιημένες σε φίλους και εταίρους. Σε τελική ανάλυση, δεν γειτονεύουν οι ΗΠΑ με τα Σκόπια, αλλά η Ελλάδα με τα Σκόπια. Εμείς είμαστε γείτονες και είναι προς το συμφέρον των Σκοπίων με εμάς να λύσουν αυτό το θέμα που είναι εκκρεμές».
Ο Μπράιζα απαντά στην Αθήνα
Μιλώντας στην «Κ» ο Αμερικανός βοηθός υφ. Εξωτερικών Μάθιου Μπράιζα απάντησε στη δυσφορία της Αθήνας, δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ «ελπίζουν πως θα υπάρξει λύση στο ζήτημα του ονόματος και δεν θα σημειωθούν επιπλοκές σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες των Σκοπίων να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ». Ο Αμερικανός αξιωματούχος που χειρίζεται τα ελληνικά θέματα πρόσθεσε ότι «ενθαρρύνουμε εδώ και καιρό την κυβέρνηση στα Σκόπια να περιορίσει την ένταση με την Αθήνα στα πολιτιστικά ζητήματα (εννοεί τη μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων σε «Μέγας Αλέξανδρος»), ενώ παράλληλα είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε όποιο συμβιβασμό συμφωνήσει ο μεσολαβητής Νίμιτς με τις δύο πρωτεύουσες. Φυσικά, ελπίζουμε ότι μια λύση μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων δεν θα εμποδίσει την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Αυτή η θέση δεν θα πρέπει να εκνευρίζει κανένα στην Αθήνα καθώς είναι απλώς ένα γεγονός. Την ίδια στιγμή ελπίζουμε ότι τα Σκόπια θα τείνουν εποικοδομητική χείρα προς την Αθήνα και ότι θα πράξει το ίδιο και η Αθήνα».
Η κίνηση της κ. Ράις ήταν αποτέλεσμα και πιέσεων από την ΠΓΔΜ, η κυβέρνηση της οποίας θορυβήθηκε όταν πριν από δύο εβδομάδες στο νόμο που ψήφισε το Κογκρέσο για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, για πρώτη φορά μετά την αναγνώριση της χώρας από τις ΗΠΑ ως «Μακεδονία», δίπλα στο όνομα έχει προστεθεί και το «ΠΓΔΜ».
Οι ΗΠΑ κάνουν λάθος επιλογή
Ηεξωτερική πολιτική δεν χαράσσεται με βάση το συναίσθημα. Κράτη καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα σε φίλους ή ανταγωνιστές, ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Στηρίζουν μια χώρα αντί μιας άλλης, για δικούς τους λόγους. Με βάση αυτή τη ρεαλιστική προσέγγιση προκαλεί εύλογο προβληματισμό η επιλογή της Ουάσιγκτον να συνταχθεί με τα Σκόπια, αντιπαρατασσόμενη ουσιαστικά προς την Αθήνα σε ένα θέμα όπου η αμερικανική παραίνεση προς την ΠΓΔΜ εύκολα θα εξασφάλιζε συμβιβαστική λύση η οποία ουδόλως θα έθιγε την ενότητα της γειτονικής μας χώρας, αλλά αντίθετα θα την ενίσχυε καθώς θα της άνοιγε τον δρόμο προς την απρόσκοπτη ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Με την επιστολή της η Κόντι «αδειάζει» την Ντόρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον, ενώ δείχνει να θεωρεί την ΠΓΔΜ σημαντικότερη για τα στρατηγικά, πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Η στάση της Ουάσιγκτον «στριμώχνει στη γωνία» την Αθήνα και την εξωθεί να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει όπως να μπλοκάρει τη διαδικασία διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Τα τελευταία 15 χρόνια η Ελλάδα έχει εξαντλήσει όλα τα περιθώρια συμβιβασμού κάνοντας την ύστατη υποχώρηση και αποδεχόμενη ουσιαστικά την προταθείσα από τον μεσολαβητή Νίμιτς ονομασία «Ρεπούμπλικα Μακεντονίγια-Σκόπια», παρότι όλοι γνωρίζουν ότι καμία χώρα δεν θα χρησιμοποιεί και την πρωτεύουσα στο όνομα.
Σε αυτό το πνεύμα, μια επισήμανση προς την Ουάσιγκτον, με την ελπίδα να μην παρεξηγηθεί ο παραλληλισμός. Οπως ο πρόεδρος Μπους μετά την 11η Σεπτεμβρίου δήλωσε ευθαρσώς προς τη διεθνή κοινότητα πως «όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας», έτσι και η Αθήνα σε αυτό το θέμα απαιτεί τη στήριξη της Αμερικής. Και εάν το επιχείρημα της Ουάσιγκτον είναι η ανάγκη διασφάλισης της σταθερότητας στα Βαλκάνια -και είναι λογικό- η Ελλάδα, ως ο σημαντικότερος παράγοντας για την πολιτική σταθεροποίηση και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, δικαιούται μεγαλύτερης κατανόησης και στήριξης από τη σύμμαχό της. Αλλιώς, δεν έχει άλλη επιλογή από το βέτο στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Comments