Επιμέλεια: Παναγιώτης Αθανάσαινας
patha@kathimerini.gr
 Μ.Μπαρζανί: Ο ηγέτης των αυτο-διοικούμενων Κούρδων  |
ΟΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ και στρατιωτικές κινήσεις των Κούρδων, που θεωρούνται από πολλές οι πιο έντονες από την έναρξη της επέμβασης των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003, επισκιάζονται σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της αναρχίας που επικρατεί στη Βαγδάτη η οποία αναμενόμενα ελκύει τα φώτα της δημοσιότητας. Ωστόσο, οι κουρδικές πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να έχουν σημαντική επίπτωση στο μέλλον του Ιράκ, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος διατήρησης της ενότητας της χώρας.
Ταυτόχρονα, η κουρδική κινητικότητα πραγματοποιείται σε μια δύσκολη εποχή για την Τουρκία, η οποία έρχεται αντιμέτωπη με την δραστηριότητα των Κούρδων ανταρτών που εισβάλλουν στο έδαφος της εφορμώντας από το βόρειο Ιράκ. Επιπλέον, οι προσεχείς προεδρικές εκλογές ενδέχεται να συμβάλλουν στην ένταση μεταξύ των Ισλαμιστών και της κοσμικής Τουρκίας.
Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν την κατάσταση από απόσταση, «απρόθυμες να ανοίξουν ένα νέο μέτωπο στο βόρειο Ιράκ. Επίσης, δεν μπορούν να χάσουν την υποστήριξη των Κούρδων του βόρειου Ιράκ», εξηγεί ο Δρ. Άντριου ΜακΓκρέγκορ, αναλυτής και ειδικός σε κουρδικά θέματα από τον Καναδά.
Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκονται οι κουρδικές βλέψεις για την αρχαία πόλη του Κιρκούκ, το κέντρο των ιρακινών κοιτασμάτων πετρελαίου στο βορρά. Οι Κούρδοι θέλουν να ενσωματώσουν το Κιρκούκ στην αυτό-διοικούμενη περιοχή τους στο βόρειο Ιράκ. Μάλιστα, μετά από πιέσεις προς την κυβέρνηση του Ιρακινού πρωθυπουργού, Νούρι Αλ Μαλίκι, τον Μάρτιο, πέτυχαν την απομάκρυνση αραβικών πληθυσμών από την περιοχή και την μετεγκατάσταση τους σε άλλα σημεία της χώρας. Το συγκεκριμένο σχέδιο αφορά τους Άραβες που εγκαταστάθηκαν στο Κιρκούκ μετά τον Ιούλιο του 1968, όταν ανέλαβε την εξουσία ο Σαντάμ Χουσεΐν. Ο τελευταίος είχε στείλει χιλιάδες Αράβων, κατά βάση Σιίτες μουσουλμάνους από το νότο στο Κιρκούκ προκειμένου να πιέσει το κουρδικό στοιχείο στην περιοχή. Οι Κούρδοι στοχεύουν στη μείωση αυτού του πληθυσμού προτού οι κάτοικοι του Κιρκούκ ψηφίσουν για την πρόθεση τους να ενταχθούν στην αυτό-διοικούμενη περιοχή των Κούρδων.
Οι αντίπαλοι του σχεδίου φιλοδοξούν να καθυστερήσουν τη διενέργεια δημοψηφίσματος ή ακόμη καλύτερα, να το ακυρώσουν. Υπάρχει έντονος ο φόβος ότι η ανάκτηση του ελέγχου του Κιρκούκ από τους Κούρδους θα τους ενθαρρύνει στη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Ωστόσο, οι αντίπαλοι του Αλ Μαλίκι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στις κουρδικές πιέσεις όταν οι Κούρδοι βουλευτές της ιρακινής κυβέρνησης απείλησαν με αποχώρηση, μία κίνηση που θα άφηνε εκτεθειμένη την ήδη εύθραυστη κυβέρνηση του Ιράκ. «Για τους Κούρδους, το Κιρκούκ δεν είναι διαπραγματεύσιμο», σχολιάζει ο Δρ. Σόνερ Κάγκαπταϊ, του Ινστιτούτου της Εγγύς Ανατολής στην Ουάσιγκτον και συμπληρώνει, «θα πρέπει να αναμένουμε κλιμάκωση της βίας καθώς θα πλησιάζουμε προς το δημοψήφισμα».
Οι Κούρδοι χρησιμοποίησαν αντίστοιχες τακτικές τον Φεβρουάριο προκειμένου να εξασφαλίσουν τη συγκατάθεση των Ιρακινών και των Αμερικανών που τους επιτρέπει να έχουν άποψη σχετικά με τα δικαιώματα των εταιρειών που εκμεταλλεύονται τα κοιτάσματα πετρελαίου στο βόρειο Ιράκ. Η επιτυχία του Μαρτίου θεωρείται ακόμη μεγαλύτερη, και αυτό επακόλουθα προκαλεί ανησυχία στην Τουρκία, η οποία εδώ και καιρό φοβάται το αυξανόμενο ανάστημα των Κούρδων του Ιράκ που μπορεί να οδηγήσει σε τάσεις αυτοδιάθεσης τους στο νότιο τμήμα της χώρας.
Το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, PKK, χρησιμοποιεί βάσεις στο βόρειο Ιράκ για να εξαπολύσει επιθέσεις στη νότια Τουρκία, η οποία δυσανασχετεί όλο και περισσότερο με την αδυναμία των ΗΠΑ και του Ιράκ να αναχαιτίσουν τις επιθέσεις. Μετά την απόφαση της ιρακινής κυβέρνησης για τη μετεγκατάσταση των Αράβων του Κιρκούκ, η Τουρκία δήλωσε δημόσια πλέον ότι τα συμφέροντα της στην περιοχή δεν μπορεί να αγνοηθούν.
Ο αρχηγός του τουρκικού ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Γιασάρ Μπουγιουκανίτ, προχώρησε ακόμη περισσότερο, ζητώντας άδεια την περασμένη εβδομάδα να επιτεθεί στους Κούρδους μέσα στο βόρειο Ιράκ. Είναι αμφίβολο το κατά πόσο η τουρκική κυβέρνηση θα δεχτεί την πρόταση, ωστόσο η σκέψη από μόνη της αποτελεί αιτία τριβής μεταξύ της Άγκυρας και της Ουάσιγκτον.
Ο πρόεδρος της αυτοδιοικούμενης περιοχής των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ, Μασούντ Μπαρζανί, εξαγρίωσε ακόμη περισσότερο τους Τούρκους προειδοποιώντας ότι «οι Τούρκοι δεν θα επέμβουν στο Κιρκούκ». Μερικοί αναλυτές πιστεύουν ότι ο Μπαρζανί πιέζει για το πρόγραμμα μετεγκατάστασης των Αράβων επειδή φοβάται ότι οι ΗΠΑ θα μπλοκάρουν το δημοψήφισμα στο Κιρκούκ, τόσο για να περιορίσουν τις εθνικές εντάσεις όσο και για να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις προς την Τουρκία που τις θέλουν συγκαταβατικές προς τους Κούρδους. «Προσπαθεί να δημιουργήσει μία τετελεσμένη κατάσταση για τις ΗΠΑ» δηλώνει ο Μάρκ Πάρις, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, αναφερόμενος στα λεγόμενα του Μπαρζανί.
Εξάλλου, δεν είναι απίθανο ο Μπαρζανί να έχει υπολογίσει χρονικά τις κινήσεις του ώστε να εκμεταλλευτεί την πολιτική αβεβαιότητα που επικρατεί στην Τουρκία, παραμονές των προεδρικών εκλογών, ενώ οι επιχειρήσεις των Κούρδων στο νότιο τμήμα της χώρας πιθανότατα λειτουργούν ως διαπραγματευτικό χαρτί που μπορεί να ανταλλαχθεί με την αποδοχή της Τουρκίας στο ζήτημα του Κιρκούκ. Όπως εξηγεί ο Πάρις, «το μόνο χαρτί που έχει ο Μπαρζανί για να διαπραγματευτεί είναι το ΡΚΚ. Θα μπορούσε να πει στην Τουρκία ότι είναι ο μόνος που μπορεί να λύσει το πρόβλημα των Τούρκων με το ΡΚΚ».
www.kathimerini.gr με πληροφορίες Associated Press
Comments