θρησκευτικά κειμήλια ξαναγυρίζουν στην Κύπρο.

Θρησκευτικά κειμήλια ξαναγυρνούν στην Κύπρο
Γιώργος Μπίστης Ουάσιγκτον 29-01-2007

Έξι ανεκτίμητης αξίας Βυζαντινές εικόνες, που είχανε διαρπαχτεί από την Κύπρο πριν και μετά την Τουρκική εισβολή του 1974, επιστράφηκαν στην κυριότητα της Εκκλησίας της Κύπρου.

Τρεις από τις εικόνες αυτές χρονολογούνται στον 13^ο αιώνα. Είναι η Παρθένος Οδηγήτρια, πού ανήκει στην Επισκοπή της Μητροπόλεως Κυρήνειας, η εικόνα των Αγίων Ανδρόνικου και Αθανασίας από το ομώνυμο παρεκκλήσι του χωριού Καλοπαναγιώτης, και η Θεοτόκος η Γλυκοφιλούσα, που παραμένει αβέβαιο από ποια εκκλησία προήλθε. Από τις υπόλοιπες εικόνες που επαναπατρίστηκαν, οι δύο, του Αγίου Πέτρου και του Αγίου Παύλου φιλοτεχνήθηκαν στον 14^ο αιώνα και ανήκουν στην Εκκλησία της Παναγίας Ασίνου. Η έκτη και τελευταία εικόνα είναι του Αγίου Γαβριήλ, έκδηλης Κυπριακής τεχνοτροπίας του 15^ου ή 16^ου αιώνα, αλλά άγνωστης προέλευσης.

Το ευχάριστο τέλος στην υπόθεση των έξι εικόνων δόθηκε χάρις στην αποτελεσματική δράση που ανέπτυξε η Κυπριακή Πρεσβεία στη Ουάσιγκτον, η οποία πέτυχε να αποτρέψει την εφαρμογή σχεδίων που είχανε γίνει για την προσφορά των Βυζαντινών αυτών αριστουργημάτων σε πλειστηριασμό από τον οίκο Σόθμπις της Νέας Υόρκης.

Βοήθησε όμως εξαιρετικά και το γεγονός ότι το Αμερικανικό Ίδρυμα Τσαρλς Πάνκοου, το οποίο είχε αγοράσει τις εικόνες, όταν διαπίστωσε πως αυτές είχανε κλαπεί από τον νόμιμο ιδιοκτήτη τους, αποδέχτηκε διευθέτηση για την επιστροφή τους στην Εκκλησία της Κύπρου. Συνεργάσιμος στην υπόθεση ήταν και ο οίκος Σόθμπις, ο οποίος όχι μόνον ακύρωσε τον προγραμματισμένο πλειστηριασμό αλλά και φύλαξε τις εικόνες μέχρις ότου ολοκληρώθηκαν οι σχετικές διατυπώσεις.

Η ομαλότητα με την οποία εξελίχτηκε η όλη υπόθεση είναι σπάνιο φαινόμενο. Συνήθως η διεκδίκηση από μέρους μιας χώρας διαρπαγμένων ιστορικών ή θρησκευτικών κειμηλίων της, τα οποία με οποιοδήποτε τρόπο κατέληξαν σε άλλη, είναι έργο εξαιρετικά δύσκολο και περίπλοκο. Η επιδίωξη του έργου αυτού συχνά απαιτεί μαραθώνιους και πολυδάπανους δικαστικούς αγώνες που χρειάζεται να αναληφθούν χωρίς καμιά βεβαιότητα ότι θα αποφέρουν και το ποθητό αποτέλεσμα.

Για τούτο και εξακολουθούν να παραμένουν σε συλλογές εκτός Κύπρου πολλά αντικείμενα της πολιτιστικής κληρονομιάς του λαού της τα οποία λαθραία βγήκανε από το νησί σε διάφορες περιόδους, ιδιαίτερα στις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Τους διαρπαγμένους Κυπριακούς θησαυρούς μας θύμισαν ο Ιωάννης Ηλιάδης από το Βυζαντινό Μουσείο της Λευκωσίας και ο Χαράλαμπος Τσοτζάκογλου, από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, με διαλέξεις τους σε μια εκδήλωση που έγινε στη Ουάσιγκτον, συμπτωματικά την ημέρα κατά την οποία οι έξι εικόνες από το Ίδρυμα Πάνκοου επέστρεφαν στην Κύπρο.

Στην ίδια εκδήλωση οι δύο εμπειρογνώμονες παρουσίασαν στο κοινό και φωτογραφίες που έδειξαν την έκταση της λεηλασίας και της καταστροφής που έχουν υποστεί εκκλησίες στα κατεχόμενα, όπως της Παναγίας Κανακαριάς, του Αγίου Φίλωνα στο Ριζοκάρπασο, του Αγίου Γεωργίου στο Βαθύλακα, του Αγίου Φωτίου στη Γιαλούσα, της Παναγίας Τράπεζας στην Αχερίτου και του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων στην Αμμόχωστο, για να αναφέρουμε μερικές.

Ανδρέας Κακούρης

Ο Πρέσβης της Κύπρου στις Ηνωμένες Πολιτείες Ανδρέας Κακούρης υποσχέθηκε πως θα καταβάλει έντονες προσπάθειες για να επιστραφούν όσο γίνεται περισσότερα από τα διαρπαγμένα θρησκευτικά κειμήλια στις Κυπριακές εκκλησίες από τις οποίες αφαιρέθηκαν. Κι εξέφρασε την ελπίδα πως θα ανανεωθεί γρήγορα η σχετική διμερής συμφωνία ανάμεσα στην Κυπριακή Δημοκρατία και τις Ηνωμένες Πολιτείες που προβλέπει συνεργασία για την εκπλήρωση του στόχου αυτού.

Το αποκρουστικό φαινόμενο της διαρπαγής εθνικών κειμηλίων στην διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων ή σε περιόδους κατά τις οποίες εδάφη μιας χώρας κατέχονται από δυνάμεις άλλης, είχε εξεταστεί νωρίτερα και σε εκδήλωση της Εθνικής Λέσχης Τύπου, στην Αμερικανική πρωτεύουσα. Κύριος ομιλητής στην δεύτερη αυτή εκδήλωση ήταν η δημοσιογράφος Μάηκλ Τζένσεν, στις παρατηρήσεις της οποίας και στηρίζεται το τηλεοπτικό μας Ρεπορτάζ Από Ουάσιγκτον, με τίτλο Πόλεμος και Πολιτιστική Κληρονομιά που βρίσκεται καταχωρημένο σε άλλη χώρο της ιστοσελίδας μας.

πηγή VOA epiloges.lornion.blogspot.com