Το θέμα της ημέρας | 22.11.2007 /d.welle

Το θέμα της ημέρας | 22.11.2007

Ας διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας

Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Οι κερδοσκόποι ποντάρουν σε υψηλές τιμές

Σε νέα επίπεδα ρεκόρ σκαρφάλωσε η τιμή του πετρελαίου, αγγίζοντας τα 100 δολάρια το βαρέλι. Οι διεθνείς ανησυχίες εντείνονται, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες τίθεται πλέον αμείλικτα το ερώτημα της επάρκειας των αποθεμάτων.

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα πετρελαϊκή κρίση με καταστροφικές συνέπειες για την οικονομία στις χώρες της Δύσης; Όχι απαραίτητα λέει ο οικονομικός συντάκτης της Deutsche Welle, Rolf Wenkel.

Στην περίπτωση του πετρελαίου ισχύουν οι ίδιοι κανόνες, που ισχύουν σε όλο το φάσμα της ελεύθερης οικονομίας: προσφορά και ζήτηση καθορίζουν την τιμή, όχι όμως με κάποια μαγική ισορροπιστική δύναμη, αλλά με όλους τους παράγοντες της πολιτικής και της οικονομίας να δίνουν τη μάχη τους προκειμένου να αντλήσουν, ο καθένας για λογαριασμό του, το μεγαλύτερο δυνατό όφελος.

Για παράδειγμα, η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη της Κίνας απαιτεί τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Το ίδιο ισχύει για τα αυτοκίνητα των Αμερικανών, ενώ στις υπόλοιπες χώρες του βορείου ημισφαιρίου οι θερμοκρασίες πέφτουν και η ζήτηση για πετρέλαιο θέρμανσης αυξάνεται θεαματικά.

Πολιτικοί παράγοντες

Είναι όμως και οι πολιτικοί παράγοντες που επηρεάζουν, ενίοτε καθοριστικά, τις τιμές. Παράδειγμα, οι αμερικανικές απειλές κατά του Ιράν με αφορμή το πυρηνικό του πρόγραμμα. Εάν πιστέψουμε μάλιστα τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες ενδεχόμενη επίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών κατά του Ιράν, θα οδηγήσει σε διπλασιασμό των τιμών. Μιλώντας στην πρόσφατη σύνοδο του ΟΠΕΚ, ο Τσάβες χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα: «Παρακολουθούμε τις εξελίξεις στο Ιράκ και είμαστε μάρτυρες των συνεχών απειλών κατά του Ιράν. Νομίζω ότι ο ΟΠΕΚ θα πρέπει να ισχυροποιηθεί και να απαιτήσει σεβασμό προς την κυριαρχία των χωρών μελών του, εάν θέλουν οι βιομηχανικές χώρες να διασφαλίσουν την τροφοδοσία τους με πετρέλαιο».

Κερδοσκόποι

Πιο σαφής δεν θα μπορούσε να είναι η προειδοποίηση του προέδρου της Βενεζουέλας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η υπόθεση της τιμής του πετρελαίου είναι στο χέρι του ΟΠΕΚ. Και αυτό γιατί στο παιγνίδι των τιμών εμπλέκονται και οι κερδοσκόποι. Τι θα ήταν η οικονομία της αγοράς χωρίς σπέκουλα; Πόσο καθοριστικός είναι ο ρόλος της κερδοσκοπίας, το είδαμε τις τελευταίες εβδομάδες. Επειδή όλοι αναμένουν ότι θα αυξηθεί η τιμή του πετρελαίου, αυτή ανεβαίνει και οι τζογαδόροι των χρηματιστηρίων συνεχίζουν να ποντάρουν σε νέες αυξήσεις. Αλλά αυτά όπως είπαμε είναι μέρος του παιγνιδιού. Το ερώτημα που τίθεται είναι άλλο: ποιες θα είναι οι συνέπειες της αύξησης της τιμής του πετρελαίου στην παγκόσμια οικονομία και ειδικότερα στην Ευρώπη;

Και όλα δείχνουν ότι τουλάχιστον στην Ευρώπη οι συνέπειες δεν θα είναι καταστροφικές. Και αυτό γιατί το ευρώ είναι ισχυρότατο σε σχέση με το δολάριο και έτσι το κόστος δεν έχει αυξηθεί θεαματικά για τους Ευρωπαίους πολίτες. Αντίθετα οι Αμερικανοί, που βιώνουν ήδη μια χρηματοπιστωτική κρίση, υποφέρουν περισσότερο από την εξέλιξη αυτή. Το ενδεχόμενο οικονομικής ύφεσης στις ΗΠΑ είναι κάτι περισσότερο από πιθανό.

Οι Ευρωπαίοι έχουν περιορίσει τις ανάγκες τους σε πετρέλαιο

Ένας ακόμη λόγος που καθιστά τους Ευρωπαίους «ανθεκτικότερους» στην ανατίμηση του πετρελαίου είναι το γεγονός ότι τουλάχιστον οι χώρες της δυτικής Ευρώπης έχουν περιορίσει αισθητά τις ανάγκες τους σε πετρέλαιο. Η βιομηχανία μετάλλου, η χημική βιομηχανία και άλλοι παραγωγικοί κλάδοι έχουν αυξήσει την ενεργειακή τους αποδοτικότητα. Για τους ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης καταναλώνουμε σήμερα στην Ευρώπη 50% λιγότερη ενέργεια από ό,τι πριν από 20 χρόνια. Έχουμε αναπτύξει άλλους οικονομικούς κλάδους, όπως τον τομέα παροχής υπηρεσιών που δεν χρειάζεται ενέργεια για να κινηθεί. Αξιοποιούμε περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή του πλανήτη εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Η οικονομία της Ευρώπης θα λειτουργεί -με μικρές απώλειες- ακόμη και όταν η τιμή του πετρελαίου φτάσει τα 150 δολάρια το βαρέλι. Και το κυριότερο, κάθε νέα ανατίμηση μας αναγκάζει να εντείνουμε τις προσπάθειες μας για την αξιοποίηση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, για την εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων και για την υιοθέτηση φιλικότερων προς το περιβάλλον τρόπων παραγωγής. Ας διατηρήσουμε λοιπόν την ψυχραιμία μας.

Επιμέλεια: Σταμάτης Ασημένιος