στον ΟΤΕ τσακώνονται για τον Πρόεδρο.-από ΕΘΝΟΣ

Το παρασκήνιο μεταξύ Αλογοσκούφη και Γερμανών για τις αρμοδιότητες του Ελληνα προέδρου και του Γερμανού Διευθύνοντος Συμβούλου στον οργανισμό

«E» 25/4

Σε ένα σκληρό (τηλ)επικοινωνιακό παιχνίδι εντυπώσεων εξελίχθηκε η διαπραγμάτευση για την τύχη του ΟΤΕ.

Οι Γερμανοί της Deutsche Telekom και η κυβέρνηση έδιναν μάχη έως την τελευταία στιγμή όχι μόνο για την εξασφάλιση πρόσθετων στοιχείων του μάνατζμεντ του Οργανισμού αλλά και για την τελική εικόνα που θα διαμόρφωνε η ανακοίνωση της συμφωνίας για το ποιος έχει τον τελευταίο λόγο στον ΟΤΕ.

Το γενικό πλαίσιο της συμφωνίας θεωρείται δεδομένο, αλλά και οι δύο πλευρές αποδίδουν εξαιρετική σημασία στις πρώτες κινήσεις που θα ακολουθήσουν την ανακοίνωσή της και που θα δώσουν το στίγμα για το «αφεντικό» στον Οργανισμό.

Η κυβέρνηση σε καμία περίπτωση δεν θέλει να εμφανιστεί ότι (μετά όσα συνέβησαν με τη Marfin) εξαναγκάζεται στο τέλος του δρόμου να εκχωρήσει πλήρως την πρωτοβουλία των αποφάσεων στον στρατηγικό εταίρο. Οι επιτελείς της αναγνωρίζουν πως το πολιτικό κόστος θα είναι «τεράστιο», εφόσον «περάσει η εικόνα ότι οι Γερμανοί κάνουν κουμάντο» και δεν έχουν αμφιβολία ότι σε μια τέτοια περίπτωση «η αντιπολίτευση θα κάνει πάρτι».

Από την άλλη πλευρά, η Deutsche Telekom θέλει να είναι σαφές από την πρώτη στιγμή ότι δεν πήρε μόνον μετοχικό πακέτο αλλά και αρμοδιότητες στο μάνατζμεντ - και μάλιστα να τις ασκήσει χωρίς καθυστέρηση. Ο λόγος είναι πως η διοίκηση του γερμανικού κολοσσού επιδιώκει με τον τρόπο αυτό να εξηγήσει προς τους μετόχους τον λόγο για τον οποίο πλήρωσε στον κ. Βγενόπουλο ένα τόσο μεγάλο «πρίμιουμ» (διαφορά τιμής) για την αγορά του πακέτου της Marfin - της τάξης του 35% σε σχέση με την τρέχουσα τιμή της χρηματιστηριακής αγοράς.

Στις καθημερινές συναντήσεις των συμβούλων των δύο πλευρών, το βασικό «αγκάθι» της διαπραγμάτευσης ήταν οι κινήσεις «διοικητικής ενοποίησης» του Οργανισμού.

Οι Γερμανοί επιμένουν για άμεση προώθηση αποφάσεων στο πλαίσιο του λεγόμενου «consolidation» - που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν διοικητική εξυγίανση (π.χ. ενοποίηση υπηρεσιών), ενοποίηση στοιχείων ενεργητικού (π.χ. μεταξύ ΟΤΕ και Cosmote).

Τέτοιες κινήσεις σε πρώτο χρόνο μετά τη συμφωνία θα δώσουν ένα στίγμα «γερμανικού μάνατζμεντ», που όμως, ακόμη κι αν είχε θετική επίδραση στη λειτουργία του ΟΤΕ, θα συνιστούσε σοβαρό πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση, αφού θα ήταν εμφανής η αλλαγή σε σχέση με την έως τώρα αποτελεσματικότητα της διοίκησης Βουρλούμη, που επεδίωξε στην αρχή παρόμοιες μεταβολές αλλά σταδιακά αποθαρρύνθηκε από τις εσωτερικές αντιδράσεις, την αδράνεια και τη δυσκινησία που χαρακτηρίζει τον δημόσιο τομέα.

Οι... επιθυμίες
Η πλευρά της κυβέρνησης, που γνωρίζει τις πολιτικές περιπλοκές και τις κοινωνικές ευαισθησίες σε σχέση με τον ΟΤΕ, ακόμη και στο επίπεδο της λειτουργίας και του προσωπικού, αν και αναγνωρίζει πως τέτοιες κινήσεις «μοιραία θα γίνουν κάποια στιγμή», δεν θέλει να εκδηλωθούν αμέσως, με τη μορφή «μηνύματος», και προσπαθούσε να πείσει για την ανάγκη να προωθηθούν σταδιακά και, κατά το δυνατόν, χωρίς κραδασμούς.

Την κατάσταση περιέγραψε με χαρακτηριστικό τρόπο ένα κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος: «Προσπαθούμε να προσαρμόσουμε την πολιτική λογική στην οικονομική λογική. Κλωτσάει...».

Το μοντέλο «συναινετικής διοίκησης» στην κορυφή της πυραμίδας, με τον πρόεδρο να ορίζεται από την ελληνική πλευρά και τον διευθύνοντα σύμβουλο από τη γερμανική, είναι από τις σημαντικότερες αλλά και από τις πιο επίμαχες πρόνοιες της συμφωνίας. Η πίεση της ελληνικής πλευράς εστιάζεται στον περιορισμό της δικαιοδοσίας του διευθύνοντος συμβούλου σε σχέση με στρατηγικής σημασίας αποφάσεις και την παραμονή τους στις αρμοδιότητες του προέδρου ή τουλάχιστον στη διατήρηση ενός δικαιώματος «βέτο» από την πλευρά του προέδρου που θα ορίζει το Δημόσιο.

Οι αρμοδιότητες αυτές δεν αφορούν μόνο ζητήματα εθνικής άμυνας και ασφάλειας, τα οποία σε μεγάλο βαθμό έχουν λυθεί στο παρελθόν, όσο κυρίως την αρμοδιότητα στη διαμόρφωση της εταιρικής προοπτικής του ΟΤΕ ως δημόσιας επιχείρησης που συνδέεται με τις στρατηγικές επιλογές της χώρας. Ετσι, η ελληνική πλευρά θέλει οπωσδήποτε να διατηρήσει μια δυνατότητα ελέγχου σε καίριες αποφάσεις, όπως για παράδειγμα αυτές που αφορούν την αγορά ή την πώληση κομματιών του ΟΤΕ ή την είσοδο σε νέες αγορές.

Η γερμανική πλευρά αντιδρούσε έντονα σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, κυρίως με επιχειρηματική λογική, αφού θεωρεί τέτοιες αποφάσεις συστατικό στοιχείο του μάνατζμεντ. Οι Γερμανοί φοβούνται επίσης μια πιθανή εκτεταμένη παρεμβατικότητα του Ελληνα προέδρου, που μπορεί (κατά την εκτίμησή τους) να επιβραδύνει τις διαδικασίες, εφόσον η δικαιοδοσία του επεκτείνεται σε ζητήματα καθημερινής λειτουργίας - π.χ. θέματα μάρκετινγκ, δημιουργίας νέων προϊόντων κ.λπ.

Για την κυβέρνηση, ωστόσο, το ζήτημα των αρμοδιοτήτων δεν είναι αποκλειστικά διοικητικό. Εχει μείζονα πολιτική σημασία, αφού θέλει να έχει αποφασιστικό ρόλο σε κινήσεις που συνδέονται με τον ρόλο και την εικόνα της Ελλάδας σε περιοχές με στρατηγική σημασία και ταυτόχρονα προνομιακές για ενίσχυση της παρουσίας και της δραστηριότητας του ΟΤΕ, όπως τα Βαλκάνια και ο αραβικός κόσμος.

Παράγοντας που παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις υπενθυμίζει ότι στο πρόσφατο παρελθόν η Ελλάδα έχει κάνει εθνικού χαρακτήρα επιλογές με άμεση επιχειρηματική και οικονομική επίπτωση, όπως όταν είχε επιβάλει εμπορικό εμπάργκο στην ΠΓΔΜ. Και διερωτάται «τι άραγε θα συνέβαινε εάν σε εκείνη τη συγκυρία ο ΟΤΕ είχε έναν μάνατζερ που να βλέπει τα Σκόπια αποκλειστικά με όρους αγοράς;».

Αυτό, άλλωστε, θα είναι και το κεντρικό πολιτικό επιχείρημα που επιστρατεύει το οικονομικό επιτελείο για να εξηγήσει την απόφαση για την είσοδο του στρατηγικού εταίρου. Ο κ. Αλογοσκούφης φέρει το βάρος της παλιάς του δήλωσης, από την αντιπολίτευση, ότι η πώληση μετοχών των μεγάλων επιχειρήσεων του Δημοσίου ισοδυναμεί με εκποίηση των «ασημικών της οικογένειας».

Η φράση για τα «ασημικά» τον ακολουθεί και γι αυτό θα έχει μεγάλη σημασία για τον ίδιο και την κυβέρνηση Καραμανλή να υπερασπιστεί τον στρατηγικό χαρακτήρα της κίνησης στον ΟΤΕ.

Το πλαίσιο της συμφωνίας

• Μεταβίβαση μικρού ποσοστού μετοχών του Δημοσίου στη γερμανική πλευρά
• Αγορά του «πακέτου Βγενόπουλου» από τους Γερμανούς
• Διαμόρφωση τελικής μετοχικής σύνθεσης έτσι ώστε να υπάρχει απόλυτη ισορροπία με 25% για καθέναν από τους βασικούς εταίρους
• Παραμονή του Παναγή Βουρλούμη στη θέση του για έναν χρόνο
• Μοντέλο «συναινετικής διοίκησης» στην κορυφή της πυραμίδας, με τον πρόεδρο να ορίζεται από την ελληνική πλευρά και τον διευθύνοντα σύμβουλο της Deutsche Telekom, μετά την παρέλευση του έτους. Ο πρόεδρος και ο διευθύνων σύμβουλος επιλέγονται από τον αντίστοιχο εταίρο, με δικαίωμα όμως της άλλης πλευράς να θέσει βέτο για συγκεκριμένα πρόσωπα.

Εξελίξεις εως την πρωτομαγια
Η διαπραγμάτευση, που κινείται συνεχώς σε τεντωμένο σκοινί, δεν μπορεί να θεωρείται πως έκλεισε παρά μόνον με την ανακοίνωση και την υπογραφή της συμφωνίας.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, «το ενδεχόμενο ναυαγίου δεν είναι θεωρητικό», επιμένουν πηγές σε άμεση επαφή με τις συζητήσεις, τις οποίες χειρίζεται σε πολιτικό επίπεδο ο Γιώργος Αλογοσκούφης, με τη συνδρομή ως συναρμόδιου του Κωστή Χατζηδάκη, και σε υπηρεσιακό επίπεδο ο σημερινός «ισχυρός άνδρας» του ΟΤΕ, Παναγής Βουρλούμης.

Σε κάθε περίπτωση, οι ίδιες πηγές εξηγούσαν ότι η ώρα της κρίσεως είναι κοντά. Οι τρεις ημέρες ανάμεσα στο Πάσχα και την Πρωτομαγιά θα καθορίσουν κατά πάσα πιθανότητα εάν η ζυγαριά θα κλίνει προς την πλευρά της συμφωνίας, που αυτή την ώρα φαίνεται και πιθανότερη, ή όλο το εγχείρημα θα οδηγηθεί σε ναυάγιο.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ*
Οι νέες συμμαχίες του Καραμανλή

Το όλον εγχείρημα μπορεί να σηματοδοτήσει τον «ευρωπαϊκό αναπροσανατολισμό» μιας κυβέρνησης που στην πρώτη της τετραετία δεν διακρίθηκε για την πρόσδεσή της στο ευρωπαϊκό ρεύμα. Με τον κ. Καραμανλή σε φάση αναθεώρησης των στρατηγικών προτεραιοτήτων (πολύ περισσότερο μετά την εμπειρία της διαπραγμάτευσης με την κυβέρνηση Μπους για το Σκοπιανό) είναι κρίσιμο για την κυβέρνηση να δείξει ότι δεν αρκεί να θέλει, όπως στην περίπτωση της συνεργασίας της RWE με τη ΔΕΗ, αλλά πρέπει και να μπορεί. Η περίπτωση του ΟΤΕ και της Deutsche Telekom είναι καθοριστική από αυτήν την άποψη. Και, φυσικά, δεν έχει περάσει απαρατήρητο ότι και για τις δύο δημόσιες επιχειρήσεις με περιφερειακή εμβέλεια, τη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ, οι δυνητικοί εταίροι ήταν οι αντίστοιχες κορυφαίες εταιρείες της Γερμανίας.

Η Γερμανία δεν είναι μόνον η μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη που έχει το εντονότερο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, αλλά και ο πόλος συσπείρωσης μιας εναλλακτικής οικονομικής στρατηγικής έναντι εκείνης των ΗΠΑ, με προνομιακό πεδίο την ενέργεια και τις ενεργειακές σχέσεις με τη Μόσχα.

Η γερμανική δραστηριότητα στα Βαλκάνια θεωρείται από κορυφαίο κυβερνητικό παράγοντα ότι καθιστά την Deutsche Telekom το «κατάλληλο όχημα για εξαγωγικό προσανατολισμό του ΟΤΕ», ενώ ταυτόχρονα σηματοδοτεί «πέρα από μια συνεργασία επιχειρήσεων και έναν δεσμό μεταξύ κρατών».

Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι ότι από τη στιγμή που αναζήτησε στρατηγικό σύμμαχο, ο ΟΤΕ δεν θα μπορούσε να προσδοκά κανέναν καλύτερο από την κρατική εταιρεία τηλεπικοινωνιών της Γερμανίας. Με εταίρο την Deutsche Telekom, υποστηρίζουν οι θιασώτες του «ντιλ», ο ΟΤΕ εξασφαλίζει ισχυρή τεχνολογική στήριξη, ενώ παράλληλα θα τον βοηθήσει να εδραιωθεί στην εσωτερική αγορά, όπου τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στη σταθερή τηλεφωνία, αντιμετωπίζει έναν εντεινόμενο ανταγωνισμό από τους εναλλακτικούς παρόχους.

«Αναθεματίζουν» το σενάριο Βγενόπουλου
Η ανάμειξη Βγενόπουλου αποτέλεσε μια πρόσθετη περιπλοκή στον «αρραβώνα» του ΟΤΕ με την Deutsche Telekom. Το προηγούμενο του εξαναγκασμού του κ. Αλογοσκούφη σε νομοθετική ρύθμιση ανέβασε το δυνητικό κόστος για την κυβέρνηση, σε περίπτωση νέας αποτυχίας. Το άμεσο πρακτικό αποτέλεσμα ήταν να γίνει η ελληνική πλευρά «πιο φορτική» (κατά την κομψή διατύπωση στελέχους της) στη διαπραγμάτευση, πυροδοτώντας όμως ταυτόχρονα και την αντίδραση των Γερμανών.

Η κυβέρνηση βρέθηκε έτσι σε συμπληγάδες. Από τη μία πλευρά αναγκασμένη να πιέζει τους Γερμανούς, από την άλλη όλο και πιο πιεσμένη από την ανάγκη για συμφωνία: σε διαφορετική περίπτωση ο βασικός της εταίρος στον ΟΤΕ παραμένει ο κ. Βγενόπουλος και η MIG. Με την πείρα του προηγούμενου διαστήματος, όταν πήγε να της αρπάξει τον έλεγχο του ΟΤΕ μέσα από τα χέρια της και να επιβάλει διοίκηση, ο κ. Βγενόπουλος δεν θεωρείται μόνον «επιθετικός παίκτης» αλλά και «απρόβλεπτος» ως εταίρος. Η υποχρεωτική συνύπαρξη μαζί του είναι «το χειρότερο σενάριο», αναγνωρίζει κυβερνητικό στέλεχος: ένας πραγματικός εφιάλτης για το οικονομικό επιτελείο, αφήνοντας ένα ανοιχτό μέτωπο έτοιμο να υποτροπιάσει σε κάθε ευκαιρία και ταυτόχρονα τον κ. Καραμανλή και τον κ. Αλογοσκούφη ευάλωτους στις επιθέσεις της αντιπολίτευσης και για τις προθέσεις τους και για διαχειριστική ανεπάρκεια ταυτόχρονα.

Η παρέμβαση Βγενόπουλου αύξησε και τη χρονική πίεση για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, καθώς όλοι αναγνωρίζουν πως η 7η Μαϊου είναι η καταληκτική ημερομηνία και όλα θα πρέπει να έχουν κριθεί έως τότε χωρίς περιθώρια για παράταση της διαβούλευσης.

Το δεύτερο κύμα
Η περίπτωση του ΟΤΕ, εκ των πραγμάτων, θα λειτουργήσει και ως καταλύτης για το συνολικό κλίμα σε σχέση με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς για αποκρατικοποιήσεις. Είναι αξιοσημείωτο ότι παράλληλα εξελίσσεται και μια μάχη μνηστήρων για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (κυρίως μεταξύ Eurobank και Εθνικής), την ώρα που ο κ. Αλογοσκούφης δηλώνει πως ισχύει η παλαιότερη θέση του ότι δεν επιθυμεί να δημιουργηθεί «εθνικός πρωταθλητής» αλλά προτιμά στρατηγική συμμαχία, υπονοώντας σαφώς ξένο εταίρο.

Αντίστοιχα, στο πεδίο αρμοδιότητας του κ. Χατζηδάκη, ο ΟΤΕ θα ανοίξει τον δρόμο για να προχωρήσει μια πολύ πιο καθαρή περίπτωση ιδιωτικοποίησης, αυτή των ταχυμεταφορών για τις οποίες σχεδιάζεται πλήρης παραχώρηση του μάνατζμεντ, πέραν της μετοχικής σύμπραξης. Αντίθετα, η περίπτωση της Ολυμπιακής είναι εντελώς ιδιάζουσα και δεν αναμένεται να επηρεαστεί από τις εξελίξεις στον ΟΤΕ.

Στα δικαστήρια πάνε οι συνδικαλιστές
Αποφασισμένη να φτάσει στα άκρα ασκώντας κάθε ένδικο μέσο είναι η Ομοσπονδία εργαζομένων στον ΟΤΕ, προκειμένου να μπλοκάρει τις διαπραγματεύσεις με τους Γερμανούς της Deutsche Τelekom.

Το «όπλο» που κρατούν στα χέρια τους οι συνδικαλιστές του Οργανισμού και είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν αφορά πρωτίστως το θέμα του 4% των μετοχών του ΟΤΕ, το οποίο ναι μεν ανήκει στο ταμείο ασφάλισης προσωπικού ΤΑΠ-ΟΤΕ, με νομοθέτημα που έθεσε σε ισχύ η ίδια η κυβέρνηση περίπου προ 2,5 ετών, ουδέποτε όμως μεταβίβασε.

Με απόφαση που αναμένεται να επικυρωθεί από το διοικητικό συμβούλιο της Ομοσπονδίας των εργαζομένων την ερχόμενη εβδομάδα, οι συνδικαλιστές σχεδιάζουν να προβούν σε όλες τις απαραίτητες νομικές ενέργειες ώστε να στήσουν μπλόκο στις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους Γερμανούς.

Σύμφωνα με τη νομοθετική διάταξη που είχε κατατεθεί και ψηφιστεί στη Βουλή για την εθελουσία έξοδο του ΟΤΕ παράλληλα με τη ρύθμιση που σηματοδοτούσε την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων στον Οργανισμό, η κυβέρνηση είχε αναλάβει τότε την υποχρέωση να μεταβιβάσει στο ΤΑΠ-ΟΤΕ ποσοστό 4% από το 28% που κατέχει συνολικά ως αντιστάθμισμα της επιβάρυνσης του Ταμείου από την εθελουσία έξοδο στον Οργανισμό.

Το θέμα μάλιστα ετέθη προ ημερών και στη Βουλή, με τους Αλέκο Αλαβάνο και Παναγιώτη Λαφαζάνη να κάνουν λόγο για νομικά διάτρητες διαπραγματεύσεις για την εκχώρηση του μάνατζμεντ στον ΟΤΕ, υπογραμμίζοντας πως παρόλο που έχουν παρέλθει σχεδόν τρία χρόνια από την ψήφιση του Ν. 3371/2005, ο υπουργός Οικονομίας δεν έχει υπογράψει τις σχετικές συμβάσεις για τη μεταβίβαση του ποσοστού αυτού στο ΤΑΠ-ΟΤΕ και διαπραγματεύεται συμφωνία για την ουσιαστική εκχώρηση του ΟΤΕ στην Deutsche Telecom, θεωρώντας δεδομένο ότι κατέχει το 28%.

ΦΟΙΒΟΣ ΚΑΡΖΗΣ