Πολιτισμός | 30.06.2008
Αμαζόνες και κακομοίρες
Πενήντα χρόνια ολοκληρώθηκαν από τότε που τέθηκε σε ισχύ στη Γερμανία ο νόμος για την ισότητα των δύο φύλων. Με αυτή την αφορμή μια ματιά σε αρχαιολογική έκθεση για τις Αμαζόνες στο Μόναχο.
«Δυνατές Γυναίκες». Μ’ αυτό τον τίτλο το Αρχαιολογικό Μουσείο του Μονάχου παρουσιάζει αυτόν τον καιρό έκθεση αφιερωμένη στις αρχαίες Αμαζόνες, εκείνες τις αντρογυναίκες του μύθου που μισούσαν το ανδρικό φύλο, που προτιμούσαν να καβαλικεύουν άλογα παρά να κάνουν φασίνα, να πολεμούν παρά να καθαρίζουν μπάμιες, που πήγαιναν μια φορά το χρόνο μόνο στη γειτονική τους χώρα και ζευγάρωναν με τους Γαργαρείς, ένα λαό επιβητόρων. Κι αν το παιδί ήταν αγόρι, το σκότωναν στη συνέχεια ή το έστελναν πίσω στον μπαμπά του πέρα από τα σύνορα. Αν ήταν κορίτσι, το κρατούσαν και το μεγάλωναν, του έκοβαν μόνο το δεξί στήθος για να μην εμποδίζει αργότερα στη χρήση του τόξου.
Μυώνες και ξίφη
Πάνω από 110 αγγεία, πήλινα και μπρούντζινα ειδώλια, νομίσματα, ανάγλυφα και εκμαγεία αγαλμάτων ξεδιπλώνουν στα μάτια του επισκέπτη αντιστικτικά: από τη μια τη ζωή της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα μέσα στο σπίτι κι από την άλλη τα έργα και τις ημέρες των Αμαζόνων. Σε ένα θαυμάσιο αττικό αγγείο του 530 περίπου προ Χριστού βλέπουμε τον σκληρό αγώνα του Ηρακλή με τις Αμαζόνες, οι αντρογυναίκες έχουν δυνατούς μυώνες, είναι οπλισμένες από την κορφή ως τα νύχια και μόνο το λευκό χρώμα του δέρματος υπαινίσσεται ότι πρόκειται για γυναίκες. Οι πονηροί οργανωτές της έκθεσης δεν θα κινήθηκαν μόνο από τα αρχαιολογικά τους ενδιαφέροντα, αλλά και από το πνεύμα των καιρών και κυρίως από μια γερμανική επέτειο. Φέτος ολοκληρώνονται πενήντα ολόκληρα χρόνια από τότε που ετέθη σε ισχύ ο νόμος για την ισότητα των δύο φύλων, ένας νόμος που θεμελίωσε τη νέα θέση της γυναίκας στη μεταπολεμική, μοντέρνα γερμανική κοινωνία. Και είναι αυτή η επέτειος που δίνει χρώμα και νόημα στην έκθεση του Μονάχου.
Δικαιώματα και οικονομία
Οι Αμαζόνες ήταν αποκύημα της φαντασίας των αρχαίων, αλλά τώρα παρουσιάζονται σαν υποδείγματα ή μάλλον αρχέτυπα της ισχυρής γυναίκας του σήμερα σε αντιδιαστολή με την κακομοίρα γυναίκα που βολοδέρνει όλη μέρα στο σπίτι και αντί να αναπτύσσει την προσωπικότητά της ή να προωθεί την καριέρα της θηλάζει και πλένει κάλτσες. Αλλά αυτός ο παλιός, ξεπερασμένος από τα πράγματα τύπος της γυναίκας του σπιτιού ήταν όντως αξιολύπητος και οριστικά και αμετάκλητα απορριπτέος; Τι πάει να πει ρόλος ξεπερασμένος από τα πράγματα; Ποια πράγματα; Είναι η αμείλικτη μηχανή της οικονομίας που έβγαλε τη γυναίκα από το σπίτι, την έριξε στο δρόμο και τη δουλειά και την εξομοίωσε με τον κουβαλητή άνδρα. Εννοείται ότι στη συνέχεια η ισότητα στην αμοιβή, την περίθαλψη, την παιδεία, την ασφάλεια, τη σύνταξη έπρεπε να είναι ίση και καλώς είναι ίση.
Το αφανές και το ουσιαστικό
Αλλά η σημερινή γυναίκα, η Αμαζόνα της εποχής μας, δεν έχει ερωτηθεί ακόμα αν ισορροπεί πάνω στο άτι της, αν τα βγάζει πέρα με τους πολλαπλούς ρόλους που καλείται να παίξει, ίση πλέον με τον άνδρα, αλλά σίγουρα όχι ίδια. Και η άλλη, η παλιά κακομοίρα που ξεπεράστηκε από τα πράγματα; Στην αρχαία Αθήνα αυτή είχε το λέγειν μέσα στο σπίτι, μέσα στην οικογένεια, ο άνδρας ήταν ο δημόσιος εκπρόσωπος. Γι αυτό και οι τάφοι των γυναικών ήταν κάπως μεγαλύτεροι και πλουσιότεροι από των ανδρών. Σεβασμό απολάμβανε και η κακομοίρα, μόνο που ήταν ένας σεβασμός αφανέστερος. Αλλά ποιος μας είπε ότι στη ζωή το εμφανέστερο είναι πάντα και το ουσιαστικότερο;
Comments