Παιδιά της «δακρυσμένης δημοκρατίας»

Οι Τούρκοι «Νέοι Πολίτες» ακτιβιστές προκαλούν συχνά το ενδιαφέρον του Τύπου με τη δράση τους

Του ανταποκριτή μας στην Κωνσταντινούπολη Αλεξανδρου Μασσαβετα

Απ’ το μεγάλο παράθυρο προβάλλουν τα δίδυμα κωδωνοστάσια της Αγίας Τριάδας, μεγαλοπρεπέστερης ελληνικής εκκλησίας του Πέρα. Γύρω από το τραπέζι έχει συγκεντρωθεί μία παρέα φοιτητών, με εμφάνιση που χαρτογραφεί τις πιο ετερόκλητες ομάδες. Μία κοπέλα φορά ισλαμική μαντίλα, δύο τρεις ντύσιμο «εναλλακτικό». Δύο αγόρια με κουρδικά χαρακτηριστικά, κάποια άλλα τη χαρακτηριστική κώμη των αντιεξουσιαστών, άλλοι με ντύσιμο που δείχνει καταγωγή από θρήσκο περιβάλλον. Βρισκόμαστε στα γραφεία της Genc Siviller («Νεαροί Πολίτες») για την εβδομαδιαία συνάντηση των ακτιβιστών της. Η οργάνωση προκαλεί συχνά το ενδιαφέρον του Τύπου με τις πρωτοβουλίες της. Κανείς δεν μπορεί να την εντάξει στα στερεότυπα του τουρκικού ιδεολογικού στερεώματος. Το προηγούμενο Σάββατο, με την εκδίκαση της προσφυγής απαγόρευσης του κυβερνώντος κόμματος να πλησιάζει, συγκέντρωσε τρεις χιλιάδες κόσμου στο κέντρο του Πέρα, σε μία «πορεία καταδίκης των πραξικοπημάτων», που συνένωσε θρησκευομένους, αριστερούς, κεντρώους, δημοκράτες όλων των πεποιθήσεων, Κούρδους και γκέι ακτιβιστές. Τους ένωνε η πίστη στη δημοκρατία και η αντίθεσή τους στην κηδεμονία «μη εκλεγμένων κέντρων εξουσίας».

«Οι εθνικιστές μάς κατηγορούν ως προδότες, εξαιτίας των θέσεών μας υπέρ των ελευθεριών των Κούρδων, οι Κεμαλιστές ως θρήσκους, οι θρήσκοι ως αριστερούς, οι αριστεροί ως βολεμένους επειδή δεν παίζουμε ξύλο με την αστυνομία. Εμείς πάλι, λέμε ότι είμαστε τα παιδιά των δακρύων της δημοκρατίας», μας λέει ο ακτιβιστής Μπιλάλ Ματζίτ. Η οργάνωση φέρει για έμβλημα ένα μποτάκι Converse και από κάτω το μότο της, «Οι Νεαροί Πολίτες είναι ανήσυχοι». Η λέξη «πολίτες» εδώ αντιδιαστέλλεται με το «στρατιωτικοί». «Ωραίο δεν είναι το μποτάκι; Το διαλέξαμε για να περιπαίξουμε την αρβύλα που τσαλαπατά τη δημοκρατία», λέει ο Μπιλάλ.

«Μέχρι σήμερα, είχαμε τρία πραξικοπήματα (το 1960, 1971 και 1980) και τρία οιονεί πραξικοπήματα, το μεταμοντέρνο του 1997, το “διάγγελμα της ιστοσελίδας” του ΓΕΕΘΑ και την ακύρωση της προεδρικής εκλογής πέρσι». Κατά τους Genc Siviller, η παρούσα πολιτική πόλωση είναι το μοιραίο αποτέλεσμα των αλλεπάλληλων έξωθεν επεμβάσεων στη δημοκρατική διαδικασία.

Η δαμόκλειος σπάθη

Η απειλή του πραξικοπήματος επικρεμάται ως δαμόκλειος σπάθη, λέει ο Μπιλάλ. «Αυτό που μας ενώνει είναι η πίστη στις αρχές της δημοκρατίας και του σεβασμού της ανθρώπινης αξίας. Το δημοκρατικό έλλειμμα αφορά τους πάντες. Το πραξικόπημα του 1960 χτύπησε την παραδοσιακή Δεξιά. Εκείνο του 1971 την Αριστερά, του 1980 αμφοτέρους, ενώ το 1997 ο στρατός κινήθηκε κατά των Ισλαμιστών. Πέρσι κατά του ΑΚΡ. Το πρόβλημα της χώρας είναι ότι ο στρατός επενέβαινε πάντοτε, ώστε να κατευθύνει τις εξελίξεις.»

Μιλούν για πολιτική κουλτούρα αυταρχισμού και κοινωνία παθητική. «Μέχρι πρότινος, δεν υπήρξαν μαζικές διαμαρτυρίες για κανένα πραξικόπημα», μας λέει ο Σινέμ. «Ο κόσμος φοβάται, αποδέχεται το τετελεσμένο μοιρολατρικά». Ο Μπιλάλ εξηγεί πως οι γονείς είναι πολλές φορές πανικόβλητοι. «Τόσες οικογένειες είχαν νεκρούς στις ταραχές της δεκαετίας του ’70 και στην καταστολή του ’80. Σε κάθε πορεία, οι δικοί μου μού τηλεφωνούν συνεχώς». Η ετερόκλητη παρέα των «ανήσυχων νέων» μιλούν για τον αγώνα για δημοκρατικές ελευθερίες, αγώνα συνείδησης. «Εμείς στη δημοκρατία δεν προσθέτουμε προσδιορισμό. Αντιδρούμε σε όποια εξέλιξη πιστεύουμε πως θίγει τη δημοκρατία».

Η κατεξοχήν τέτοια εξέλιξη είναι το ενδεχόμενο το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας να αποφασίσει την απαγόρευση του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Η εκδίκαση της προσφυγής θα αρχίσει την ερχόμενη Τρίτη 1 Ιουλίου, ενώ το ΑΚΡ θα κληθεί να απαντήσει επί των ισχυρισμών του εισαγγελέα στις 3 Ιουλίου. Κατά του ενδεχομένου απαγόρευσης βγήκαν να διαδηλώσουν οι τρεις χιλιάδες της περασμένης εβδομάδας. «Περάσαμε το στάδιο όπου ο στρατός έβγαζε τα τανκ στους δρόμους. Σήμερα, το δικαστήριο έχει αναλάβει τον ρόλο του φρένου της δημοκρατικής διαδικασίας», λένε οι ακτιβιστές. «Σύνθημα της πορείας του Σαββάτου ήταν: “Δεν νοείται πραξικόπημα του δικαίου, ούτε δίκαιο ενός πραξικοπήματος!”» λέει ο Μπιλάλ.

kathimerini