MONIMEΣ ΣTHΛEΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 28-06-07
Ευρωπαϊκό όνειρο και εθνικοί εγωισμοί
καθημερινή.
The International Herald Tribune
Για τους ιδεαλιστές υποστηρικτές του, το ευρωπαϊκό όνειρο συνίσταται στη δημιουργία μιας ενιαίας Ευρώπης – παγκόσμιας δύναμης, κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των ανεξάρτητων μελών της. Το πρόβλημα είναι ότι, στην προσπάθεια για τη δημιουργία αυτής της ολότητας, οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις διεκδικούν ιδιαίτερους και αλληλοσυγκρουόμενους ρόλους, κάθε μία για τον εαυτό της. Από την πλευρά τους, τα μικρότερα κράτη–μέλη ανησυχούν, αρκετά λογικά, ότι μπορεί να διαλυθούν στο πλαίσιο ενός συναθροίσματος που ελάχιστη σημασία δίνει στις υπαρξιακές τους ανησυχίες.
Το αναπόδραστο αποτέλεσμα των ασυμφιλίωτων, εθνικών επιδιώξεων ήταν η σύνοδος κορυφής των Βρυξελλών, την περασμένη εβδομάδα, που έβαλε την ταφόπλακα στην ιδέα του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, βαρυφορτωμένου με συμβολισμούς (ύμνος, σημαία, υπουργός Εξωτερικών κ.ά.), το οποίο υποτίθεται ότι θα τροφοδοτούσε τα 27 μέλη της Ενωσης με μια αίσθηση κοινού πεπρωμένου και δόξας. Η νέα, περιορισμένων φιλοδοξιών συνθήκη είναι, στην πραγματικότητα, προσαρμοσμένη στις πολιτικές ανάγκες Γαλλίας και Βρετανίας, που φλέγονται εξίσου να αποφύγουν ένα νέο δημοψήφισμα, μετά την αρνητική εμπειρία από το γαλλικό και ολλανδικό «όχι» του 2005. Ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί και ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν δεν εννοούν να αφήσουν στη Γερμανία της Αγκελα Μέρκελ τον ρόλο του προεξάρχοντος εταίρου. Τους τελευταίους έξι μήνες, η κ. Μέρκελ, ως προεδρεύουσα της Ενωσης, προσπάθησε να βάλει γερμανική σφραγίδα στη μελλοντική πορεία της Ευρώπης. Ωστόσο, οι προσπάθειές της προσέκρουσαν στην Πολωνία και στην άρνησή της να δεχθεί τη μεταρρύθμιση στη λήψη αποφάσεων. Ο τελικός συμβιβασμός πολύ δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί νίκη για την κ. Μέρκελ.
Οι δυσχέρειες που αντιμετώπισε κατά τις διαπραγματεύσεις γύρω από το Ευρωσύνταγμα η γερμανική προεδρία οξύνθηκαν λόγω των πιέσεων που ασκούσε, την ίδια περίοδο, η Ρωσία στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Ο πρόεδρος της Εσθονίας αναρωτήθηκε, με συνέντευξή του στη «Φράκφουρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ»: «Γιατί χώρες όπως η Πολωνία αντιμετωπίζουν τόσες δυσκολίες με το προτεινόμενο Ευρωσύνταγμα;» Και έδωσε την εξήγηση: «Γιατί υπάρχουν χώρες της Ενωσης που επικαλούνται μια ειδική σχέση με τη Ρωσία (σ.σ. σαφής υπαινιγμός εναντίον της Γερμανίας) και άλλες χώρες που αισθάνονται εγκαταλελειμμένες από αυτή τη στάση». Επομένως, συμπέρανε ο Εσθονός πρόεδρος, οι εν λόγω χώρες δεν αισθάνονται έτοιμες να παραδώσουν αποφάσεις για θέματα εξωτερικής πολιτικής στις ενισχυμένες πλειοψηφίες που μπορεί να σχηματισθούν από κράτη με πολύ διαφορετικές προτεραιότητες από τις δικές τους. Οσο για τη Βρετανία –με τον απερχόμενο Τόνι Μπλερ να αντιπροσωπεύει, στην πραγματικότητα, τον Γκόρντον Μπράουν–, επέλεξε να απορρίψει την ενιαία εξωτερική πολιτική της Ενωσης, διαμηνύοντας ότι στέκεται στην ίδια πλευρά με τους Εσθονούς, τους Λιθουανούς, τους Τσέχους και τους Πολωνούς. Σε μια χειρονομία καλής θέλησης έναντι του Σαρκοζί, η Βρετανία δεν συγκρούσθηκε με τη θέση του για απαλοιφή της αρχής περί «ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού» από τη νέα συνθήκη. Το γεγονός αυτό επέτρεψε στον Σαρκοζί να εμφανισθεί ενώπιον των συμπατριωτών του ως εγγυητής μιας «ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής» (διάβαζε προστατευτισμού) απέναντι τον ανταγωνισμό ΗΠΑ και Κίνας, κάτι που δεν θα αρέσει καθόλου στον ένθερμο οπαδό του οικονομικού φιλελευθερισμού Γκόρντον Μπράουν. Ωστόσο, ο Σαρκοζί απέτυχε να θέσει υπό πολιτική κηδεμονία το ευρώ, περιορίζοντας την ανεξαρτησία της ΕΚΤ, καθώς οι Γερμανοί είχαν ήδη απορρίψει αυτή τη θέση του.
Συνοψίζοντας τη νέα πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε δήλωσε: «Η ιδέα του Συντάγματος και όλα τα στοιχεία που τη συνόδευαν, αποτελούν παρελθόν». Αυτό που έμεινε ήταν μια επίφαση αρμονίας και μια νέα διάθεση συνεργασίας, αλλά τίποτα περισσότερο.
Ευρωπαϊκό όνειρο και εθνικοί εγωισμοί
καθημερινή.
The International Herald Tribune
Για τους ιδεαλιστές υποστηρικτές του, το ευρωπαϊκό όνειρο συνίσταται στη δημιουργία μιας ενιαίας Ευρώπης – παγκόσμιας δύναμης, κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των ανεξάρτητων μελών της. Το πρόβλημα είναι ότι, στην προσπάθεια για τη δημιουργία αυτής της ολότητας, οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις διεκδικούν ιδιαίτερους και αλληλοσυγκρουόμενους ρόλους, κάθε μία για τον εαυτό της. Από την πλευρά τους, τα μικρότερα κράτη–μέλη ανησυχούν, αρκετά λογικά, ότι μπορεί να διαλυθούν στο πλαίσιο ενός συναθροίσματος που ελάχιστη σημασία δίνει στις υπαρξιακές τους ανησυχίες.
Το αναπόδραστο αποτέλεσμα των ασυμφιλίωτων, εθνικών επιδιώξεων ήταν η σύνοδος κορυφής των Βρυξελλών, την περασμένη εβδομάδα, που έβαλε την ταφόπλακα στην ιδέα του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, βαρυφορτωμένου με συμβολισμούς (ύμνος, σημαία, υπουργός Εξωτερικών κ.ά.), το οποίο υποτίθεται ότι θα τροφοδοτούσε τα 27 μέλη της Ενωσης με μια αίσθηση κοινού πεπρωμένου και δόξας. Η νέα, περιορισμένων φιλοδοξιών συνθήκη είναι, στην πραγματικότητα, προσαρμοσμένη στις πολιτικές ανάγκες Γαλλίας και Βρετανίας, που φλέγονται εξίσου να αποφύγουν ένα νέο δημοψήφισμα, μετά την αρνητική εμπειρία από το γαλλικό και ολλανδικό «όχι» του 2005. Ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί και ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν δεν εννοούν να αφήσουν στη Γερμανία της Αγκελα Μέρκελ τον ρόλο του προεξάρχοντος εταίρου. Τους τελευταίους έξι μήνες, η κ. Μέρκελ, ως προεδρεύουσα της Ενωσης, προσπάθησε να βάλει γερμανική σφραγίδα στη μελλοντική πορεία της Ευρώπης. Ωστόσο, οι προσπάθειές της προσέκρουσαν στην Πολωνία και στην άρνησή της να δεχθεί τη μεταρρύθμιση στη λήψη αποφάσεων. Ο τελικός συμβιβασμός πολύ δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί νίκη για την κ. Μέρκελ.
Οι δυσχέρειες που αντιμετώπισε κατά τις διαπραγματεύσεις γύρω από το Ευρωσύνταγμα η γερμανική προεδρία οξύνθηκαν λόγω των πιέσεων που ασκούσε, την ίδια περίοδο, η Ρωσία στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Ο πρόεδρος της Εσθονίας αναρωτήθηκε, με συνέντευξή του στη «Φράκφουρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ»: «Γιατί χώρες όπως η Πολωνία αντιμετωπίζουν τόσες δυσκολίες με το προτεινόμενο Ευρωσύνταγμα;» Και έδωσε την εξήγηση: «Γιατί υπάρχουν χώρες της Ενωσης που επικαλούνται μια ειδική σχέση με τη Ρωσία (σ.σ. σαφής υπαινιγμός εναντίον της Γερμανίας) και άλλες χώρες που αισθάνονται εγκαταλελειμμένες από αυτή τη στάση». Επομένως, συμπέρανε ο Εσθονός πρόεδρος, οι εν λόγω χώρες δεν αισθάνονται έτοιμες να παραδώσουν αποφάσεις για θέματα εξωτερικής πολιτικής στις ενισχυμένες πλειοψηφίες που μπορεί να σχηματισθούν από κράτη με πολύ διαφορετικές προτεραιότητες από τις δικές τους. Οσο για τη Βρετανία –με τον απερχόμενο Τόνι Μπλερ να αντιπροσωπεύει, στην πραγματικότητα, τον Γκόρντον Μπράουν–, επέλεξε να απορρίψει την ενιαία εξωτερική πολιτική της Ενωσης, διαμηνύοντας ότι στέκεται στην ίδια πλευρά με τους Εσθονούς, τους Λιθουανούς, τους Τσέχους και τους Πολωνούς. Σε μια χειρονομία καλής θέλησης έναντι του Σαρκοζί, η Βρετανία δεν συγκρούσθηκε με τη θέση του για απαλοιφή της αρχής περί «ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού» από τη νέα συνθήκη. Το γεγονός αυτό επέτρεψε στον Σαρκοζί να εμφανισθεί ενώπιον των συμπατριωτών του ως εγγυητής μιας «ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής» (διάβαζε προστατευτισμού) απέναντι τον ανταγωνισμό ΗΠΑ και Κίνας, κάτι που δεν θα αρέσει καθόλου στον ένθερμο οπαδό του οικονομικού φιλελευθερισμού Γκόρντον Μπράουν. Ωστόσο, ο Σαρκοζί απέτυχε να θέσει υπό πολιτική κηδεμονία το ευρώ, περιορίζοντας την ανεξαρτησία της ΕΚΤ, καθώς οι Γερμανοί είχαν ήδη απορρίψει αυτή τη θέση του.
Συνοψίζοντας τη νέα πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε δήλωσε: «Η ιδέα του Συντάγματος και όλα τα στοιχεία που τη συνόδευαν, αποτελούν παρελθόν». Αυτό που έμεινε ήταν μια επίφαση αρμονίας και μια νέα διάθεση συνεργασίας, αλλά τίποτα περισσότερο.
Comments