Πολιτισμός | 25.08.2008
Ο χρονογράφος των εγκλημάτων
Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift:
Ο ανατολικογερμανός λογοτέχνης ο Έρβιν Στρίτματερ ήταν μέλος των ΕςΕς που ήταν υπεύθυνα για εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα.
Στη βαριά σκιά της υποψίας για συμμετοχή σε εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα έχει περιπέσει στον Έρβιν Στρίτματερ, έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς της πρώην Ανατολικής Γερμανίας.
Ο Στρίτματερ που πέθανε το 1994 ήταν ίσως ο δημοφιλέστερος συγγραφέας της χώρας του κυρίως από το 1970 όταν άρχισε να αντιμετωπίζει κριτικά τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ανατολική Γερμανία.
Ιδιαίτερα πειστικός ήταν ο Έρβιν Στρίτματερ επειδή στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είχε τηρήσει μια άψογη στάση.
Όπως αποκάλυψε πρόσφατα ο συγγραφέας Βέρνερ Λίρς αυτή η επίσημη εκδοχή δεν είναι σωστή.
Ούτε είναι σωστό όπως αναφέρεται στις βιογραφίες του ότι στην περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε απλός στρατιώτης του γερμανικού στρατού, αλλά ούτε λιποτάκτησε πριν από το τέλος του πολέμου.
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Ο Στριτμάτερ γνώριζε εκ των έσω τα εγκλήματα των Ναζί
Στην πραγματικότητα ο Έρβιν Στριτμάτερ κατατάσσεται το 1941 στο 325ο Τάγμα της περιβόητης Στρατιωτικής Αστυνομίας για την Αποκατάσταση της Τάξης.
Τον Φεβρουάριο του 1943 το τάγμα του Στρίτματερ εντάσσεται άμεσα στα ΕςΕς και συγκεκριμένα στο 18ο Αστυνομικό Σύνταγμα Ορεινών Καταδρομών των Ες Ες με δράση στη Φινλανδία, τα Βαλκάνια και ειδικά στην Ελλάδα.
Για την αποστολή του στην Ελλάδα ο Bέρνερ Λίρς λέει:
«Αυτό το Σύνταγμα των ΕςΕς καταδίωκε τους αντάρτες, συμμετείχε στην εκτέλεση ομήρων, κατέστρεφε χωριά και ήταν υπεύθυνο για τον αφοπλισμό των Ιταλών στρατιωτών στις Κυκλάδες και την Εύβοια, αλλά και για την μεταφορά των Εβραίων της Αθήνας το 1944 στο Αούσβιτς.
Μπορούμε να πούμε ότι το σύνταγμα αυτό συμμετείχε σε όλα τα εγκλήματα που έγιναν σε βάρος των ανταρτών, του αμάχου πληθυσμού και των Εβραίων».
Καμία μαρτυρία για συμμετοχή του Στρίτματερ στα εγκλήματα;Πήρε μέρος ο ίδιος ο Στρίτματερ στις σφαγές των ΕςΕς;Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Πήρε μέρος ο ίδιος ο Στρίτματερ στις σφαγές των ΕςΕς;
Κατά πόσο συμμετείχε όμως ο Έρβιν Στρίτματερ σε αυτά τα εγκλήματα;
Προς το παρόν η μόνη πηγή που υπάρχει για να απαντήσει κανείς σ’ αυτή την ερώτηση είναι μόνον η μαρτυρία του Έρβιν Στρίτματερ.
Σύμφωνα λοιπόν με μαρτυρία του ο Στρίτματερ ήταν καθ’ όλο το διάστημα της θητείας του από το 1941 ως το 1945 γραφέας του τάγματος, υπεύθυνος για το πολεμικό ημερολόγιο.
Με αυτήν την ιδιότητα ήταν σαφώς γνώστης όλων των εγκλημάτων για τα οποία ευθύνεται το σύνταγμα του, όπως και για την εκτέλεση 120 ομήρων στις φυλακές της Λιβαδειάς ως αντίποινα για το θάνατο δύο Ες Ες από τους αντάρτες.
Ασφαλώς η μαρτυρία της μη συμμετοχής ισχύει έως ότου βρεθούν αποδεικτικά στοιχεία που θα την ανατρέπουν.
Ο Βέρνερ Λιρς επισημαίνει ότι:
«πολλοί στρατιωτικοί ιστορικοί υπενθυμίζουν την πρακτική που επικρατούσε σε αυτές μονάδες: να συμμετέχουν δηλαδή στις μάχες και στις εγκληματικές επιχειρήσεις τα άτομα των επιτελείων. Με αυτή τη λογική λειτουργεί και η Μαφία: όταν συμμετέχουν όλοι στο έγκλημα, δεν υπάρχουν αθώοι»
Σε ορισμένα λογοτεχνικά του έργα ο Στρίτματερ αναφέρεται στην περίοδο της κατοχής στην Ελλάδα και στα εγκλήματα του γερμανικού στρατού.
Σε αντίθεση όμως με την πραγματικότητα, όπως την έζησε, οι Γερμανοί στρατιώτες των μυθιστορημάτων του βρίσκουν την εξιλέωση, αντιλαμβάνονται δηλαδή ποιό είναι το σωστό και λιποτακτούν.
Αυτή η εκδοχή εντάσονταν στα πλαίσια της τότε κυρίαρχης αντίληψης στην Ανατολική Γερμανία ότι στον σοσιαλισμό η λογοτεχνία θα πρέπει να εκπέμπει αισιοδοξία και να προσφέρει προοπτικές.
Πορεία προς το ΆουσβιτςBildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Πορεία προς το ΆουσβιτςΓιατί τον κάλυπτε το ΚΚ της πρώην σοσιαλιστικής Γερμανίας;
Τουλάχιστον από το 1957 η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ανατολικής Γερμανίας γνώριζε από ένα ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσε ο Έρβιν Στρίτματερ ότι ήταν στα Ες Ες.
Παρά όλα αυτά όμως επίσημα ο Στρίτματερ εξακολουθούσε να παρουσιάζεται ως ο απλός Γερμανός στρατιώτης που προς το τέλος του πολέμου λιποτάκτησε.
Ο Λιρς επιμένει όμως ότι αυτό δεν ήταν ο κανόνας στην Α. Γερμανία.
Ούτε αποσιωπούνταν τα εγκλήματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και ούτε προστατευόταν άτομα που ευθύνονταν για εγκλήματα.
Γιατί όμως συνεχίστηκε στην περίπτωση του Στρίτματερ η παραπληροφόρηση;
Κατά τη γνώμη του Λιρς «θα προκαλούσε μεγάλο σκάνδαλο στην Α. Γερμανία, εάν γινόταν γνωστό η πραγματική του δράση στον πόλεμο. Είναι προφανές ότι τον κάλυπταν, τόσο το Κομμουνιστικό Κόμμα, όσο και η Ένωση Λογοτεχνών. Φοβόταν το σκάνδαλο».
Το παράδειγμα του Στρίτματερ δεν είναι μοναδικό στη Γερμανία.
Εξάλλου δεν συνιστά εξαίρεση Ο Στρίτματερ.
Στους λογοτέχνες της Δυτικής Γερμανίας υπήρξαν μια σειρά Καλλιτέχνες που είχαν αποκρύψει ότι ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος ή των ΕςΕς όπως ο νομπελίστας Γκίντερ Γκρας.
Ειδικά όσο αφορά τον Γκρας ο Βέρνερ Λιρς υποστηρίζει όμως ότι υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά με τον Στρίτματερ.
Σε αντίθεση με αυτόν ο Γκρας ενημέρωσε μόνος του στην αυτοβιογραφία του την κοινή γνώμη ότι ως 17αρης εντάχθηκε στα ΕςΕς.
Βεβαία αυτό συνέβηκε 60 χρόνια μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου.
«Αλλά κάλιο, αργά παρά ποτέ».
Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο
dw
Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift:
Ο ανατολικογερμανός λογοτέχνης ο Έρβιν Στρίτματερ ήταν μέλος των ΕςΕς που ήταν υπεύθυνα για εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα.
Στη βαριά σκιά της υποψίας για συμμετοχή σε εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα έχει περιπέσει στον Έρβιν Στρίτματερ, έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς της πρώην Ανατολικής Γερμανίας.
Ο Στρίτματερ που πέθανε το 1994 ήταν ίσως ο δημοφιλέστερος συγγραφέας της χώρας του κυρίως από το 1970 όταν άρχισε να αντιμετωπίζει κριτικά τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ανατολική Γερμανία.
Ιδιαίτερα πειστικός ήταν ο Έρβιν Στρίτματερ επειδή στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είχε τηρήσει μια άψογη στάση.
Όπως αποκάλυψε πρόσφατα ο συγγραφέας Βέρνερ Λίρς αυτή η επίσημη εκδοχή δεν είναι σωστή.
Ούτε είναι σωστό όπως αναφέρεται στις βιογραφίες του ότι στην περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε απλός στρατιώτης του γερμανικού στρατού, αλλά ούτε λιποτάκτησε πριν από το τέλος του πολέμου.
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Ο Στριτμάτερ γνώριζε εκ των έσω τα εγκλήματα των Ναζί
Στην πραγματικότητα ο Έρβιν Στριτμάτερ κατατάσσεται το 1941 στο 325ο Τάγμα της περιβόητης Στρατιωτικής Αστυνομίας για την Αποκατάσταση της Τάξης.
Τον Φεβρουάριο του 1943 το τάγμα του Στρίτματερ εντάσσεται άμεσα στα ΕςΕς και συγκεκριμένα στο 18ο Αστυνομικό Σύνταγμα Ορεινών Καταδρομών των Ες Ες με δράση στη Φινλανδία, τα Βαλκάνια και ειδικά στην Ελλάδα.
Για την αποστολή του στην Ελλάδα ο Bέρνερ Λίρς λέει:
«Αυτό το Σύνταγμα των ΕςΕς καταδίωκε τους αντάρτες, συμμετείχε στην εκτέλεση ομήρων, κατέστρεφε χωριά και ήταν υπεύθυνο για τον αφοπλισμό των Ιταλών στρατιωτών στις Κυκλάδες και την Εύβοια, αλλά και για την μεταφορά των Εβραίων της Αθήνας το 1944 στο Αούσβιτς.
Μπορούμε να πούμε ότι το σύνταγμα αυτό συμμετείχε σε όλα τα εγκλήματα που έγιναν σε βάρος των ανταρτών, του αμάχου πληθυσμού και των Εβραίων».
Καμία μαρτυρία για συμμετοχή του Στρίτματερ στα εγκλήματα;Πήρε μέρος ο ίδιος ο Στρίτματερ στις σφαγές των ΕςΕς;Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Πήρε μέρος ο ίδιος ο Στρίτματερ στις σφαγές των ΕςΕς;
Κατά πόσο συμμετείχε όμως ο Έρβιν Στρίτματερ σε αυτά τα εγκλήματα;
Προς το παρόν η μόνη πηγή που υπάρχει για να απαντήσει κανείς σ’ αυτή την ερώτηση είναι μόνον η μαρτυρία του Έρβιν Στρίτματερ.
Σύμφωνα λοιπόν με μαρτυρία του ο Στρίτματερ ήταν καθ’ όλο το διάστημα της θητείας του από το 1941 ως το 1945 γραφέας του τάγματος, υπεύθυνος για το πολεμικό ημερολόγιο.
Με αυτήν την ιδιότητα ήταν σαφώς γνώστης όλων των εγκλημάτων για τα οποία ευθύνεται το σύνταγμα του, όπως και για την εκτέλεση 120 ομήρων στις φυλακές της Λιβαδειάς ως αντίποινα για το θάνατο δύο Ες Ες από τους αντάρτες.
Ασφαλώς η μαρτυρία της μη συμμετοχής ισχύει έως ότου βρεθούν αποδεικτικά στοιχεία που θα την ανατρέπουν.
Ο Βέρνερ Λιρς επισημαίνει ότι:
«πολλοί στρατιωτικοί ιστορικοί υπενθυμίζουν την πρακτική που επικρατούσε σε αυτές μονάδες: να συμμετέχουν δηλαδή στις μάχες και στις εγκληματικές επιχειρήσεις τα άτομα των επιτελείων. Με αυτή τη λογική λειτουργεί και η Μαφία: όταν συμμετέχουν όλοι στο έγκλημα, δεν υπάρχουν αθώοι»
Σε ορισμένα λογοτεχνικά του έργα ο Στρίτματερ αναφέρεται στην περίοδο της κατοχής στην Ελλάδα και στα εγκλήματα του γερμανικού στρατού.
Σε αντίθεση όμως με την πραγματικότητα, όπως την έζησε, οι Γερμανοί στρατιώτες των μυθιστορημάτων του βρίσκουν την εξιλέωση, αντιλαμβάνονται δηλαδή ποιό είναι το σωστό και λιποτακτούν.
Αυτή η εκδοχή εντάσονταν στα πλαίσια της τότε κυρίαρχης αντίληψης στην Ανατολική Γερμανία ότι στον σοσιαλισμό η λογοτεχνία θα πρέπει να εκπέμπει αισιοδοξία και να προσφέρει προοπτικές.
Πορεία προς το ΆουσβιτςBildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Πορεία προς το ΆουσβιτςΓιατί τον κάλυπτε το ΚΚ της πρώην σοσιαλιστικής Γερμανίας;
Τουλάχιστον από το 1957 η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ανατολικής Γερμανίας γνώριζε από ένα ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσε ο Έρβιν Στρίτματερ ότι ήταν στα Ες Ες.
Παρά όλα αυτά όμως επίσημα ο Στρίτματερ εξακολουθούσε να παρουσιάζεται ως ο απλός Γερμανός στρατιώτης που προς το τέλος του πολέμου λιποτάκτησε.
Ο Λιρς επιμένει όμως ότι αυτό δεν ήταν ο κανόνας στην Α. Γερμανία.
Ούτε αποσιωπούνταν τα εγκλήματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και ούτε προστατευόταν άτομα που ευθύνονταν για εγκλήματα.
Γιατί όμως συνεχίστηκε στην περίπτωση του Στρίτματερ η παραπληροφόρηση;
Κατά τη γνώμη του Λιρς «θα προκαλούσε μεγάλο σκάνδαλο στην Α. Γερμανία, εάν γινόταν γνωστό η πραγματική του δράση στον πόλεμο. Είναι προφανές ότι τον κάλυπταν, τόσο το Κομμουνιστικό Κόμμα, όσο και η Ένωση Λογοτεχνών. Φοβόταν το σκάνδαλο».
Το παράδειγμα του Στρίτματερ δεν είναι μοναδικό στη Γερμανία.
Εξάλλου δεν συνιστά εξαίρεση Ο Στρίτματερ.
Στους λογοτέχνες της Δυτικής Γερμανίας υπήρξαν μια σειρά Καλλιτέχνες που είχαν αποκρύψει ότι ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος ή των ΕςΕς όπως ο νομπελίστας Γκίντερ Γκρας.
Ειδικά όσο αφορά τον Γκρας ο Βέρνερ Λιρς υποστηρίζει όμως ότι υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά με τον Στρίτματερ.
Σε αντίθεση με αυτόν ο Γκρας ενημέρωσε μόνος του στην αυτοβιογραφία του την κοινή γνώμη ότι ως 17αρης εντάχθηκε στα ΕςΕς.
Βεβαία αυτό συνέβηκε 60 χρόνια μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου.
«Αλλά κάλιο, αργά παρά ποτέ».
Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο
dw
Comments