Πολιτισμός | 24.10.2008
Η άλλη Ελλάδα στη Φραγκφούρτη
Η Ελλάδα είναι πολύ πλατύτερη από τη σημερινή νεοελληνική επικράτεια και την πολιτιστική της παραγωγή. Και αυτή η μεγάλη, η άλλη Ελλάδα είναι πανταχού παρούσα. Και εκεί όπου μάταια αναζητούμε τη νεοελληνική πτυχή.
Ολοκληρώθηκε την Κυριακή και η 60ή Διεθνής Έκθεση Βιβλίου στη Φραγκφούρτη με τα ετήσια ρεκόρ της σε επισκέπτες, βιβλία, εκδότες. Η νεοελληνική παρουσία δεν ήταν αισθητή, αν εξαιρέσει κανείς ένα ακόμα βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη μεταφρασμένο φέτος στα γερμανικά. Λίγο πολύ τα ίδια λέμε κάθε χρόνο. Αλλά. Υπήρχε Ελλάδα στη Φραγκφούρτη, αλλά μια άλλη Ελλάδα από τη δική μας, τη σημερινή, απ’ αυτή για την οποία έχουμε εμείς την πλήρη ευθύνη.
Ιλιάδα, Ελγίνεια, Βυζάντιο …
Να πάρουμε το ένθετο της μεγάλης εφημερίδας του Μονάχου Süddeutsche Zeitung και να το ξεφυλλίσουμε. Μια ολόκληρη σελίδα για τη νέα μετάφραση της Ιλιάδας στα γερμανικά από τον Ραούλ Σροτ, μια ελεύθερη ζωντανή απόδοση που δεν πασχίζει τόσο να μεταφέρει τον αναγνώστη στον κόσμο του έπους, όσο το ίδιο το έπος στη δική μας εποχή. Και στη μέση της σελίδας ένας αρχαίος πολεμιστής από τον ναό της Αφαίας που σήμερα βρίσκεται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου. Και σε μια άλλη σελίδα σύντομη παρουσίαση της γερμανικής μετάφρασης μιας αγγλικής έκδοσης με τίτλο «Τα γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο», που κάνει τον Γερμανό βιβλιοπαρουσιαστή να παρατηρήσει: «Δεν ανήκω σ’ αυτούς που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να επιστρέψουν στον τόπο όπου γεννήθηκαν όλα τα έργα που βρίσκονται σε όλα τα μουσεία του κόσμου. Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη, το δε Βρετανικό Μουσείο έπρεπε από εντιμότητα τουλάχιστον να την αναφέρει σ’ αυτό το θαυμάσιο βιβλίο.» Και λίγο παρακάτω μια ολόκληρη σελίδα για τη γερμανική μετάφραση του έργου του Βρετανού ιστορικού Ρότζερ Κρόουλι που εκδόθηκε και στα ελληνικά πριν από λίγα χρόνια με τίτλο: «Η τελευταία μεγάλη πολιορκία», μια συναρπαστική εξιστόρηση μάλλον παρά μια ιστορική ανάλυση της πτώσεως της Κωνσταντινουπόλεως το 1453.
… και ο βασιλιάς της Ασίνης
Να η ιδιαιτερότητά μας: υπάρχει μια άλλη Ελλάδα που μας ξεπερνάει και που παραμένει στα ενδιαφέροντα και στις σκέψεις και στα αναγνώσματα του διεθνούς κοινού πολύ περισσότερο από τις δικές μας νεοελληνικές υποθέσεις, αφάνταστα πιο ενδιαφέρουσα από τη δική μας καθημερινότητα. Αλλά εμάς μας ξεφεύγει από τα χέρια, δεν είμαστε σίγουροι αν είναι απόλυτα δική μας, δεν συμβάλλαμε στη δημιουργία της κι ας έχει το όνομα της δικής μας σημερινής πατρίδας, γράφουν γι’ αυτήν και τη διαφεντεύουν χωρίς να μας ρωτούν. Αυτή η νεοελληνική ιδιαιτερότητα, δηλαδή το ισχνό παρόν καθισμένο σε ένα τεράστιο παρελθόν, είναι για μας τους ίδιους πότε βάρος και πότε ευλογία, πάντα μια αμφιταλάντευση, μια αβεβαιότητα, ένα δίλημμα. Το διατύπωσε με τον τρόπο του ο Σεφέρης εκεί που σεργιάνιζε στα ερείπια της αρχαίας Ασίνης:
«Υπάρχουν άραγε ανάμεσα στις χαλασμένες τούτες γραμμές, … υπάρχουν η κίνηση του προσώπου το σχήμα της στοργής εκείνων που λιγόστεψαν τόσο παράξενα μες στη ζωή μας …ή μήπως όχι δεν απομένει τίποτα παρά μόνο το βάρος, η νοσταλγία του βάρους μιας ύπαρξης ζωντανής εκεί που μένουμε τώρα ανυπόστατοι…»
Comments