επιλογές .....κεφαλονίτικα ανέκδοτα

Το «όχι» της τηλεόρασης κάθε 28η Οκτωβρίου... «Οι τραυματίες που επιστρέφουν από το αλβανικό μέτωπο κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο», του Περικλή Βυζάντιου, που παρουσιάστηκε στην Εκθεση της Ακαδημίας Αθηνών, στην επέτειο το 1995. Tης Eλενης Mπιστικα Το «όχι» είναι γραμμένο με μικρά γράμματα και όχι με κεφαλαία, όπως το «ΟΧΙ» του Ιωάννη Μεταξά που πλέον το παραδέχονται, για τη σημασία του τη χρονική στιγμή που ελέχθη, και οι αντιφρονούντες, γενικώς και ειδικώς. Αναφέρεται στην τηλεόραση, τόσο στην κρατική όσο και στα ιδιωτικά κανάλια, που νομίζουν ότι εξοφλούν το χρέος τους με το να αφιερώσουν μία, δύο, αλλά όχι πολλές εκπομπές στον εορτασμό της επετείου του Πολέμου του ’40. Συχνά μάλιστα αρκούνται σε επαναλήψεις και δεν έχουν καν φροντίσει να περιλάβουν στο αρχείο τους τις μαρτυρίες των τότε πρωταγωνιστών και των επιζώντων μέχρι σήμερα. 68 χρόνια πέρασαν από εκείνο το πρωινό σαν και σήμερα, που η Αθήνα ξύπνησε από τις σειρήνες της κήρυξης του πολέμου για να ακολουθήσουν κωδωνοκρουσίες από τις εκκλησίες και το περίφημο έκτακτο ανακοινωθέν. Μετέδιδαν επίσης πατριωτικά εμβατήρια που ακούστηκαν ζωντανά στους δρόμους, όταν οι Αθηναίοι έσπευσαν να καταταγούν και, ως φαντάροι πλέον, έμπαιναν στα τρένα και στα καμιόνια για τις μονάδες τους, τραγουδώντας. Πήγαιναν σαν σε γιορτή στο μέτωπο, που αποδείχθηκε σκληρό και αποφασιστικό για την όλη έκβαση του πολέμου, με μάχες στις χιονισμένες κορυφογραμμές μέσα στο καταχείμωνο! Τώρα, ακούν οι μεσήλικες πατριωτικά θούρια που τους θυμίζουν τη δικτατορία και τα κοροϊδεύουν. Τότε όμως αυτά τα εμβατήρια εμψύχωναν τους ηρωικούς στρατιώτες που πολέμησαν και τραυματίστηκαν, για να ’ναι τα παιδιά τους και οι νεότερες γενιές ελεύθερες και απερίσπαστες να κάνουν τα δικά τους! Ξεχνάμε όλοι ότι ακόμη επιζούν 88άρηδες και πλέον, οι τότε κληρωτοί που έσπευσαν να πολεμήσουν και οι νεότεροι που κατετάγησαν εθελοντές. Και αυτοί θυμούνται και ξαναζούν τις λαμπρές σελίδες της δόξας της Ελλάδας, όπως γράφτηκε πάνω στα αλβανικά βουνά και που αναγνωρίσθηκε από τους συμμάχους μας και νικητές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος ουσιαστικά ξεκίνησε εδώ, με τους Ιταλούς να θέλουν να κάνουν δική τους τη θάλασσά μας, το Mare Nostrum, που κατέληξε στη δική μας κραυγή «ΑΕΡΑ». Ολα αυτά τα έζησαν οι πατέρες και παππούδες της σημερινής γενιάς των κρατούντων που θεωρούν την όλη υπόθεση «ολίγον τι γραφική»! Και ας είναι ακόμη ζωντανοί ανάπηροι του αλβανικού και απλοί πολεμιστές υπέργηροι, με συντροφιά τις αναμνήσεις τους. Αυτούς ακριβώς τους ελάχιστους πλέον έπρεπε να βρίσκουν οι συντάκτες και παρουσιαστές των εκπομπών και να τους αφήσουν να διηγηθούν, με τη δική τους φωνή και τον δικό τους τρόπο, το τι έγινε τότε, επιτρέποντάς τους να μιλήσουν για το τι περιμένουν και αυτοί, με τη σειρά τους, από την πολιτεία. Τυχαία, στον σταθμό ΑLTER βραδάκι Κυριακής ακούσαμε έναν πολεμιστή στην Αλβανία να μετατοπίζει τα παράσημά του πάνω στο τραπέζι, λέγοντας: «Τι μας τα δώσανε όλα αυτά; Να τα πάρουν πίσω. Μια μικρή σύνταξη ζητάμε!». Και απορήσαμε που στους υπεράριθμους που πήραν σύνταξη για Εθνική Αντίσταση δεν συμπεριλαμβάνεται ο γενναίος αυτός παππούς της γενιάς που δημιούργησε το έπος του ’40. Ενας άλλος υπέργηρος αλλά θαλερός, ντυμένος σαν γαμπρός –γιατί ήταν πολύ σπουδαίο να μπορέσει να μιλήσει σε κάμερα για το κατόρθωμα της ζωής του, να πολεμήσει για την πατρίδα του!– σε γηροκομείο της Κοζάνης ζήτησε να μην ξεχνάμε, τίποτε άλλο. Και μια σεβαστή κυρία με συγκρατημένη συγκίνηση μίλησε εκ μέρους των αδελφών νοσοκόμων, κρατώντας την ανωνυμία της. Για τον δικό τους αγώνα δίπλα στους βαριά τραυματισμένους, να απαλύνουν τον πόνο και τη μοναξιά τους... Αλλοι καιροί, άλλοι αγώνες Είναι προς τιμήν του καναλιού που έκανε αυτό το μικρό αλλά ουσιαστικό αφιέρωμα, όπως θα ’ναι και στα άλλα που σήμερα έχουν συμπεριλάβει στο πρόγραμμά τους μαρτυρίες από αρχείο, φωτογραφικές και κινηματογραφικές. Η τέχνη έχει κρατήσει αποφασιστικές στιγμές από τα διάφορα στάδια του πολέμου, από το ξεκίνημα του φαντάρου για το μέτωπο από τον Αλέκο Αλεξανδράκη, τον «ζωγράφο του έπους της Αλβανίας», ώς την υποχώρηση και επιστροφή των τραυματιών από τον Περικλή Βυζάντιο που εικονογραφούν τη στήλη, ανήμερα της επετείου. Και το απόσπασμα από την «Αναφορά στον Γκρέκο» του Νίκου Καζαντζάκη για να δίνει θάρρος και για τα αδύνατα. Δύσκολοι καιροί έρχονται και εκεί που δεν τους περιμένει κανείς. Η τηλεόραση, ως μέσον ενημέρωσης αλλά και μνήμης, πανίσχυρο, θα ’πρεπε να κάνει συνεντεύξεις με τους επιζώντες πριν να ’ναι πολύ αργά. Αρκεί η απόφαση, μια κάμερα, ένας συντάκτης και θα γραφεί και η εποποιία των ανωνύμων. Αξίζει τον κόπο μια φορά τον χρόνο να θυσιάσουν λίγο από τον πολύτιμο χρόνο της τηλεθέασης. Για να μην ακούμε, όπως το βράδυ της περασμένης Κυριακής, τους κοστουμαρισμένους σαν μοντέλα αθλητικογράφους να λένε, να λένε, να λένε «γιατί έχασε ο θρύλος», «πώς κέρδισε ο “υπέργηρος”» ή «τι συμβαίνει με τον Δικέφαλο». Μια φορά τον χρόνο, ας πάρει η μπάλα και αυτούς που έπαιξαν τη ζωή τους για την ελευθερία και δεν είναι Ελληνες εκ μεταγραφής...