|
The Economist Η ογκώδης λίθινη κεφαλή του Ρωμαίου αυτοκράτορα είναι το πρώτο πράγμα που βλέπει ο επισκέπτης στην έκθεση του Βρετανικού Μουσείου «Αδριανός, Αυτοκρατορία και Σύγκρουση». Κατ’ ουσίαν, πρόκειται, καθώς γράφει ο «Εκόνομιστ» για μια περιήγηση «στη ζωή, τους έρωτες και την κληρονομιά του πιο αινιγματικού αυτοκράτορα της Ρώμης». Είναι γενειοφόρος με προσεχτικά, χτενισμένα μαλλιά και με αυτό το βαθύ διαγώνιο κόψιμο στους λοβούς των αυτιών, κριτήριο αδιαφιλονίκητο στην ταυτοποίηση των προτομών το Αδριανού. Στρατιώτης και διπλωμάτης Η έκθεση δε συνδέεται με κάποια επέτειο. Εάν υπάρχει κάποια σύγχρονη αναλογία αυτή δεν είναι παρά απόφαση του Αδριανού μόλις έγινε αυτοκράτορας το 117 μ. Χ. να αποσύρει τα ρωμαϊκά στρατεύματα από τη Μεσοποταμία (το σημερινό Ιράκ). Ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου έχει δηλώσει ότι τούτη είναι η πρώτη μιας σειράς εκθέσεων, οι οποίες αποβλέπουν να καταδείξουν τον ρόλο μεγάλων ηγεμόνων στη διαμόρφωση του κόσμου. Ο Αδριανός ήταν μια περίπλοκη, αντιφατική προσωπικότητα, που κυβέρνησε 21 χρόνια. Ηταν δικτατορικός, ενίοτε όμως θεωρούμενος ως «πρίγκιψ της ειρήνης», από τους Ευρωπαίους. Ο Αδριανός γνώριζε πολύ καλά την απήχηση της εικόνας του. Περισσότερο από κάθε άλλον αυτοκράτορα της Ρώμης πλην του Αυγούστου φρόντισε οι απεικονίσεις του να διασκορπιστούν σε όλη την Αυτοκρατορία. Μια επιλογή από τις καλύτερες τούτων παρουσιάζεται τώρα στην έκθεση, δάνεια προερχόμενα από 31 μουσεία σε ολόκληρο τον κόσμο. Ορισμένες από τις ωραίες μπρούντζινες προτομές τον παρουσιάζουν έτσι όπως ακριβώς ήταν γκριζομάλλης, σκληραγωγημένος, στρατιωτικός. Στα μαρμάρινα αγάλματα όμως, η μορφή του είναι του διπλωμάτη. Ντυμένος με τόγα, είναι ο Ελληνας ρήτορας. Με πλήρη ρωμαϊκή πανοπλία και με το ένα πόδι στον λαιμό ενός ηττημένου και ταπεινωμένου βαρβάρου, είναι ο φύλακας προστάτης του λαού του. Γυμνός και με γυμνασμένο σώμα, είναι ο θεός Αρης. Ο Αδριανός προερχόταν από μια εύπορη και κινητική ισπανική ελίτ γαιοκτημόνων, που πλούτισε από το εμπόριο του ελαιόλαδου. Στη Ρώμη ήταν επαρχιώτης και τον κορόιδευαν για την ακαλλιέργητη προφορά του. Ηταν αρκετά ευφυής ώστε να καταλαβαίνει τα όρια της δύναμής του, ανήλεος στην επιβολή της εξουσίας του και αρκετά κυνικός ώστε να αφοπλίσει τους επικριτές από την αρχή του καθεστώτος του, παραγράφοντας τα χρέη των πολιτών στο αυτοκρατορικό ταμείο. Αλλά όταν ξέσπασε η δεύτερη εβραϊκή ανταρσία το 132 μ. Χ. την κατέστειλε με μια σκληρότητα που ο Οπερ αποκαλεί «μακρά εκστρατεία εξόντωσης». Η Ιουδαία εξοβελίσθηκε από τους χάρτες και μετονομάσθηκε σε Συρία - Παλαιστίνη. Γιατί διέταξε την ανέγερση τείχους στα σύνορα Αγγλίας - Σκωτίας, παραμένει αβέβαιο. Κατά τη γνώμη του υπεύθυνου της έκθεσης, σκοπό είχε να επιβάλει τον κόσμο τού διαίρει και βασίλευε στα απείθαρχα, βορινά, φύλα. Εραστής του ήταν ο Αντίνοος, ωραίος Ελληνας νέος που ανταποκρινόταν και στην ελληνοφιλία του αυτοκράτορα. Ο Θόρστεν Οπερ γράφει στον συνοδευτικό της έκθεσης κατάλογο, ότι ζήτημα μεταξύ των συγκαιρινών του, δεν ήταν ότι ο Αδριανός ήταν ομοφυλόφιλος, αλλά η επιμονή του να κηρυχθεί ο Αντίνοος θεός, μετά τον πνιγμό του στον Νείλο, το 130 π. Χ. Ενα από τα πολλά αγάλματα των Αντίνοου –ως ο αιγυπτιακός θεός Οσιρις– στέκει έξω από την είσοδο της έκθεσης. Ικανός ρόλος Ο ίδιος ο Αδριανός πέθανε στα 62 χρόνια του, ίσως από καρδιακή πάθηση (κάτι που συνήθως έχει σύμπτωμα μια πτυχή στον λοβό του αυτιού). Δεν δημιούργησε τον ρόλο του Αυτοκράτορα, αλλά λίγοι τον έπαιξαν καλύτερα από εκείνον. |
Comments