Ευρώπη και λαθρομετανάστευση /καθημερινή

Του Σταυρου Λυγερου

Υστερα από μεγάλη καθυστέρηση και με τη λαθρομετανάστευση να έχει προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις, η Ε.Ε. κατέληξε προ ημερών σ’ ένα σύμφωνο μεταναστευτικής πολιτικής. Αν και είναι κατώτερο των αναγκών για την αντιμετώπιση του προβλήματος αναμφίβολα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα. Tα κύματα των λαθρομεταναστών που διεισδύουν από κάθε ρωγμή στις ανεπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης δεν είναι τίποτα άλλο από τη σύγχρονη εκδοχή της εισβολής των βαρβαρικών φυλών στις αυτοκρατορίες της αρχαιότητας και του Mεσαίωνα. H μεγάλη διαφορά βιοτικού επιπέδου προκαλεί ροή από τον χώρο της υπανάπτυξης στον χώρο της υπερανάπτυξης. Πρόκειται για τη μεταφορά στο κοινωνικό επίπεδο της αρχής των συγκοινωνούντων δοχείων. Η διεύρυνση του χάσματος στην κατανομή του πλούτου, η δημογραφική έκρηξη στον Τρίτο Κόσμο και η υπογεννητικότητα στις αναπτυγμένες χώρες οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη διόγκωση του κύματος της λαθρομετανάστευσης. Καθημερινά, χιλιάδες ταλαίπωροι άνθρωποι, στοιβαγμένοι σε σαπιοκάραβα ή σε καρότσες φορτηγών, με κίνδυνο της ζωής τους αναζητούν μια καλύτερη ζωή, μια θέση στον «δυτικό ήλιο».

Τα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθούν μια υποκριτική πολιτική ημιμέτρων. Eμποδίζουν την παράνομη είσοδο, αλλά στην πράξη ανέχονται όσους λαθρομετανάστες καταφέρουν να εγκατασταθούν στην επικράτειά τους. H αντιφατική αυτή πολιτική τροφοδοτεί το φαινόμενο. Tο γεγονός ότι αρκετοί καταφέρνουν να εγκατασταθούν στη «Γη της Eπαγγελίας» διατηρεί ζωντανό το όνειρο μιας νέας ζωής και σε όσους μένουν πίσω. Tο αποτέλεσμα είναι ότι έτσι ωθούνται ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι του Tρίτου Kόσμου να επιχειρήσουν το άλμα, τροφοδοτώντας τα κυκλώματα των δουλεμπόρων.

Η Ευρώπη οφείλει πρώτα απ’ όλα να κάνει σαφή διάκριση μεταξύ πολιτικών προσφύγων και οικονομικών μεταναστών. Σε ό,τι αφορά τους δεύτερους, εάν οι χώρες-μέλη θεωρούν ότι χρειάζονται εργατικό δυναμικό και ευρύτερα μια πληθυσμιακή ένεση, ας εφαρμόσουν μια πολιτική οργανωμένης μετανάστευσης, που θα αποτρέψει και τα φαινόμενα υπερεκμετάλλευσης και μαύρης εργασίας.

Υποκριτική είναι και η γενική καταγγελία των μέτρων εναντίον της λαθρομετανάστευσης. Η πολιτική των ανοικτών συνόρων θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε κατάρρευση των δυτικών κοινωνιών. Η μόνη συνεπής λύση είναι η άμεση επαναπροώθηση των λαθρομεταναστών, σε συνδυασμό με την άσκηση πιέσεων στις χώρες-αγωγούς (π.χ. Tουρκία) να τους δέχονται πίσω και να τους επαναπροωθούν με τη σειρά τους. Ακόμα και μια τέτοια πολιτική αναχαίτισης, όμως, θα καταστεί σισύφειο έργο, εάν δεν συνδυασθεί με την παροχή μεγάλης αναπτυξιακής βοήθειας για την άμβλυνση των κραυγαλέων διαφορών. Aυτό επιβάλλουν όχι μόνο οι ανθρωπιστικές αξίες, αλλά και το ιδιοτελές συμφέρον της Δύσης.