Επισκόπηση τύπου | 28.11.2008
«Θεσσαλονίκη, η πολυπόθητη»
Μονοθεματική σήμερα η επισκόπηση τύπου. Αιτία; Ένα ολοσέλιδο ιστορικο-πολιτιστικό πορτρέτο της Θεσσαλονίκης από έναν Γερμανό καθηγητή στην FAZ.
«Θεσσαλονίκη, η πολυπόθητη» είναι ο τίτλος ολοσέλιδης παρουσίασης της ιστορίας και της πολιτισμικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης του Στέφαν Τρεμπστ, καθηγητή Μελέτης των Πολιτισμών της Κεντροανατολικής Ευρώπης στη Λειψία, στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung. Παραθέτουμε αποσπάσματα:
«Θεσσαλονίκη, Σελανίκ, Σαλόνικα, Σόλουν, τόσα πολλά ονόματα, τόσες πολλές καταβολές και τόσες ιστορίες: για χριστιανούς, για εβραίους, μουσουλμάνους, Έλληνες, ‘Μακεδόνες’ και Τούρκους, για τη μετανάστευση, την ανταλλαγή πληθυσμών και την καταστροφή.
Το λιμάνι με τον Λευκό Πύργο, η πρώην μητρόπολη συνιστά με τον ιδανικότερο τρόπο έναν ευρωπαϊκό τόπο συλλογικής μνήμης.»
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Τμήμα της εθνικής τους ιστορίας για τους Έλληνες
«Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Θεσσαλονίκη έγινε μετά τη Βιέννη ή το Δυτικό Βερολίνο πόλη της μετωπικής αντιπαράθεσης του Ψυχρού Πολέμου.
Τα σύνορα του σιδηρού παραπετάσματος περνούσαν σε μικρή απόσταση από αυτήν.»
«Την ερμητική απομόνωσή της δεν έσπασαν ούτε τα γεγονότα του 1989, διότι το ‘μακεδονικό’ πρόβλημα, με τις υστερικές αντιδράσεις των πολιτικών και της πλειοψηφίας των Ελλήνων λειτούργησε έτσι, ώστε μέχρι σήμερα στα μυαλά τους να μην πέσουν τα τείχη του σιδηρού παραπετάσματος.
Κατ’ αναλογία αμφιλεγόμενη είναι και η σημερινή αντίληψη για τη Θεσσαλονίκη, τη συμπρωτεύουσα της χώρας, στην ελληνική κοινή γνώμη.
Από τη μια η πόλη ακολουθεί κατά πόδας σε πληθυσμό, σε βιομηχανική ανάπτυξη και πολιτιστική ευφορία την Αθήνα, από την άλλη όμως η Θεσσαλονίκη ισχύει ως συνοριακή πόλη, στην περιφέρεια των σλαβικών-βαρβαρικών Βαλκανίων, ακόμη και ως ‘Πόλη των Φαντασμάτων’, όπως την αποκαλεί στο νέο του βιβλίο ο Μαρκ Μαζάουερ.»
«Η ελληνική αριστερά θεωρεί τη Θεσσαλονίκη προπύργιο της αντίδρασης και των ακροδεξιών λόγω των δικτατορικών φάσεων του 20ου αιώνα, ενώ στους συντηρητικούς η πόλη είναι γενικώς ύποπτη λόγω της αβέβαιης εθνικής της ταυτότητας.»
«Η Θεσσαλονίκη ισχύει για τους Έλληνες ως κέντρο των πρωτοχριστιανικών χρόνων, στους Θεσσαλονικείς απέστειλε δύο επιστολές ο απόστολος Παύλος.
Η πόλη συμβολίζει επίσης και την μακεδονική αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου του Μεγάλου και του πατέρα του Φιλίππου.
Αν και στην εποχή του, η δημοκρατική πόλη-κράτος της Αττικής, η Αθήνα, θεωρούσε υποδεέστερο τον πολιτισμό των Μακεδόνων, σήμερα θεωρείται τμήμα της ελληνικής εθνικής ιστορίας.
Τόπος μνήμης και φαντασιακή πρωτεύουσα για τους Βαλκάνιους γείτονες 
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift:
Εντελώς διαφορετική είναι η αντίληψη των γειτόνων στο Βορρά και στα Ανατολικά: Στην Τουρκία η Σελανίκ ισχύει ως κέντρο της εθνικής ιστορίας της Τουρκικής Δημοκρατίας, διότι εκεί γεννήθηκε ο Ατατούρκ, αλλά και από εκεί ξεκίνησε η επανάσταση των Νεοτούρκων.
Η Σελανίκ παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην εθνική ιστορική πορεία της σύγχρονης Τουρκίας και συνιστά τόπο μνήμης για τους Τούρκους.»
«Πανταχού παρούσα είναι τέλος η εικόνα της Θεσσαλονίκης στους ‘Μακεδόνες’, δηλαδή στους νεώτερους, σε εκείνο το ορθόδοξο έθνος των Βαλκανίων που μιλά τη νοτιοσλαβική, αλλά και στους Σέρβους και τους Βουλγάρους.
Στην πλειονότητά τους ζούσαν οι ‘Μακεδόνες’ στην γιουγκοσλαβική δημοκρατία της ‘Μακεδονίας’ που το 1991 απέκτησε την ανεξαρτησία της.»
«Ο νέος ‘μακεδονικός’ εθνικισμός στηρίζεται πρώτον στην αρχαία Μακεδονία του Αλεξάνδρου, όπως ο κατά τι παλαιότερος, αλλά παρόμοιας χροιάς ελληνικός, και δεύτερον στην όψιμη εθνική ιστορία της χώρας.
Έτσι υπ’ αυτή την οπτική γωνία οι ‘Μακεδόνες’ φαντάζονται την Σόλουν ως την πραγματική πρωτεύουσά τους, έστω και αν δεν υπήρξε ποτέ τέτοια.»
Ολοκληρώνοντας την ιστορικο - πολιτιστική του ανάλυση ο καθηγητής Στέφαν Τρέμπστ καταλήγει ότι με την ολοκλήρωση της διεύρυνσης στην ΕΕ και την μελλοντική ένταξη και των Δυτικών Βαλκανίων, ίσως και της Τουρκίας, η Θεσσαλονίκη θα αποκτήσει τη χαμένη της αίγλη: «Ο Λευκός Πύργος θα γίνει ξανά σημάδι προσανατολισμού τριών ηπείρων.»
Comments