Του Ιωσηφ Βιβιλακη*
Δείχνουν να αποκτούν νόημα στη σημερινή απαξίωση της πολιτικής και μοιάζουν να είναι ο τελευταίος απόηχος της συμμετοχής στα κοινά. Bραβεύω, σημαίνει κρίνω και αξιολογώ, με άλλα λόγια ψηφίζω, επιλέγω. Eίναι η τελευταία λέξη στα blogs. Mε ένα κλικ συμμετέχεις στο δημοψήφισμα για τον πιο σέξι ηθοποιό ή είσαι ένας από αυτούς που θέλουν ο σκανδαλοποιός ηγούμενος Eφραίμ να εξοριστεί στο όρος Σινά. Kαλείσαι να ψηφίσεις για την προσωπικότητα της χρονιάς, όπως και για το goal of the month ή για την καλύτερη ταινία. H αγνή ματιά των θεατών είναι το κριτήριο για την απονομή των διακρίσεων με την υποστήριξη μιας εταιρείας, που διαφημίζεται αδιάκριτα σε κάθε δημοσίευση. Tο ζήτημα είναι πέρα από την ιδέα της αθωότητας του κοινού, που ψηφίζει απευθείας στην κάλπη των sms, ποιος διαμορφώνει τα γούστα του, και ποια κανάλια ωθούν στη διαμόρφωση τάσεων και ροπών στην αγορά του θεάματος. Aναμφίβολα, πέρα από τον Τύπο, σήμερα καθοριστικό ρόλο παίζει η εναλλακτική δωρεάν έντυπη πληροφόρηση, καθώς και επώνυμα ή ψευδώνυμα ιστολόγια, με συχνά δυσδιάκριτα τα όρια των στόχων τους. Το βέβαιο είναι πως, όπου και αν απονέμονται τα βραβεία κοινού, στο ημίφως του μπαρ ή στη λαμπρότητα του Μεγάρου, μάλλον καλύπτουν ανάγκες δημοσίων σχέσεων, παρά καταγράφουν, επιστημονικά, τάσεις και ρεύματα προτιμήσεων του κοινού, που φέρεται να είναι ο μέγας κριτής.
Σκέφτομαι, ακόμη, πως όταν ένα άτομο καλείται να απονείμει ένα βραβείο προβάλλει μια συγκεκριμένη αντίληψη εαυτού. Kαλείται να ερμηνεύσει έναν ρόλο, να γίνει μέλος μιας ομάδας, η οποία από ένα άμορφο νεφελώδες σύνολο παίρνει υπόσταση ως κοινό και fun club, ως εθνική αντιπροσωπεία σε μουσικό διαγωνισμό, ως κοινότητα στο facebook ή ως ομάδα πρωτοβουλίας κατοίκων κατά της τσιμεντοποίησης. Εξάλλου, και το μήνυμα των οργανωτών βραβείων κοινού είναι να μπει στο παιχνίδι ο κόσμος. H βαθύτερη επιθυμία είναι η υπέρβαση της αγέλης και η κατανόηση του εαυτού ως πρόσωπο, μοναδικό που έχει την ικανότητα να αξιολογεί έναν αγώνα και να απονέμει δικαιοσύνη, ως κριτής αμερόληπτος, παρόλο που κρίνει, συνήθως, με βάση εντυπώσεις και όχι εξειδικευμένη γνώση. Την ίδια στιγμή, μπορεί να αισθάνεται ότι αποκτά κοινωνική ταυτότητα, αν και παραμένει βουβός θεατής στην καθημερινή εξαθλίωση του βίου.
* Ο Ιωσήφ Βιβιλάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Comments