επιλογές .....κεφαλονίτικα ανέκδοτα

Μαύρη μαυρίλα... Tου Θανου Oικονομοπουλου Τα «ρεπορτάζ αγοράς» σε όλες τις εφημερίδες και τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ (ακόμη και αν... αφαιρέσει κανείς τη συνήθη υπερβολή τους!) αποπνέουν μια απογοήτευση, μια μαυρίλα. Διαμαρτύρονται οι έμποροι, ακόμη και των πιο «βασικών προϊόντων» (μέχρι και στα σούπερ μάρκετ έχει μειωθεί η κίνηση...), για σημαντική πτώση του τζίρου, για πελάτες που ψωνίζουν... με τα μάτια από τις βιτρίνες ή κι όταν αποφασίσουν να προβούν σε αγορές, αυτές είναι στο ελάχιστο, το απολύτως απαραίτητο επίπεδο. Δίχως καμιά «παρασπονδία», χωρίς την όποια «υπερβολή» της καταναλωτικής απόλαυσης. Ακόμη και στα βενζινάδικα το μέχρι πρότινος γνωστό «φουλάρισέ το...» έχει αντικατασταθεί με παραγγελία για καύσιμα αξίας 10-15 ευρώ – «και βλέπουμε». Κομμένο σε μεγάλο βαθμό (γκρινιάζουν οι καταστηματάρχες) ακόμη και το γνωστό σε πάμπολλες οικογένειες «άσε, θα παραγγείλουμε κάτι έτοιμο», που αποτελούσε το «σπιτικό» βραδινό γεύμα, των παιδιών κυρίως, μα και των ίδιων των γονιών. Περιορισμένες και οι «έξοδοι» για διασκέδαση – από το νεοελληνικό γνώριμο «ταβερνάκι» μέχρι τα πιο «μοδάτα» εστιατόρια. Για τα νυχτερινά κέντρα, τα πράγματα ακόμη πιο ζόρικα, τα ’χουν περιορίσει ακόμη και οι λεγόμενοι «τακτικοί» θαμώνες τους, με αποτέλεσμα σχεδόν όλα πια να λειτουργούν μονάχα τις νύχτες της Παρασκευής και του Σαββάτου. Με πεσμένους τζίρους. Αλλά είπαμε: εδώ μειώθηκαν οι (περίπου ανελαστικές) οικογενειακές αγορές από τα σούπερ μάρκετ, τα μανάβικα και τα κρεοπωλεία, τα «πιο περιττά» θα ’μεναν αλώβητα; Και τα πράγματα για τον εμπορικό κόσμο προδιαγράφονται ακόμη πιο σκούρα εν όψει των χριστουγεννιάτικων αγορών, μίας περιόδου στην οποία ποντάρουν πολύ, αφού υπολογίζεται ότι σε αυτήν πραγματοποιούν περίπου το 30% του ετήσιου τζίρου τους. Οι προβλέψεις, με βάση τα ειδικά ερωτηματολόγια κάποιων ερευνών, άκρως απογοητευτικές – «συμμάζεμα», οικονομίες, περιορισμός στα «απολύτως απαραίτητα», αφού ο περιβόητος «13ος μισθός» μάλλον θα διοχετευθεί για εξόφληση «καρτών», προσωπικών καταναλωτικών δανείων (που το κόστος τους έχει ανέβει... επικίνδυνα) και λοιπών εκκρεμοτήτων που έχουν σωρευθεί στη διάρκεια του χρόνου. Και «λύση» για την κάπως μεγαλύτερη «γιορτινή» κατανάλωση φυσικά και δεν προσφέρουν πια οι «κάρτες», αλλά ούτε τα τόσο... πολυδιαφημισμένα μέχρι πρόσφατα «εορτοδάνεια», που πια... «απλώς» δεν χορηγούνται από τις «στεγνές», σε ό,τι αφορά τα μετρητά, τράπεζες... Αναγκαστικός «εξορθολογισμός», από μια πλευρά, έπειτα από αρκετά μακρά περίοδο πλασματικής (λόγω δανείων και «πλαστικού χρήματος») καταναλωτικής ευημερίας, που ανέμελα κι απερίσκεπτα, σε μεγάλο βαθμό, απολάμβανε η ελληνική κοινωνία. Μια κατάσταση για την οποία κατά κύριο λόγο ευθυνόμαστε όλοι εμείς οι... «χαρούμενοι καταναλωτές» (πέραν των πραγματικών αντοχών μας), αλλά άμοιροι ευθυνών δεν είναι ούτε οι τράπεζες που διαφήμιζαν και μοίραζαν «τζάμπα χρήμα», ούτε η ίδια η πολιτεία που αντί να βλέπει και να ανησυχεί για τον αυξανόμενο δανεισμό των ελληνικών νοικοκυριών, αντί αρμόδια και υπεύθυνα να ενημερώνει τον κόσμο για τους δυνάμει κινδύνους που η συγκεκριμένη συμπεριφορά του εγκυμονεί, εφησύχαζε... τεχνοκρατικά, επειδή η δανειακή εξάρτηση του μέσου Ελληνα υπολειπόταν της αντίστοιχης στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. Μέχρι που είδαμε και τα δικά τους τα «χαΐρια»... Μόνο που οι αναλύσεις των ενδείξεων και η προβολή τους στο άμεσο (μόνο;) μέλλον δεν μιλάνε για «εξορθολογισμό», αλλά για μια κατάσταση που κινδυνεύει να οδηγήσει σε συνθήκες υποπληθωρισμού – η μειωμένη ζήτηση να ρίχνει τις τιμές, οι μειωμένες τιμές να οδηγούν σε μείωση της παραγωγής, σε μείωση επενδύσεων, σε απολύσεις προσωπικού, ανεργία και πάει λέγοντας. Δεν είναι, φυσικά, μόνο ελληνικό το φαινόμενο: με την παγκόσμια κρίση σε εξέλιξη (και για άγνωστο ακόμη πόσο...), ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι άλλες εθνικές οικονομίες. Και οι κυβερνήσεις προσανατολίζονται στη λήψη μέτρων που ακριβώς θα οδηγήσουν στην αύξηση της ζήτησης, παράλληλα με τα μέτρα για ενίσχυση της ρευστότητας στις τράπεζες, ώστε να διοχετευθεί χρήμα στην αγορά (με επιτόκια που ελπίζεται με τα μέτρα να μειωθούν), ώστε να «κινηθεί». Ο Θαπατέρο, στην Ισπανία, επιστρέφει φόρο σε εκατομμύρια χαμηλομισθωτούς και χαμηλοσυνταξιούχους, ακριβώς για να τονώσει τη ζήτηση. Ο Μπράουν, στη Βρετανία, προβαίνει επίσης σε περικοπές φόρου στα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα (αυξάνοντας, όμως, τη φορολογία στα υψηλά!) και αποφάσισε σε μια πρωτοφανή για τα βρετανικά χρονικά κίνηση, να μειώσει δηλαδή τον ΦΠΑ κατά 2,5 μονάδες – και μάλιστα άμεσα για να υπάρξουν οι επιθυμητές παρενέργειες στην αγορά, τώρα την περίοδο των Χριστουγέννων, και με βάθος χρόνου, που δεν αποκλείεται ανάλογα με τις συνθήκες που θα υπάρξουν, να ισχύσει μέχρι και για δύο χρόνια... Και εμείς εδώ μπορεί μεν να... «ξεχάσαμε» τις σκέψεις που έκανε προεκλογικά το οικονομικό επιτελείο για... αύξηση του ΦΠΑ, αλλά παρέμβαση στο φορολογικό σύστημα (κυρίως προς ενίσχυση των μεσαίων και ασθενών εισοδημάτων) όχι μόνο δεν κάνουμε, αλλά αντίθετα (και παρά τις δι’ επισήμων χειλέων διαβεβαιώσεις πως «δεν θα επιβληθούν νέοι φόροι το 2009!») είδαμε τον προϋπολογισμό (ας πούμε – γιατί αυτό που παρουσιάσθηκε, ελάχιστα ανταποκρίνεται στον συγκεκριμένο όρο...) να προβλέπει αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 7 δισεκατομμύρια ευρώ. Και το κακό είναι πως με τα χρόνια και σωρευμένα δημοσιονομικά χάλια μας (όταν μπορούσαμε και έπρεπε να τα εξυγιάνουμε, ενεργούσαμε... χαζοχαρούμενα!), τέτοια εξυγιαντικά μέτρα (13,5 δισ. ευρώ θα κοστίσουν στη Βρετανία) εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να πάρουμε...