επιλογές .....κεφαλονίτικα ανέκδοτα

Επείγει η ολοκλήρωση του μηχανισμού ανάκαμψης Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post Αντί να διαπληκτίζονται για το ποιος αξίζει να πάρει την ομοσπονδιακή οικονομική βοήθεια και ποιος όχι, καλά θα έκαναν στο Κογκρέσο να λάβουν υπόψη τους τον Τζον Μέιναρντ Κέινς, που συμβούλευε τότε τους κυβερνώντες να θάψουν χρήματα στη γη και να αφήσουν τον κόσμο να τα ξεθάψει. Πρόκειται για την πιο αποτελεσματική λύση προς αναθέρμανση της οικονομίας από όσες έχω ακούσει τον τελευταίο καιρό. Τώρα βρισκόμαστε στην τρίτη φάση του σχεδίου διάσωσης και οι αγορές χρήματος έχουν αρχίσει να αποψύχονται, χάρη στη μάλλον πρωτόγονη συνήθεια του νυχτερινού διατραπεζικού δανεισμού. Βέβαια, το κακό είναι ότι οι τράπεζες αποφεύγουν πλέον τα επισφαλή δάνεια, αλλά ποιος μπορεί να τις κατηγορήσει γι’ αυτό; Βρίσκονται στο χείλος της αβύσσου, εκεί όπου τα λάθη είναι μοιραία. Ετσι, επαναπαύονται πάνω στα 159 δισ. δολάρια κυβερνητικού χρήματος που τους έχει χορηγηθεί. Ατυχώς όμως η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας επιδεινώνεται διαρκώς, άρα ο χρόνος για καβγάδες και για το ποιος πρέπει να βοηθηθεί και ποιος όχι έχει παρέλθει. Δεν μένει λοιπόν παρά να δοθούν τα χρήματα. «Είμαι κι εγώ θυμωμένος, δεν θέλω να πληρώσω για όλο αυτό το χάος. Πρέπει όμως να κρατήσουμε ενωμένη τη χώρα και να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που χάνουν τη δουλειά και το σπίτι τους. Διαφορετικά θα βρεθούμε στην ουρά για το συσσίτιο», λέει ο Ευγένιος Λούντβιχ, πρώην επικεφαλής της αρχής εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ (OCC), που είχε προβλέψει με καταπληκτική ακρίβεια κάθε στάδιο της σημερινής κρίσης. Ο Ντέιβιντ Σμικ στο βιβλίο του «The world is curved» δίνει με ανατριχιαστική επίσης ακρίβεια την πρόγνωση της οικονομικής καταστροφής που ζούμε εμείς τώρα. Την περασμένη εβδομάδα, ξανακοιτάζοντας κάποιους δείκτες διαφωτιστικούς της κατάστασης, επεσήμανε ότι το πλεόνασμα των τραπεζικών αποθεμάτων σε ρευστό, που συνήθως δεν υπερβαίνει τα 7 δισ. δολάρια, τώρα πλησιάζει τα 400 δισεκατομμύρια. Μεγάλο μέρος του ποσού αυτού προέρχεται από τα χρήματα των φορολογουμένων, τα οποία οι τράπεζες δεν χρησιμοποιούν. «Γιατί; Γιατί μόνον τρελός δανείζει σε τέτοιες εποχές. Δεν δανείζουν διότι το 2009 θα είναι μια φοβερή χρονιά και οι τράπεζες δεν θέλουν να μπλέξουν», λέει ο Σμικ. Στο μεταξύ, η διεθνής οικονομία αρχίζει να ασθμαίνει καθώς το εμπόριο περιέρχεται σε στασιμότητα. Τον περασμένο Μάιο η ενοικίαση ενός φορτηγού πλοίου κόστιζε 150.000 δολάρια ημερησίως. Τώρα κοστίζει μόνο 7.000, σύμφωνα με τον Σμικ. Μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου οι διά θαλάσσης εμπορικές μεταφορές μειώθηκαν κατά 30%, ισχυρίζεται ο ίδιος. Καθώς το εμπόριο θα αποτελματώνεται, η αναπτυξιακή μηχανή της Ασίας θα χάνει ενέργεια. Μου είπαν ότι ο Κινέζος πρόεδρος Χου Ζιντάο, στο περιθώριο της συνόδου του G20 την περασμένη εβδομάδα στην Ουάσιγκτον, αναφέρθηκε σε κατ’ ιδίαν συνομιλία στον κίνδυνο επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας. Ομως η Κίνα βρίσκεται σε σχετικά καλή θέση. Πραγματικό κίνδυνο διατρέχουν οι αναδυόμενες οικονομίες, που δανείστηκαν υπέρογκα ποσά για να χρηματοδοτήσουν τη στηριγμένη στις εξαγωγές οικονομική τους ανάπτυξη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το συνολικό χρέος των αναδυόμενων αγορών ανέρχεται σε τέσσερα, ίσως και πέντε τρισεκατομμύρια δολάρια. Τι θα συμβεί όταν οι χώρες - χρεώστες δεν θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στα χρέη τους; Σε περιβάλλον υψηλού κινδύνου όπως το σημερινό, η Ουάσιγκτον καλά θα έκανε να πάψει να κατατρύχεται από το ποιος και γιατί χρειάζεται οικονομική βοήθεια. Την χρειάζονται και οι τραπεζίτες και οι επικεφαλής της αυτοκινητοβιομηχανίας, όπως επίσης και άλλες βιομηχανίες που έχουν πάρει την κάτω βόλτα. Θα προτιμούσα φυσικά η βοήθεια να διατεθεί με τον κατά το δυνατόν λιγότερο επισφαλή τρόπο, ίσως μέσω μιας εθνικής επενδυτικής τράπεζας. Ετσι, οι επιχειρήσεις θα κληθούν να καταθέσουν τα σχέδιά τους στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων του θεσμικού αυτού οργάνου, ώστε να αξιολογηθούν οι προτάσεις τους. Ετσι θα δοθούν, το ταχύτερο δυνατόν, στον κόσμο τα χρήματα που χρειάζεται. Αυτό ήταν το μήνυμα του Κέινς το 1936, καθώς εξέταζε τα τραύματα που κληροδότησε το Μεγάλο Κραχ. Οι λεπτομέρειες του σχεδίου διάσωσης δεν είχαν και τόση σημασία, μετρούσε κυρίως το γεγονός ότι η κυβερνηση μεριμνούσε και δαπανούσε. Σε ένα εδάφιο του διάσημου συγγράμματος «Γενική Θεωρία της Απασχόλησης, του Τόκου και του Χρήματος» ο Κέινς προβλέπει ότι εάν το υπουργείο Οικονομικών γεμίσει μποτίλιες με χρηματονομίσματα, μετά τα θάψει σε λογικό βάθος σε ανενεργά ανθρακωρυχεία και τα σκεπάσει με σκουπίδια κι έπειτα αφήσει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις να ξεθάψουν τα χρήματα βάσει της δοκιμασμένης αρχής του laissez-faire, δεν θα υπάρχει ανεργία. Σε εποχή οικονομικής κρίσης το ζητούμενο είναι η κυβέρνηση να συνεχίσει να πατάει γκάζι. Ο Μπεν Μπερνάνκι, ο διοικητής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, αντελήφθη πλήρως πόσο αναγκαίο είναι αυτό όταν διαχειρίστηκε το νομισματικό σκέλος της ανάκαμψης. Εξ ου και η στρατηγική του στηρίχθηκε στην ανακούφιση των αγορών με ρευστότητα, αφήνοντας τις ανησυχίες για το συμμάζεμα για αργότερα, όπως εξηγεί ο Σμικ. Αντίστοιχη πρέπει να είναι η τακτική και στη φορολογική πολιτική. Οπως εξάλλου σημειώνει ο Κέινς, οι πυραμίδες, οι σεισμοί, ακόμη και οι πόλεμοι ενίοτε συμβάλλουν στην αύξηση του πλούτου. Εναπόκειται στον επόμενο πρόεδρο, τον Μπαράκ Ομπάμα, να ολοκληρώσει το μηχανισμό της ανάκαμψης. Ελπίζω ότι θα λάβει υπόψη του την ιδέα μιας εθνικής επενδυτικής τράπεζας ως μέσου μη πολιτικού, αλλά προσανατολισμένου προς την οικονομία της αγοράς, για τη διανομή των χρημάτων. Εν τέλει όμως, όποια τακτική κι αν ακολουθήσει, αυτό που κυρίως οφείλει ο Ομπάμα είναι να μοιράσει γρήγορα τα χρήματα σε εκείνους που τα έχουν ανάγκη.