από καθημερινή ............σε εκλογές να έτσι χωρίς πρόγραμμα

Ολοι μαζί... έτσι χωρίς πρόγραμμα Tου Θανου Οικονομοπουλου Οσο πλησιάζουμε στις εκλογές, η αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης θα παίρνει όλο και πιο «προσωπικό» χαρακτήρα. Στις προ ημερησίας διατάξεως συζητήσεις στη Βουλή, αυτές που θεωρείται ότι συγκεντρώνουν (περισσότερο από τις άλλες, εν πάση περιπτώσει...) το ενδιαφέρον του κόσμου, αλλά και προσφέρονται για «αξιολογήσεις» του αρχηγικού προφίλ του κάθε πολιτικού αρχηγού, είναι σαφές ότι τελευταία οι επιθέσεις ένθεν κακείθεν «κορυφώνονται» με προσωπικές αναφορές, αρκετά συχνά με ιδιαίτερη οξύτητα. Λες και ο ένας αρχηγός θέλει να «μειώσει» τον πολιτικό του αντίπαλο σε επίπεδο προσωπικής επάρκειας, αξιοπιστίας, ικανότητας, αποτελεσματικότητας, πολιτικής σκέψης και ηγετικής ακτινοβολίας. Το «εγώ» ακούγεται όλο και πιο πολύ. Με αποκορύφωμα αυτής της «προσωποποίησης» της πολιτικής την ομιλία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ στο «προγραμματικό συνέδριο του Κινήματος, όπου σε μια κορώνα του ο Γιώργος Παπανδρέου «ρώτησε» το εκλογικό σώμα «ποιον εμπιστεύεται, ποιον θέλει να το κυβερνήσει, τον σημερινό πρωθυπουργό ή αυτόν;». Υποθέτουμε πως αυτή η «κορώνα» του κ. Παπανδρέου υπαγορεύθηκε από τους επικοινωνιολόγους και τους «ίματζ μέικερ» που τον συμβουλεύουν. Πιθανότατα, ύστερα από την ανάλυση των τελευταίων δημοσκοπήσεων, που εμφανίζουν τον Κώστα Καραμανλή να έρχεται πάντα πρώτος και με διαφορά στο ερώτημα «καταλληλότερος για πρωθυπουργός» – μια διαφορά όμως που σε σύγκριση με τις παλιότερες δημοσκοπήσεις εμφανίζει μείωση, σημάδια «κόπωσης». Προφανώς, λόγω της επικαιρότητας του τελευταίου διμήνου, των ομολόγων και των επιπτώσεών τους, που δεν υπάρχει αμφιβολία πως έπληξε την εικόνα της κυβέρνησης συνολικά... Παρά τις συγκυρίες, στη Ν.Δ. –στελέχη και επικοινωνιολόγοι– εξακολουθούν να θεωρούν πως το «γερό χαρτί» παραμένει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, που συνεχίζει να «αντέχει» με διαφορά, σε σύγκριση με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και όταν και αν το θέμα των ομολόγων με κάποιο τρόπο «ξεφουσκώσει» και πάντως πάψει να μονοπωλεί την επικαιρότητα, η ακτινοβολία του στο εκλογικό σώμα θα αποτελέσει το «βαρύ πυροβολικό» στην προεκλογική περίοδο, που ουσιαστικά έχει ήδη αρχίσει αλλά η κρίσιμη κορύφωσή της θα ’ρθει μετά το καλοκαίρι. «Θεμιτοί» υπολογισμοί και σχεδιασμοί από πλευράς κομματικών επιτελείων – σε μια μάχη, όπως οι εκλογές, το κάθε στρατόπεδο ενεργοποιεί και χρησιμοποιεί το «βαρύ πυροβολικό» του. Το αν έχει δίκιο ο Παπανδρέου, που θεωρεί ότι η μέχρι πρότινος καταγραφόμενη συντριπτική προσωπική ακτινοβολία και αξιοπιστία του πρωθυπουργού φθίνει, άρα εκεί πρέπει να συγκεντρώσει τα πυρά του, ή αν αντίθετα σωστά υπολογίζουν στη Ρηγίλλης ότι η όποια φθορά του Καραμανλή είναι ευκαιριακή και η αποδοχή του (με αντάλλαγμα την εμπιστοσύνη...) στο εκλογικό σώμα θα ανακάμψει, απομένει να επιβεβαιωθεί... το βράδυ των εκλογών. Αυτό, όμως, που θα πρέπει να απασχολεί και να προβληματίζει τον πολίτη, αυτόν τον... μειοψηφούντα, έστω επί του παρόντος, είναι αν έχει ουσιαστικό νόημα, αν συμβάλλει στην «πολιτικοποίηση» του δημόσιου βίου, αν αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα παραγωγής πολιτικής η «προσωποποίηση» της πολιτικής και τελικά η μετατροπή της προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία σε... «διλημματικού χαρακτήρα δημοψήφισμα, του τύπου «ποιος από τους αρχηγούς σας αρέσει...», «ποιον εμπιστεύεσθε ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ». Λες και η διακυβέρνηση μιας χώρας εξαρτάται αποκλειστικά από ένα και μόνο άνθρωπο... Ετσι, χωρις... προγραμμα! Αναμφίβολα οι προσωπικότητες, οι ικανότητες (που πάει να πει: απολογιστικά η αξιολόγηση του έργου, της προσφοράς τους σε ηγετικό –συντονιστικό– προγραμματικό επίπεδο...) των πολιτικών ηγετών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, ιδίως σε «προσωποκεντρικά» δημοκρατικά συστήματα, όπως είναι το δικό μας πρωθυπουργοκεντρικό. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όχι σημαντικότερο από αυτόν που πρέπει να έχει, προκειμένου η κοινωνία να κάνει διά της ψήφου της τις επιλογές της για το ποιος θα αναλάβει τις ευθύνες για το παρόν και (κυρίως!) το μέλλον της, το κυβερνητικό πρόγραμμα του κάθε κόμματος. Ο σχεδιασμός και ο προγραμματισμός της δράσης του, όταν θα αναλάβει την εξουσία, ο καθορισμός ενός «εθνικού οράματος», που θα περιλαμβάνει το «πού είμαστε», «πού θέλουμε να πάμε», «πώς θα φθάσουμε» εκεί και τελικά «τι θα μας κοστίσει» αυτή η επεξεργασμένη, προϋπολογισμένη εθνική πορεία… Ψάχνουν να βρουν πολιτικά επιτελεία και πολιτικοί αναλυτές πού οφείλεται η… με συνέπεια (και διαρκώς αυξητικούς ρυθμούς) καταγραφόμενη απάθεια, αδιαφορία, απομάκρυνση από την πολιτική των πολιτών, η αναξιοπιστία με την οποία περιβάλλουν τους πολιτικούς ταγούς και τα κόμματα. Μα, δεν είναι προφανές; Ο κόσμος κουράστηκε και απογοητεύθηκε από την πολιτική, γιατί έπαψε να ανταποκρίνεται στις επιθυμίες, τις προσδοκίες, τις ελπίδες του! Τον αφήνουν παγερά αδιάφορο τα μεγάλα λόγια (που σπάνια… γίνονται και έργα!), αποστρέφεται πια τις μεγαλόστομες εξαγγελίες και «δεσμεύσεις» που κυριαρχούν προεκλογικά, ειρωνεύεται τις αρχηγικές συγκρούσεις, τη… μεσσιανική εκφορά του «πολιτικού» λόγου. Ακούει για «όλα αυτά που θα γίνουν γι’ αυτόν… χωρίς αυτόν» και κουνάει απογοητευμένος το κεφάλι – έτσι κι αλλιώς το έργο το ’χει ξαναδεί… Εγινε ένα… ολόκληρο «προγραμματικό συνέδριο» του ΠΑΣΟΚ – πανηγυρικό, με λόγους, με «πηγαδάκια», με ερμηνείες της «σημειολογίας» παρουσιών μα και απουσιών, με έναν αρχηγό να εκφράζει την «πεποίθησή» του πως θα είναι ο αυριανός πρωθυπουργός (γιατί «αυτόν θέλει ο λαός» – το’ χει δέσει…), το… πρόγραμμα δεν είδε κανείς! Δέκα (θα ’φταναν τόσες!) συγκεκριμένες προτάσεις δράσης - λύσης, λεπτομερείς, στοχο-χρονοδιαγεγραμμένες, κοστολογημένες, κλιμακούμενες σε βάθος χρόνου, δεν έφτασαν στ’ αυτιά του κόσμου – το «θα πετύχουμε τη δίκαιη κοινωνία» και «θα καταπολεμήσουμε τη φτώχεια» δεν λένε απολύτως τίποτα! Αναζητωντας τον χαμενο χρονο… Θα πείτε, ασφαλώς, και με το δίκιο σας: «και αν ανακοίνωνε, δηλαδή, ένα τέτοιο επεξεργασμένο στις λεπτομέρειές του πρόγραμμα και το συνακόλουθο σχέδιο δράσης, θα… έπειθε κανέναν;» Σωστά. Ακόμη και εκείνες τις φορές που θεωρητικά παρουσιάστηκε ένα «δεσμευτικό», υποτίθεται, «κυβερνητικό πρόγραμμα» από τα προεκλογικά μπαλκόνια και τηλεπαράθυρα, πότε και σε ποιο βαθμό βρέθηκε σε αντιστοιχία με τη μετεκλογική κυβερνητική δράση; Αν όχι για να ολοκληρωθεί, να αρχίσει έστω να προσεγγίζει σωρευμένα πιεστικά προβλήματα; Και η σημερινή κυβέρνηση μήπως δεν στήριξε (θεωρητικά τουλάχιστον – στην πραγματικότητα, το ουσιαστικό της «έρεισμα» ήταν η καθεστωτική νοοτροπία των προηγούμενων πολύχρονων διακυβερνήσεων, η αλαζονεία τους – με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο διαφάνειας, διαπλοκής, χρηστής και χωρίς «σκιές» διαχείρισης του δημόσιου πλούτου...) την προεκλογική της εκστρατεία σε ένα υποτίθεται «δεσμευτικό» και ολοκληρωμένο «κυβερνητικό πρόγραμμα»; Σε ποιο βαθμό (και σε ποιο βάθος...) κινήθηκε προς την κατεύθυνση της υλοποίησής του και ποια αποτελέσματα είχε; Στις «μεταρρυθμίσεις» (στην πράξη μόνο μία –στην Παιδεία– και αυτή αν θέλει να είναι κανείς ρεαλιστής, σε επίπεδο... δύο τριών τροπολογιών στον ήδη υπάρχοντα νόμο!), στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, στην «επανίδρυση του κράτους», στη λύση του «γόρδιου δεσμού» της Ολυμπιακής; Στην πάταξη της διαφοράς και της διαπλοκής (από την οποία μάλιστα θα έβρισκε και τα... 10 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει την υγιή ανάπτυξη), στην ικανοποίηση των χρόνιων «δίκαιων αιτημάτων» των πολύτεκνων οικογενειών (στις οποίες, μάλιστα, θα περιλάμβανε και τις τρίτεκνες οικογένειες – από την... επόμενη θητεία και βλέπουμε!); Κυβερνητικές θητείες επί θητειών, ανεκπλήρωτες «δεσμεύσεις» προεκλογικές (πάντα, βεβαίως, με μια «πειστική» δικαιολογία...), λες για να υπάρχει το «πάτημα»... ανανέωσής τους, για την «επόμενη θητεία» πάλι σε κλίμα προεκλογικό. «Δεσμεύσεις» και «υποσχέσεις»... εκ μεταφοράς! Για να μένει μια ολόκληρη κοινωνία «αναζητώντας τον χαμένο χρόνο»! Που όχι μόνο σπαταλιέται άπρακτα, μα στο πέρασμά του τα προβλήματα, σαν τη χιονοστιβάδα, διογκώνονται καθιστώντας τις λύσεις ακόμη πιο πολύπλοκες, προβληματικές, κοστοβόρες... Ο κόσμος ξέρει (και ας νομίζουν αλλιώς οι πολιτικοί του ταγοί, που τον «παίζουν» με... χάντρες και καθρεφτάκια!) πως τα προβλήματα δεν λύνονται μαγικά, από τη μια μέρα στην άλλη. Και αποζητάει (και όσο δεν βρίσκει, γίνεται απαθής, αδιάφορος, «ιδιώτης»...) τις υπεύθυνες ηγεσίες που θα τον αντιμετωπίσουν υπεύθυνα, θα τον κάνουν συμμέτοχο (και στις θυσίες, μα και στα μελλοντικά οφέλη...), στην επεξεργασία των λύσεων, θα τον κάνουν ξανά να πιστέψει στην πολιτική. Και τα περιθώρια ανοχής εξαντλούνται...