Από καθημερινή,

Η ασπίδα και το ξίφος

Του Πετρου Παπακωνσταντινου

Την περασμένη Πέμπτη, ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Σεργκέι Ιβανόφ δήλωσε ότι «για κάθε ασπίδα, υπάρχει ένα πιο αποτελεσματικό ξίφος». Η δήλωση αφορούσε το σχέδιο της κυβέρνησης Μπους για μια αντιπυραυλική ασπίδα, πιο γνωστό ως «Πόλεμος των Αστρων»: Πρόκειται για την αναβίωση της παλιάς ιδέας του Ρόναλντ Ρέιγκαν για ένα δίκτυο επίγειων και διαστημικών συστημάτων που θα επιτρέπει, θεωρητικά, στην Αμερική να καταστρέψει εν πτήσει τους πυραύλους του εχθρού, δίνοντάς της το απόλυτο πυρηνικό πλεονέκτημα. Ενα σχέδιο για το οποίο η κυβέρνηση Μπους έχει ήδη δαπανήσει το τεράστιο, ακόμη και για τις ΗΠΑ, ποσό των 100 δισ. δολαρίων και το οποίο έχει διχάσει την Ευρώπη, με αφορμή την εγκατάσταση αμερικανικών βάσεων ραντάρ και πυραύλων σε Τσεχία και Πολωνία.

Χρειάστηκαν μόνο πέντε ημέρες για να αποδειχθεί ότι η αυτοπεποίθηση του Ιβανόφ δεν ήταν αδικαιολόγητη. Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι δοκίμασε με επιτυχία τον διηπειρωτικό πύραυλο νέας γενεάς RS-24, ο οποίος ξεκίνησε από τον Αρχάγγελο, στο ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας, και, αφού διήνυσε απόσταση 6.000 χιλιομέτρων, έπληξε στόχους στη χερσόνησο Καμτσιάτκα, βόρεια της Ιαπωνίας. Αν εκτοξευόταν από την Καμτσιάτκα προς Ανατολάς, θα μπορούσε, θεωρητικά, να πλήξει το Σιάτλ, το Λος Αντζελες ή το Χιούστον. Ο RS - 24 φέρει δέκα πυρηνικές κεφαλές, οι οποίες μπορούν να πλήξουν ισάριθμους, διαφορετικούς στόχους, κάτι που καθιστά πρακτικά αδύνατη την αναχαίτισή τους.

Η Ουάσιγκτον ισχυρίζεται ότι η πολύκροτη «ασπίδα» δεν έχει στόχο τη Ρωσία, αλλά ανεξέλεγκτα κράτη, όπως το Ιράν και η Βόρεια Κορέα. Ποιος θα διακινδύνευε όμως να εκτοξεύσει πύραυλο εναντίον των ΗΠΑ, γνωρίζοντας ότι μέσα σε δύο ώρες η χώρα του θα γινόταν απέραντη Χιροσίμα; Αλλά τότε γιατί να επιμένει η Ουάσιγκτον σε ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο που προφανέστατα δεν μπορεί να αναχαιτίσει το ρωσικό οπλοστάσιο; Πέραν των στρατιωτικών πλεονεκτημάτων (οι βάσεις στην Κεντρική Ευρώπη θα της επιτρέψουν να κατασκοπεύει τον ρωσικό εναέριο χώρο μέχρι τα Ουράλια) οι καθοριστικοί λόγοι είναι πολιτικής φύσης: Να συνεχιστεί η στρατηγική Ράμσφελντ για διαίρεση της «παλιάς» και της «νέας» Ευρώπης και να παρασυρθεί η Ενωση σε μια νέα, ψυχροπολεμικού τύπου συσπείρωση εναντίον της Ρωσίας, ναρκοθετώντας τη «νέα Οστ Πολιτίκ» της Γερμανίας. Δραματική παράπλευρη απώλεια είναι η κατάρρευση των συμφωνιών ελέγχου των εξοπλισμών, αρχής γενομένης από την απόφαση της κυβέρνησης Μπους να αποδευσμευθεί μονομερώς από τη συνθήκη ΑΒΜ, το 2002. Εκτοτε, οι παγκόσμιες δαπάνες για εξοπλισμούς αυξήθηκαν κατά 25%, για να φτάσουν το αστρονομικό ποσό του 1 τρισ. δολαρίων. Οι ΗΠΑ καλύπτουν μόνες τους το 46% αυτού του ποσού, δηλαδή δαπανούν σχεδόν όσο ο υπόλοιπος πλανήτης για στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Δύο δεκαετίες μετά το τέλος(;) του Ψυχρού Πολέμου, το αίτημα του αφοπλισμού γίνεται και πάλι πιεστικά επίκαιρο.