οι Ευρωπαίοι δεν ξέρουν τι θέλουν.
Hμερομηνία : 27-03-07
Le Monde: «Οι Ευρωπαίοι δεν ξέρουν πια τι θέλουν από την Ευρώπη»
«ΤΟ ΞΕΡΟΥΜΕ καλά, η Ευρώπη είναι το κοινό μας μέλλον": η διακήρυξη του Βερολίνου, την οποία συνέταξε η κ. Μέρκελ, μας επαναφέρει στην ουσία, όσο γενικόλογη και σύντομη κι αν είναι. Οι παλιοί όπως και οι νέοι λαοί της Ευρώπης δεν μπορούν να ελέγξουν το μέλλον τους παρά μόνο από κοινού. Σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται όλο και περισσότερο από το κύμα του λαϊκισμού και την επανεμφάνιση του εθνικισμού, αυτή η υπενθύμιση είναι μια πνοή οξυγόνου. Οι λόγοι που εξηγούν τη σημερινή δυσαρέσκεια δεν πρέπει να μας απομακρύνουν από το ιδανικό της εδραίωσης μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας.
Είναι αλήθεια ότι οι λόγοι για να είναι κανείς απογοητευμένος δεν λείπουν, γράφει ο Ζαν-Μαρί Κολομπανί στη Μοντ. Οι Ευρωπαίοι δεν ξέρουν πια τι θέλουν από την Ευρώπη. Το ιδρυτικό σχέδιο δεν υπάρχει πια. Ούτε μια πλειοψηφία για ένα συγκεκριμένο «μοντέλο». Οι χώρες που θέλουν το φιλελεύθερο μοντέλο είναι όσες θέλουν και τη σοσιαλδημοκρατία. Δεν υπάρχει ούτε πλειοψηφία για μια φορολογική εναρμόνιση ή για μια κοινή πολιτική στον τομέα της βιομηχανίας ή των δημοσίων υπηρεσιών. Και ο κατάλογος είναι τεράστιος.
Σε όλη την Ευρώπη παρατηρείται μια εθνική αναδίπλωση. Ενώ οι ηγέτες σκέπτονται και κοιτάζουν «οικουμενικά» ή «παγκόσμια» (ο αυριανός
πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν, για παράδειγμα, εξηγεί ότι οι μεγάλες εταιρείες δεν ενδιαφέρονται πια τόσο πολύ για την ευρωπαϊκή αγορά, αφού έχουν στραφεί προς την παγκόσμια), οι πολίτες ενδιαφέρονται για το βιοτικό τους επίπεδο. Κι εκεί τα πράγματα δεν είναι σπουδαία, αφού η Ασία και η Αμερική γνωρίζουν μια ανάπτυξη-ρεκόρ, ενώ η Ευρώπη παραμένει σε μέτρια επίπεδα, με μια ανεργία που δεν λέει να μειωθεί.
Οσο για τη θεσμική κρίση, δηλαδή την απουσία απλών και αποτελεσματικών κανόνων για τη διακυβέρνηση της Ενωσης, προέρχεται ασφαλώς από το ΟΧΙ των Γάλλων στη Συνταγματική Συνθήκη. Το αδιέξοδο που προκλήθηκε έφερε όμως στο φως το ιδεολογικό κώμα στο οποίο έχει βυθιστεί η Ευρώπη: εκτός από ζώνη ελευθέρων συναλλαγών, τι άλλο είναι; Χρειάζεται να είναι κάτι άλλο; Η διαρκής διεύρυνση της Ενωσης, η απουσία συνόρων, συμβιβάζεται με ένα σχέδιο ενοποίησης που δεν μοιάζει πια ικανό να δημιουργεί μια αίσθηση συμμετοχής;
Επείγουσα είναι έτσι η ανάγκη να ανακαλύψουμε και πάλι τους λόγους ύπαρξης της ενωμένης Ευρώπης, γράφει ο Κολομπανί. Οι βασικοί λόγοι είναι τρεις.
1) Η ειρήνη. Το ευρωπαϊκό σχέδιο, που υποστηρίχθηκε από σοβαρούς αμερικανούς ηγέτες, επανέφερε την ειρήνη στη Γηραιά Ηπειρο. Ομως αυτή η ειρήνη δεν είναι κάτι δεδομένο για πάντα. Και για να εξασφαλίσει η Ευρώπη τη δική της παρουσία στο διεθνές σκηνικό, χρειάζεται τον δικό της στρατιωτικό μηχανισμό. Η εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες εμποδίζει την απελευθέρωσή της. Αυτό έγινε φανερό με τον πόλεμο στα Βαλκάνια, όταν η Ευρώπη χρειάστηκε να ζητήσει την παρέμβαση των ΗΠΑ, τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο.
2) Η δημοκρατία, η ελευθερία. Χωρίς την έλξη που ασκεί ο δημοκρατικός πόλος της ενωμένης Ευρώπης, τα τελευταία αυταρχικά ή φασιστικά καθεστώτα της Γηραιάς Ηπείρου δεν θα είχαν πέσει τόσο εύκολα. Η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι άλλωστε και αυτό που εδραιώνει τη δημοκρατία στις χώρες που προήλθαν από την κατάρρευση του κομμουνισμού. Η Ενωση επιβάλλει το Κράτος δικαίου, προσφέροντας το τελευταίο νομικό καταφύγιο στους πολίτες των χωρών-μελών. Αλλά όπως και η ειρήνη, ούτε η δημοκρατία είναι κάτι δεδομένο. Την ώρα που η Ρωσία κάνει πίσω και στην Αμερική απειλούνται οι ατομικές ελευθερίες, η Ενωση προσφέρει μια επιπλέον εγγύηση δημοκρατικής σταθερότητας.
3) Η ευημερία. Η Ευρώπη δημιούργησε μια ενιαία αγορά χωρίς την οποία δεν θα γνώριζε τη σημερινή της ευημερία. Αποτελεί μια από τις πιο ανεπτυγμένες ζώνες ανάπτυξης στον κόσμο. Δημιούργησε ένα ενιαίο νόμισμα, που την προστατεύει από την αναταραχή. Και συνιστά ένα χώρο ελευθέρων ανταλλαγών για τους κατοίκους της.
Μένει να βρεθεί ο δρόμος για το μέλλον. Στη Γαλλία, οι υποψήφιοι για την προεδρία ασχολούνται με την εθνική ταυτότητα, λες και η ταυτότητα αυτή δεν ενισχύθηκε στους κόλπους της Ευρώπης. Το μοντέλο δεν υπάρχει ακόμη, αυτό είναι σίγουρο. Υπάρχουν όμως ήδη, από τη Βρέστη ως τη Βουδαπέστη, οι βάσεις ενός πολιτισμού της αλληλεγγύης. Και του διαλόγου, απέναντι στην ισχύ της αμερικανικής και της κινεζικής αυτοκρατορίας.
Τα έθνη παραμένουν, όπως το επιθυμούν οι Ευρωπαίοι, το βασικό πλαίσιο της δημοκρατικής έκφρασης. Αλλά η Ενωση είναι το μόνο πλαίσιο που επιτρέπει σ'αυτά τα έθνη να ελπίζουν ότι θα λύσουν τα μεγάλα προβλήματα που έχουν μπροστά τους: τη μετανάστευση, το περιβάλλον, την ενέργεια, τη μάχη κατά της τρομοκρατίας, την επιστημονική έρευνα. Και φυσικά την άμυνα. Η Ενωση αποτελεί όμως πάνω απ'όλα το πολιτιστικό πλαίσιο απ'όπου θα προέλθει η ευρωπαϊκή ταυτότητα.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
Le Monde: «Οι Ευρωπαίοι δεν ξέρουν πια τι θέλουν από την Ευρώπη»
«ΤΟ ΞΕΡΟΥΜΕ καλά, η Ευρώπη είναι το κοινό μας μέλλον": η διακήρυξη του Βερολίνου, την οποία συνέταξε η κ. Μέρκελ, μας επαναφέρει στην ουσία, όσο γενικόλογη και σύντομη κι αν είναι. Οι παλιοί όπως και οι νέοι λαοί της Ευρώπης δεν μπορούν να ελέγξουν το μέλλον τους παρά μόνο από κοινού. Σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται όλο και περισσότερο από το κύμα του λαϊκισμού και την επανεμφάνιση του εθνικισμού, αυτή η υπενθύμιση είναι μια πνοή οξυγόνου. Οι λόγοι που εξηγούν τη σημερινή δυσαρέσκεια δεν πρέπει να μας απομακρύνουν από το ιδανικό της εδραίωσης μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας.
Είναι αλήθεια ότι οι λόγοι για να είναι κανείς απογοητευμένος δεν λείπουν, γράφει ο Ζαν-Μαρί Κολομπανί στη Μοντ. Οι Ευρωπαίοι δεν ξέρουν πια τι θέλουν από την Ευρώπη. Το ιδρυτικό σχέδιο δεν υπάρχει πια. Ούτε μια πλειοψηφία για ένα συγκεκριμένο «μοντέλο». Οι χώρες που θέλουν το φιλελεύθερο μοντέλο είναι όσες θέλουν και τη σοσιαλδημοκρατία. Δεν υπάρχει ούτε πλειοψηφία για μια φορολογική εναρμόνιση ή για μια κοινή πολιτική στον τομέα της βιομηχανίας ή των δημοσίων υπηρεσιών. Και ο κατάλογος είναι τεράστιος.
Σε όλη την Ευρώπη παρατηρείται μια εθνική αναδίπλωση. Ενώ οι ηγέτες σκέπτονται και κοιτάζουν «οικουμενικά» ή «παγκόσμια» (ο αυριανός
πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν, για παράδειγμα, εξηγεί ότι οι μεγάλες εταιρείες δεν ενδιαφέρονται πια τόσο πολύ για την ευρωπαϊκή αγορά, αφού έχουν στραφεί προς την παγκόσμια), οι πολίτες ενδιαφέρονται για το βιοτικό τους επίπεδο. Κι εκεί τα πράγματα δεν είναι σπουδαία, αφού η Ασία και η Αμερική γνωρίζουν μια ανάπτυξη-ρεκόρ, ενώ η Ευρώπη παραμένει σε μέτρια επίπεδα, με μια ανεργία που δεν λέει να μειωθεί.
Οσο για τη θεσμική κρίση, δηλαδή την απουσία απλών και αποτελεσματικών κανόνων για τη διακυβέρνηση της Ενωσης, προέρχεται ασφαλώς από το ΟΧΙ των Γάλλων στη Συνταγματική Συνθήκη. Το αδιέξοδο που προκλήθηκε έφερε όμως στο φως το ιδεολογικό κώμα στο οποίο έχει βυθιστεί η Ευρώπη: εκτός από ζώνη ελευθέρων συναλλαγών, τι άλλο είναι; Χρειάζεται να είναι κάτι άλλο; Η διαρκής διεύρυνση της Ενωσης, η απουσία συνόρων, συμβιβάζεται με ένα σχέδιο ενοποίησης που δεν μοιάζει πια ικανό να δημιουργεί μια αίσθηση συμμετοχής;
Επείγουσα είναι έτσι η ανάγκη να ανακαλύψουμε και πάλι τους λόγους ύπαρξης της ενωμένης Ευρώπης, γράφει ο Κολομπανί. Οι βασικοί λόγοι είναι τρεις.
1) Η ειρήνη. Το ευρωπαϊκό σχέδιο, που υποστηρίχθηκε από σοβαρούς αμερικανούς ηγέτες, επανέφερε την ειρήνη στη Γηραιά Ηπειρο. Ομως αυτή η ειρήνη δεν είναι κάτι δεδομένο για πάντα. Και για να εξασφαλίσει η Ευρώπη τη δική της παρουσία στο διεθνές σκηνικό, χρειάζεται τον δικό της στρατιωτικό μηχανισμό. Η εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες εμποδίζει την απελευθέρωσή της. Αυτό έγινε φανερό με τον πόλεμο στα Βαλκάνια, όταν η Ευρώπη χρειάστηκε να ζητήσει την παρέμβαση των ΗΠΑ, τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο.
2) Η δημοκρατία, η ελευθερία. Χωρίς την έλξη που ασκεί ο δημοκρατικός πόλος της ενωμένης Ευρώπης, τα τελευταία αυταρχικά ή φασιστικά καθεστώτα της Γηραιάς Ηπείρου δεν θα είχαν πέσει τόσο εύκολα. Η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι άλλωστε και αυτό που εδραιώνει τη δημοκρατία στις χώρες που προήλθαν από την κατάρρευση του κομμουνισμού. Η Ενωση επιβάλλει το Κράτος δικαίου, προσφέροντας το τελευταίο νομικό καταφύγιο στους πολίτες των χωρών-μελών. Αλλά όπως και η ειρήνη, ούτε η δημοκρατία είναι κάτι δεδομένο. Την ώρα που η Ρωσία κάνει πίσω και στην Αμερική απειλούνται οι ατομικές ελευθερίες, η Ενωση προσφέρει μια επιπλέον εγγύηση δημοκρατικής σταθερότητας.
3) Η ευημερία. Η Ευρώπη δημιούργησε μια ενιαία αγορά χωρίς την οποία δεν θα γνώριζε τη σημερινή της ευημερία. Αποτελεί μια από τις πιο ανεπτυγμένες ζώνες ανάπτυξης στον κόσμο. Δημιούργησε ένα ενιαίο νόμισμα, που την προστατεύει από την αναταραχή. Και συνιστά ένα χώρο ελευθέρων ανταλλαγών για τους κατοίκους της.
Μένει να βρεθεί ο δρόμος για το μέλλον. Στη Γαλλία, οι υποψήφιοι για την προεδρία ασχολούνται με την εθνική ταυτότητα, λες και η ταυτότητα αυτή δεν ενισχύθηκε στους κόλπους της Ευρώπης. Το μοντέλο δεν υπάρχει ακόμη, αυτό είναι σίγουρο. Υπάρχουν όμως ήδη, από τη Βρέστη ως τη Βουδαπέστη, οι βάσεις ενός πολιτισμού της αλληλεγγύης. Και του διαλόγου, απέναντι στην ισχύ της αμερικανικής και της κινεζικής αυτοκρατορίας.
Τα έθνη παραμένουν, όπως το επιθυμούν οι Ευρωπαίοι, το βασικό πλαίσιο της δημοκρατικής έκφρασης. Αλλά η Ενωση είναι το μόνο πλαίσιο που επιτρέπει σ'αυτά τα έθνη να ελπίζουν ότι θα λύσουν τα μεγάλα προβλήματα που έχουν μπροστά τους: τη μετανάστευση, το περιβάλλον, την ενέργεια, τη μάχη κατά της τρομοκρατίας, την επιστημονική έρευνα. Και φυσικά την άμυνα. Η Ενωση αποτελεί όμως πάνω απ'όλα το πολιτιστικό πλαίσιο απ'όπου θα προέλθει η ευρωπαϊκή ταυτότητα.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
Comments