Το σχέδιο του Γκέιτς για το Αφγανιστάν

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της εφημερίδας Washington Post Το σημείο επί του οποίου ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Τζον Μακέιν συμφωνούν ανεπιφύλακτα είναι ότι οι ΗΠΑ πρέπει να στείλουν περισσότερα στρατεύματα στο Αφγανιστάν. Τόσο άκρατος είναι ο διακομματικός ενθουσιασμός που γεννά η αύξηση της στρατιωτικής δύναμης στο Αφγανιστάν, ώστε η στρατηγική αυτή και το κατά πόσον ανταποκρίνεται στη λογική δεν αποτελούν κυρίαρχο θέμα στις προεκλογικές συζητήσεις. Αντλώντας συμπεράσματα από άλλες συζητήσεις που έγιναν στη διάρκεια επίσκεψης στο Αφγανιστάν με τον υπουργό Αμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς, αντιμετωπίζω το ζήτημα με επιφυλακτικότητα. Αντί των στρατιωτικών ενισχύσεων, ο πραγματικός μοχλός για να αλλάξουν προς το καλύτερο οι όροι του παιχνιδιού στο Αφγανιστάν ίσως να είναι το σχέδιο του Γκέιτς για την αναβάθμιση της εποπτικής τεχνολογίας με τη χορήγηση έκτακτου κονδυλίου ύψους 1,3 δισ. δολαρίων, ώστε να εντοπισθεί και να εξουδετερωθεί η ηγεσία της εξέγερσης. Το θέμα των στρατιωτικών ενισχύσεων ετέθη με τρόπο μάλλον επιτακτικό από το νέο Αμερικανό διοικητή στρατηγό Ντέιβιντ Μακ Κίρναν. Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην Καμπούλ είπε ότι για να αντεπεξέλθει στη διαρκώς αυξανόμενη βία, χρειάζεται περισσότερες μάχιμες δυνάμεις πέραν του Συντάγματος που θα αφιχθεί στις αρχές του 2009. Οι ενισχύσεις που ζητεί αντιστοιχούν σε 15.000 επιπλέον στρατιώτες, δηλαδή από 35.000 άνδρες αυτή τη στιγμή η δύναμη στο Αφγανιστάν θα φτάσει τους 50.000 άνδρες. Μιλώντας στο Μπαγκράμ και στο Τζαλαλαμπάντ νύξεις για ενισχύσεις έκαναν και άλλοι ανώτεροι αξιωματικοί. Ομως, ο διοικητής περιέγραψε με συγκεχυμένο τρόπο τον εχθρό, εναντίον του οποίου θα πολεμήσει όλος αυτός ο στρατός. Ο αντίπαλος δεν είναι η Αλ Κάιντα. Δεν είναι καν οι Ταλιμπάν. Είναι αυτό που ο Μακ Κίρναν προσδιόρισε ως «πλέγμα της εξέγερσης» και άλλοι αξιωματικοί ονόμασαν «συνδικάτο» εξεγερμένων και εγκληματικών ομάδων. Δεν είναι απολύτως σαφές ότι το πλέγμα ή το συνδικάτο ή τέλος πάντων ο εχθρός, όπως και αν ονομάζεται, ενσαρκώνει θανάσιμη απειλή εναντίον των ΗΠΑ – ή κατ` ανάγκην και εναντίον της αφγανικής κυβέρνησης. Λεπτομερέστερη περιγραφή για το «συνδικάτο των εξεγερμένων» έκανε στη διάρκεια άλλης ενημέρωσης ο ταξίαρχος Τζέιμς Μακ Κόνβιλ, υποδιοικητής του τομέα ανατολικού Αφγανιστάν όπου μάχονται αυτή τη στιγμή οι Αμερικανοί στρατιώτες. Σε μια από τις διαφάνειες που προέβαλε διακρίνεται κύκλος εννέα αλληλένδετων ομάδων. Στον κύκλο αυτό ανήκουν η δύναμη του ισλαμιστή πολέμαρχου Γκιουλμπουντίν Χεκματιάρ, το «Δίκτυο Χακάνι» του φύλαρχου Τζαλαλουντίν Χακάνι, το Ισλαμικό Κίνημα του Ουζμπεκιστάν και άλλες μαφιόζικου τύπου ομάδες. Θεωρητικά η Αλ Κάιντα μετέχει στο συνδικάτο. Από τα όσα άκουσα όμως από τους Αμερικανούς διοικητές στη διάρκεια τριών επισκέψεων στο Αφγανιστάν κατά το τρέχον έτος, η παρουσία της Αλ Κάιντα είναι μηδαμινή. Βέβαιο είναι ότι τα μέλη του συνδικάτου ενσαρκώνουν θανάσιμη απειλή. Το Δίκτυο Χακάνι για παράδειγμα θεωρείται υπεύθυνο για τους βομβαρδισμούς στην Καμπούλ εναντίον του ξενοδοχείου Σερένα τον περασμένο Ιανουάριο, εναντίον της παρέλασης για την Ημέρα της Νίκης τον περασμένο Απρίλιο και εναντίον της πρεσβείας της Ινδίας τον Ιούλιο. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι αντιμετωπίζουν την ομάδα του Χακάνι σαν «τρομοκράτες υπό πρόσληψη» και πιστεύουν ότι η οργάνωση έχει διασυνδέσεις με τις πακιστανικές μυστικές υπηρεσίες. Ομως επιθέσεις των Ειδικών Δυνάμεων με σαφώς προσδιορισμένους στόχους εναντίον της ηγεσίας της οργάνωσης, ίσως να αποφέρουν καλύτερα αποτελέσματα από ό,τι η αποστολή στρατιωτικών ενισχύσεων. Η ανάγκη χειρουργικών πληγμάτων εναντίον συγκεκριμένων στόχων είναι ο λόγος για τον οποίο ο Γκέιτς αντιπροτείνει το τρίπτυχο «πληροφόρηση, παρακολούθηση, αναγνώριση», γνωστό ως ISR. Επί ένα χρόνο δεν έπαψε να ασκεί πιέσεις για συχνότερη χρήση μη επανδρωμένων κατασκοπευτικών αεροσκαφών ή αεροσκαφών με μικρό πλήρωμα για την παρακολούθηση οδών και ορεινών διαβάσεων στην αχανή αυτή χώρα, ώστε οι αντάρτες να εντοπίζονται πριν επιτεθούν. Με την ενίσχυση του ISR οι καθημερινές περιπολίες των Predator στο Ιράκ και το Αφγανιστάν από 12 τον Ιούνιο του 2007 αυξήθηκαν σε 28 και θα γίνουν 55 έως το τέλος του 2009. Η χρήση της τεχνολογικής υποδομής του ISR επιτρέπει στις αμερικανικές δυνάμεις να βλέπουν μέσα από τη διάτρητη αφγανική μεθόριο ποιος κατευθύνεται εναντίον τους. Με νέα συστήματα παρακολούθησης και εντοπισμού ίσως να κατορθώσουν να διακρίνουν ποια δίκτυα και ποια μεμονωμένα άτομα αποτελούν θανάσιμη απειλή. Στη συνέχεια θα καλούν τις Ειδικές Δυνάμεις για να συλλάβουν ή να σκοτώσουν τους ηγέτες της εξέγερσης. «Δεν χρειάζεται να πλήξει κανείς ολόκληρη την πόλη, αλλά δύο μόνον άτομα», εξηγεί ο αντιστράτηγος Ρίτσαρντ Ζάνερ, επικεφαλής της δύναμης κρούσης του ISR. Η πορεία για τη διαμόρφωση ενός νέου έθνους στο Αφγανιστάν είναι αργή και δύσκολη. Ακρογωνιαίος λίθος της όλης προσπάθειας είναι η συγκρότηση ισχυρού αφγανικού στρατού. Η δυναμικότητά του θα διπλασιαστεί την επόμενη τριετία και από 60.000 θα φτάσει τους 130.000 άνδρες. Η αύξηση προϋποθέτει την έλευση 2.300 επιπλέον Αμερικανών εκπαιδευτών, σύμφωνα με τον ταξίαρχο Ρόμπερτ Κόουν. Πρόκειται σίγουρα για καλή επένδυση. Υπάρχουν εξάλλου και άλλοι τομείς στους οποίους αμερικανικές ενισχύσεις θα επέφεραν θετικές αλλαγές. Οπως λέει ο στρατηγός Μακ Κίρναν η επιτυχία στο Αφγανιστάν δεν θα προέλθει μόνον από τους πολλούς πεζικάριους, αλλά από διάφορους παράγοντες, όπως η καλή διακυβέρνηση, η οικονομική ανάπτυξη και οι σχέσεις με το γειτονικό Πακιστάν. Η ιδέα ότι ο υπερκορεσμός της μεγάλης ορεινής χώρας με Αμερικανούς στρατιώτες αποτελεί εγγύηση για την ασφάλεια των κατοίκων της στερείται ρεαλισμού, για να το πω με ευγενικό τρόπο.