«Τελεσίγραφο» του λαού στο στράτευμα
Δίνοντας, με 46,6%, τη νίκη στον Ταγίπ Ερντογάν υποδεικνύει στον Στρατό να απόσχει πλέον της πολιτικής
καθημερινή.
Του ανταποκριτή μας στην Κωνσταντινουπολη Αλεξανδρου Μασσαβετα
Πρόκειται για θρίαμβο. Θρίαμβο αδιαμφισβήτητο και, κυρίως, ανεπανάληπτο στην τουρκική πολιτική ιστορία. Στις προχθεσινές εκλογές, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αύξησε το ποσοστό του κατά σχεδόν 13 ποσοστιαίες μονάδες: από το 34% εκτινάχθηκε στο 46,6%, αύξηση 40%. Παρόμοιο ποσοστό δεν έχει λάβει κόμμα στην Τουρκία από το 1969.
«Σχεδόν ένας στους δύο Τούρκους ψήφισε ΑΚΡ», αναφώνησαν με ενθουσιασμό οι αναλυτές του φιλελεύθερου χώρου, που είδαν στο αποτέλεσμα τον θρίαμβο της δημοκρατίας κατά των απειλών των στρατηγών. Αν και τόσο η νίκη του ΑΚΡ όσο και το υψηλό ποσοστό είχαν προβλεφθεί στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, η επιτυχία εξακολουθεί να καταπλήσσει. Αξιοσημείωτα υψηλό ήταν στις χθεσινές εκλογές και το ποσοστό συμμετοχής, που άγγιξε το 84%.
Στον θρίαμβο του Ερντογάν αντιστοιχεί η συντριβή της αξιωματικής αντιπολίτευσης του CHP και του ηγέτη της Ντενίζ Μπαϊκάλ. Το CHΡ αύξησε το ποσοστό των ψήφων του κατά μία ποσοστιαία μονάδα, πλησιάζοντας το 21%. Ωστόσο, δεδομένων των φιλοδοξιών του να συστήσει ευρύ μέτωπο κατά του ΑΚΡ, και ενδεχομένως να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με την ακροδεξιά, ηττήθηκε κατά κράτος.
Πλήρωσε τα λάθη του
Το CHP απεδόθη σε εκστρατεία τρομοκράτησης του πληθυσμού, μιλώντας για επερχόμενο σκοταδισμό και ισλαμοποίηση σε περίπτωση νίκης του ΑΚΡ. Επέλεξε να μετατρέψει την εκλογική αναμέτρηση σε δημοψήφισμα γύρω από τα θεμέλια του πολιτεύματος. Το κόμμα πλήρωσε βαρύ τίμημα για την ταύτισή του με δύο πλήγματα κατά της δημοκρατίας: τη διακοίνωση των ενόπλων δυνάμεων της 27ης Απριλίου, που απειλούσε με επέμβαση κατά της εκλογής του Αμπντουλάχ Γκιουλ στην προεδρία, και την πραξικοπηματική και κατάφωρα αντίθετη στο γράμμα του Συντάγματος απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, που την ακύρωσε. Ο Μπαϊκάλ είχε φθάσει στο σημείο να απειλήσει το δικαστήριο ότι εάν δεν ακύρωνε τη διαδικασία, θα ήταν «υπεύθυνο για το χάος στο οποίο θα βυθιστεί η χώρα».
Το Κόμμα του Ερντογάν θριάμβευσε για δύο λόγους. Αφενός, έδρεψε τις δάφνες για τη θεαματική ανάκαμψη της τουρκικής οικονομίας και το άνοιγμα της κοινωνίας μέσω σειράς νομικών μεταρρυθμίσεων, που επέβαλαν οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. Το ΑΚΡ ταυτίσθηκε με την οικονομική σταθερότητα και την ελπίδα πραγμάτωσης του ευρωπαϊκού ονείρου. Παράλληλα, ωφελήθηκε τα μέγιστα από τη διακοίνωση του Γενικού Επιτελείου της 27ης Απριλίου. Η απειλή ακύρωσης της δημοκρατικής διαδικασίας συσπείρωσε τις πιο απρόβλεπτες ομάδες, που είδαν στο μετριοπαθές ισλαμικό κίνημα τον αγώνα κατά του στρατογραφειοκρατικού κατεστημένου. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι πριν από το τελεσίγραφο το ΑΚΡ δεν ξεπερνούσε το 34% των ψήφων, ποσοστό που είχε λάβει στις εκλογές του 2002.
Ποιοι τον ψήφισαν
Στον Ερντογάν έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης ο επιχειρηματικός κόσμος, η φιλελεύθερη διανόηση (που εδώ και χρόνια κατηγορεί το δήθεν σοσιαλδημοκρατικό CHP ότι δεν έχει σχέση ούτε με τον σοσιαλισμό ούτε με τη δημοκρατία), οι άθεοι, οι μη μουσουλμανικές μειονότητες, η εργατική τάξη. Ολοι αυτοί θεώρησαν πως ψηφίζοντας το ΑΚΡ «μαυρίζουν» το στράτευμα. «Ιδού το τελεσίγραφο του λαού», δήλωσε ο απερχόμενος πρόεδρος της Βουλής Μπουλέντ Αρίντς, ενώ ο φιλελεύθερος σχολιαστής της «Μιλιέτ» Χασάν Τζεμάλ αναφωνούσε «Ζήτω η Δημοκρατία! (...). Οι μεταμεσονύχτιες διακοινώσεις του Γενικού Επιτελείου και η πρόσδεση της δικαιοσύνης σε πολιτικές σκοπιμότητες έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα (από αυτό που επεδίωκαν)».
Τη «μετατροπή του ΑΚΡ σε μαζικό κίνημα του κεντρώου χώρου», χαιρέτισε η Γκιουλέρ Σαμπάντζι, πρόεδρος ενός από τους οικονομικούς κολοσσούς της χώρας. Η πατριδοκαπηλεία και η εθνικιστική ρητορεία του CHP, αλλά και τα σενάρια επέμβασης στο Βόρειο Ιράκ που απεργαζόταν μαζί με το στράτευμα, έβλαψαν το κόμμα του Μπαϊκάλ, και ωφέλησε το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ), το οποίο διπλασίασε σχεδόν το ποσοστό του ξεπερνώντας το 14%.
Λεπτές ισορροπίες στη νέα Βουλή
Παρά την αύξηση του ποσοστού του, το ΑΚΡ είδε τον αριθμό των εδρών του να μειώνεται στην τρικομματική νέα Βουλή, όπου εισήλθαν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το Κίνημα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), αλλά και 27 ανεξάρτητοι -κυρίως- Κούρδοι και από τον χώρο της Αριστεράς. Πρόκειται, τονίζουν οι αναλυτές, για πολυφωνικό Κοινοβούλιο με λεπτές ισορροπίες και η αριθμητική της νέας εθνοσυνέλευσης είναι αυτή που θα κρίνει κατά πόσον ο Ερντογάν θα επιμείνει στην υποψηφιότητα του Αμπντουλάχ Γκιουλ για την Προεδρία. O Μπεσίρ Αταλάι, απερχόμενος υπουργός Προεδρίας, βιάστηκε χθες να χρίσει τον υπουργό Εξωτερικών καταλλήλότερο για την Προεδρία, αλλά ο πρωθυπουργός διευκρίνισε ότι η τελική απόφαση είναι υπόθεση του ίδιου του Γκιουλ.
Στο μεταξύ δύσκολη αναμένεται η συγκατοίκηση στη νέα Βουλή των ακροδεξιών και των Κούρδων βουλευτών. Ο βουλευτής του ΜΗΡ και πρώην πρέσβης στην Αθήνα Γκιουντούζ Ακτάν είχε ήδη δηλώσει πως «δε θέλει να παρακαθήσει με Κούρδους».
Πολλοί εθνικιστές και κεμαλιστές προειδοποιούν ότι θα δημιουργηθεί μείζων κρίση εάν οι Κούρδοι προσπαθήσουν να δώσουν τον όρκο τους στην Κουρδική.
Οι εθνικιστές έχουν ήδη ισχυρισθεί ότι οι ανεξάρτητοι δε δικαιούνται να λάβουν βουλευτική αποζημίωση «από τους φόρους μας».
Δίνοντας, με 46,6%, τη νίκη στον Ταγίπ Ερντογάν υποδεικνύει στον Στρατό να απόσχει πλέον της πολιτικής
καθημερινή.
Του ανταποκριτή μας στην Κωνσταντινουπολη Αλεξανδρου Μασσαβετα
Πρόκειται για θρίαμβο. Θρίαμβο αδιαμφισβήτητο και, κυρίως, ανεπανάληπτο στην τουρκική πολιτική ιστορία. Στις προχθεσινές εκλογές, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αύξησε το ποσοστό του κατά σχεδόν 13 ποσοστιαίες μονάδες: από το 34% εκτινάχθηκε στο 46,6%, αύξηση 40%. Παρόμοιο ποσοστό δεν έχει λάβει κόμμα στην Τουρκία από το 1969.
«Σχεδόν ένας στους δύο Τούρκους ψήφισε ΑΚΡ», αναφώνησαν με ενθουσιασμό οι αναλυτές του φιλελεύθερου χώρου, που είδαν στο αποτέλεσμα τον θρίαμβο της δημοκρατίας κατά των απειλών των στρατηγών. Αν και τόσο η νίκη του ΑΚΡ όσο και το υψηλό ποσοστό είχαν προβλεφθεί στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, η επιτυχία εξακολουθεί να καταπλήσσει. Αξιοσημείωτα υψηλό ήταν στις χθεσινές εκλογές και το ποσοστό συμμετοχής, που άγγιξε το 84%.
Στον θρίαμβο του Ερντογάν αντιστοιχεί η συντριβή της αξιωματικής αντιπολίτευσης του CHP και του ηγέτη της Ντενίζ Μπαϊκάλ. Το CHΡ αύξησε το ποσοστό των ψήφων του κατά μία ποσοστιαία μονάδα, πλησιάζοντας το 21%. Ωστόσο, δεδομένων των φιλοδοξιών του να συστήσει ευρύ μέτωπο κατά του ΑΚΡ, και ενδεχομένως να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με την ακροδεξιά, ηττήθηκε κατά κράτος.
Πλήρωσε τα λάθη του
Το CHP απεδόθη σε εκστρατεία τρομοκράτησης του πληθυσμού, μιλώντας για επερχόμενο σκοταδισμό και ισλαμοποίηση σε περίπτωση νίκης του ΑΚΡ. Επέλεξε να μετατρέψει την εκλογική αναμέτρηση σε δημοψήφισμα γύρω από τα θεμέλια του πολιτεύματος. Το κόμμα πλήρωσε βαρύ τίμημα για την ταύτισή του με δύο πλήγματα κατά της δημοκρατίας: τη διακοίνωση των ενόπλων δυνάμεων της 27ης Απριλίου, που απειλούσε με επέμβαση κατά της εκλογής του Αμπντουλάχ Γκιουλ στην προεδρία, και την πραξικοπηματική και κατάφωρα αντίθετη στο γράμμα του Συντάγματος απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, που την ακύρωσε. Ο Μπαϊκάλ είχε φθάσει στο σημείο να απειλήσει το δικαστήριο ότι εάν δεν ακύρωνε τη διαδικασία, θα ήταν «υπεύθυνο για το χάος στο οποίο θα βυθιστεί η χώρα».
Το Κόμμα του Ερντογάν θριάμβευσε για δύο λόγους. Αφενός, έδρεψε τις δάφνες για τη θεαματική ανάκαμψη της τουρκικής οικονομίας και το άνοιγμα της κοινωνίας μέσω σειράς νομικών μεταρρυθμίσεων, που επέβαλαν οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. Το ΑΚΡ ταυτίσθηκε με την οικονομική σταθερότητα και την ελπίδα πραγμάτωσης του ευρωπαϊκού ονείρου. Παράλληλα, ωφελήθηκε τα μέγιστα από τη διακοίνωση του Γενικού Επιτελείου της 27ης Απριλίου. Η απειλή ακύρωσης της δημοκρατικής διαδικασίας συσπείρωσε τις πιο απρόβλεπτες ομάδες, που είδαν στο μετριοπαθές ισλαμικό κίνημα τον αγώνα κατά του στρατογραφειοκρατικού κατεστημένου. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι πριν από το τελεσίγραφο το ΑΚΡ δεν ξεπερνούσε το 34% των ψήφων, ποσοστό που είχε λάβει στις εκλογές του 2002.
Ποιοι τον ψήφισαν
Στον Ερντογάν έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης ο επιχειρηματικός κόσμος, η φιλελεύθερη διανόηση (που εδώ και χρόνια κατηγορεί το δήθεν σοσιαλδημοκρατικό CHP ότι δεν έχει σχέση ούτε με τον σοσιαλισμό ούτε με τη δημοκρατία), οι άθεοι, οι μη μουσουλμανικές μειονότητες, η εργατική τάξη. Ολοι αυτοί θεώρησαν πως ψηφίζοντας το ΑΚΡ «μαυρίζουν» το στράτευμα. «Ιδού το τελεσίγραφο του λαού», δήλωσε ο απερχόμενος πρόεδρος της Βουλής Μπουλέντ Αρίντς, ενώ ο φιλελεύθερος σχολιαστής της «Μιλιέτ» Χασάν Τζεμάλ αναφωνούσε «Ζήτω η Δημοκρατία! (...). Οι μεταμεσονύχτιες διακοινώσεις του Γενικού Επιτελείου και η πρόσδεση της δικαιοσύνης σε πολιτικές σκοπιμότητες έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα (από αυτό που επεδίωκαν)».
Τη «μετατροπή του ΑΚΡ σε μαζικό κίνημα του κεντρώου χώρου», χαιρέτισε η Γκιουλέρ Σαμπάντζι, πρόεδρος ενός από τους οικονομικούς κολοσσούς της χώρας. Η πατριδοκαπηλεία και η εθνικιστική ρητορεία του CHP, αλλά και τα σενάρια επέμβασης στο Βόρειο Ιράκ που απεργαζόταν μαζί με το στράτευμα, έβλαψαν το κόμμα του Μπαϊκάλ, και ωφέλησε το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ), το οποίο διπλασίασε σχεδόν το ποσοστό του ξεπερνώντας το 14%.
Λεπτές ισορροπίες στη νέα Βουλή
Παρά την αύξηση του ποσοστού του, το ΑΚΡ είδε τον αριθμό των εδρών του να μειώνεται στην τρικομματική νέα Βουλή, όπου εισήλθαν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το Κίνημα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), αλλά και 27 ανεξάρτητοι -κυρίως- Κούρδοι και από τον χώρο της Αριστεράς. Πρόκειται, τονίζουν οι αναλυτές, για πολυφωνικό Κοινοβούλιο με λεπτές ισορροπίες και η αριθμητική της νέας εθνοσυνέλευσης είναι αυτή που θα κρίνει κατά πόσον ο Ερντογάν θα επιμείνει στην υποψηφιότητα του Αμπντουλάχ Γκιουλ για την Προεδρία. O Μπεσίρ Αταλάι, απερχόμενος υπουργός Προεδρίας, βιάστηκε χθες να χρίσει τον υπουργό Εξωτερικών καταλλήλότερο για την Προεδρία, αλλά ο πρωθυπουργός διευκρίνισε ότι η τελική απόφαση είναι υπόθεση του ίδιου του Γκιουλ.
Στο μεταξύ δύσκολη αναμένεται η συγκατοίκηση στη νέα Βουλή των ακροδεξιών και των Κούρδων βουλευτών. Ο βουλευτής του ΜΗΡ και πρώην πρέσβης στην Αθήνα Γκιουντούζ Ακτάν είχε ήδη δηλώσει πως «δε θέλει να παρακαθήσει με Κούρδους».
Πολλοί εθνικιστές και κεμαλιστές προειδοποιούν ότι θα δημιουργηθεί μείζων κρίση εάν οι Κούρδοι προσπαθήσουν να δώσουν τον όρκο τους στην Κουρδική.
Οι εθνικιστές έχουν ήδη ισχυρισθεί ότι οι ανεξάρτητοι δε δικαιούνται να λάβουν βουλευτική αποζημίωση «από τους φόρους μας».
Comments