Ποια εξουσία, ποιας ποιότητας και με ποιο περιεχόμενο
καθημερινή
Γραφει ο Aντωνης Kαρκαγιαννης
Αναρωτιέται ο Χρήστος Γιανναράς στην Επιφυλλίδα του της περασμένης Κυριακής: «Τι είναι εκείνο που αναπαράγει και συντηρεί τις δύο κυρίαρχες πολιτικές παρατάξεις και διαμορφώνει στον λαό το ψυχολογικό δίλημμα: Με τη μία και όχι με την άλλη; Ενώ και οι δύο είναι, τουλάχιστον, στα αρνητικά τους σημεία τόσο όμοιες ώστε ο ψηφοφόρος να κινείται από δυσαρέσκεια σε δυσαρέσκεια, χωρίς ουσιαστικό λόγο να προτιμήσει τη μία από την άλλη; Παρ’ όλα αυτά, τα ερωτήματα, με ποσοστό που φτάνει το 85% ψηφίζει τη μία ή την άλλη σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις μετά το 1974. Το γεγονός αυτό προσδίδει ακινησία και στασιμότητα στην πολιτική ζωή που αποκλείει τη δυναμική του καινούργιου, του διαφορετικού, του ευφάνταστου πειραματισμού, της δημιουργικής πρωτοτυπίας».
Υπαινίσσεται σε άλλο σημείο, τα δυναστικά χαρακτηριστικά των δύο παρατάξεων. Αλλοι, περισσότερο καθαρά και περισσότερο κριτικά, αποδίδουν τη στασιμότητα της πολιτικής ζωής, αλλά και των ίδιων των παρατάξεων στις τρεις πολιτικές δυναστείες και σε μερικές υποδυναστείες που ουσιαστικά έχουν υποκαταστήσει τις άλλοτε πολιτικές παρατάξεις, απογυμνώνοντάς τες ταυτόχρονα από το ιδεολογικό τους περιεχόμενο και από την ιδεολογική μεταξύ τους διαφορά. Ο ίδιος ο Χρήστος Γιανναράς τις αποκαλεί «παρατάξεις - φαντάσματα» που παραπέμπουν μόνο στους εκλιπόντες ιδρυτές τους.
Τα ερωτήματα του Χρήστου Γιανναρά απασχολούν περισσότερους πολίτες από όσο υποθέτουμε και αποτελούν το περιεχόμενο της μόνης ουσιαστικής πολιτικής συζήτησης των ημερών μας. Την ίδια πολιτική συζήτηση, αλλά από εντελώς διαφορετική σκοπιά, θέτει και το ΚΚΕ: Από μια αραχνιασμένη γωνιά του παρελθόντος τόσο παρωχημένη ώστε ουσιαστικά να τίθεται εκτός της σύγχρονης πολιτικής, διεκδικεί τη διαφορετικότητά του από όλες τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Κανείς δεν την αρνείται και ελάχιστοι την προσέχουν και ελάχιστοι ενοχλούνται. Η διαφορετικότητα του ΚΚΕ είναι πολιτικά αδρανής.
Στις απαντήσεις του Χρήστου Γιανναρά επιτρέψτε μου να προσθέσω το κατά τη γνώμη μου πιο σημαντικό:
Το εκλογικό σύστημα συντηρεί τις δύο «παρατάξεις - φαντάσματα», πρώτα αναλλοίωτες και τελματωμένες τις ίδιες και έπειτα σε ένα επίσης αναλλοίωτο και σε τελματωμένο πολιτικό παιχνίδι. Για να αρχίσουμε από το πολιτικό παιχνίδι, αυτό έχει ακριβώς το σχήμα της διελκυστίνδας, όπου το καθένα από τα δύο πολιτικά κόμματα, όπου το ένα, τραβώντας το σχοινί ώς το σημείο αντοχής, προσπαθεί να εισπράξει τη λαϊκή δυσαρέσκεια από το άλλο. Είναι ο μόνος τρόπος για να κατακτήσει την εξουσία και όταν το πετύχει το παιχνίδι θα συνεχίσει ίδιο και απαράλλαχτο, αλλά αντίστροφα.
Το παιχνίδι αυτό συχνά γίνεται απίστευτα παιδαριώδες και α-πολιτικό: Τα πολιτικά προγράμματα, αν υπάρχουν και όποια υπάρχουν, έχουν εγκαταλειφθεί στο συρτάρι τους, κανείς δεν τα επικαλείται και δεν έχουμε να συζητήσουμε ούτε μία (αριθμός 1) πολιτική ιδέα. Αναλλοίωτη, επαναλαμβανόμενη και ξύλινη έμεινε και η πολιτική γλώσσα, που θυμίζει δίσκο γραμμοφώνου με κολλημένη τη βελόνα. Το ίδιο και το ρητορικό ύφος, τα ρητορικά σχήματα και οι «ατάκες». Τα δύο κόμματα εξουσίας, σχεδόν αποκλειστικά, ασχολούνται με τον μεταξύ τους ισολογισμό σκανδάλων, αποτυχιών και γενικών αμαρτιών και διαβολών του ενός εναντίον του άλλου. Τόσα σκάνδαλα επί των ημερών του ενός και τόσα του άλλου. Ακόμη και το κωμικό, τόσες πυρκαγιές από τη μία πλευρά και τόσες από την άλλη. Δεν υπάρχει πλέον κανένα κείμενο και κανένας πολιτικός λόγος χωρίς άμεση αναφορά στον αντίστοιχο ισολογισμό λαθών και κυρίως αμαρτιών. Οι τελευταίοι μήνες είναι πλούσιοι σε τέτοια κείμενα και σε τέτοιους λόγους.
Θα λέγαμε ότι τα παραπάνω στοιχεία, σταθερά και επαναλαμβανόμενα από τις δύο πλευρές, αποτελούν τα βασικά στοιχεία του πολιτικού μας φορμαλισμού, σε στάδιο έσχατης παρακμής. Γι’ αυτό και το πολιτικό παιχνίδι συχνά αντιστρέφεται και εκδικείται. Είναι έκδηλη η δυσαρέσκεια των πολιτών από τη διακυβέρνηση της Ν.Δ. Αλλά τη δυσαρέσκεια, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις δεν την εισπράττει το ΠΑΣΟΚ. Και ούτε φαίνεται, εκτός απροόπτου, ότι θα την εισπράξει ώς τις επερχόμενες εκλογές. Το γνωρίζει και το ίδιο, αλλά είναι υποχρεωμένο, όπως και η Ν.Δ., να ακολουθήσει τον μονόδρομο προς την εξουσία που γνωρίζει (μια μεταπρατική και ρουσφετολόγο εξουσία): Την είσπραξη, με θεμιτό ή αθέμιτο τρόπο της δυσαρέσκειας από τη διακυβέρνηση της Ν.Δ.! Από το ίδιο σημείο πηγάζουν ο λαϊκισμός (όταν οι κυβερνήσεις περιορίζονται στην απλή διαχείριση επειδή δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν κανένα) και το φόβητρο του πολιτικού κόστους.
Η εξουσία είναι πάντοτε το κεντρικό ζητούμενο της πολιτικής. Αλλά η διαδρομή προς την εξουσία είναι αυτή που καθορίζει το περιεχόμενό της και την ποιότητά της. Η διελκυστίνδα απαιτεί δύο μόνο κόμματα «εξουσίας». Ενα που να την κατέχει και να την ασκεί και ένα δεύτερο που να τη διεκδικεί βάσιμα.
Σήμερα τα δύο κόμματα εξουσίας, οι «παρατάξεις - φαντάσματα» κατά τον Γιανναρά, είναι πράγματι μαζικά και μεγάλα. Αλλά δεν είναι το μέγεθος που τα κάνει κόμματα εξουσίας. Είναι ο εκλογικός νόμος που ορίζει ότι το ένα θα είναι πρώτο και το άλλο δεύτερο και ότι η εξουσία επιβραβεύει το πρώτο, ανεξαρτήτως της διαφοράς του από το δεύτερο. Ετσι όμως το εκλογικό σύστημα ορίζει την ουσία και το περιεχόμενο του πολιτικού παιχνιδιού με όλες τις αδυναμίες που τις οποίες αναπαράγει και επικυρώνει. Είναι ο δημιουργός και ο εγγυητής του πολιτικού μας συστήματος, είναι αυτός που εγγυάται τη «σταθερότητά του», δηλαδή τη στασιμότητα αυτός που συγκεντρώνει το 85% των ψήφων στα δύο κόμματα εξουσίας, επειδή και για τον ψηφοφόρο το βασικό ζητούμενο είναι η εξουσία και μάλιστα η μεταπρατική.
Το πιο πιθανό είναι ότι η Ν.Δ. θα κερδίσει τις επερχόμενες εκλογές και την εξουσία, ίσως με μικρή διαφορά. Ανεξαρτήτως διαφοράς το ερώτημα είναι: ποιας εξουσίας, με ποιο περιεχόμενο και ποιας ποιότητας...
καθημερινή
Γραφει ο Aντωνης Kαρκαγιαννης
Αναρωτιέται ο Χρήστος Γιανναράς στην Επιφυλλίδα του της περασμένης Κυριακής: «Τι είναι εκείνο που αναπαράγει και συντηρεί τις δύο κυρίαρχες πολιτικές παρατάξεις και διαμορφώνει στον λαό το ψυχολογικό δίλημμα: Με τη μία και όχι με την άλλη; Ενώ και οι δύο είναι, τουλάχιστον, στα αρνητικά τους σημεία τόσο όμοιες ώστε ο ψηφοφόρος να κινείται από δυσαρέσκεια σε δυσαρέσκεια, χωρίς ουσιαστικό λόγο να προτιμήσει τη μία από την άλλη; Παρ’ όλα αυτά, τα ερωτήματα, με ποσοστό που φτάνει το 85% ψηφίζει τη μία ή την άλλη σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις μετά το 1974. Το γεγονός αυτό προσδίδει ακινησία και στασιμότητα στην πολιτική ζωή που αποκλείει τη δυναμική του καινούργιου, του διαφορετικού, του ευφάνταστου πειραματισμού, της δημιουργικής πρωτοτυπίας».
Υπαινίσσεται σε άλλο σημείο, τα δυναστικά χαρακτηριστικά των δύο παρατάξεων. Αλλοι, περισσότερο καθαρά και περισσότερο κριτικά, αποδίδουν τη στασιμότητα της πολιτικής ζωής, αλλά και των ίδιων των παρατάξεων στις τρεις πολιτικές δυναστείες και σε μερικές υποδυναστείες που ουσιαστικά έχουν υποκαταστήσει τις άλλοτε πολιτικές παρατάξεις, απογυμνώνοντάς τες ταυτόχρονα από το ιδεολογικό τους περιεχόμενο και από την ιδεολογική μεταξύ τους διαφορά. Ο ίδιος ο Χρήστος Γιανναράς τις αποκαλεί «παρατάξεις - φαντάσματα» που παραπέμπουν μόνο στους εκλιπόντες ιδρυτές τους.
Τα ερωτήματα του Χρήστου Γιανναρά απασχολούν περισσότερους πολίτες από όσο υποθέτουμε και αποτελούν το περιεχόμενο της μόνης ουσιαστικής πολιτικής συζήτησης των ημερών μας. Την ίδια πολιτική συζήτηση, αλλά από εντελώς διαφορετική σκοπιά, θέτει και το ΚΚΕ: Από μια αραχνιασμένη γωνιά του παρελθόντος τόσο παρωχημένη ώστε ουσιαστικά να τίθεται εκτός της σύγχρονης πολιτικής, διεκδικεί τη διαφορετικότητά του από όλες τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Κανείς δεν την αρνείται και ελάχιστοι την προσέχουν και ελάχιστοι ενοχλούνται. Η διαφορετικότητα του ΚΚΕ είναι πολιτικά αδρανής.
Στις απαντήσεις του Χρήστου Γιανναρά επιτρέψτε μου να προσθέσω το κατά τη γνώμη μου πιο σημαντικό:
Το εκλογικό σύστημα συντηρεί τις δύο «παρατάξεις - φαντάσματα», πρώτα αναλλοίωτες και τελματωμένες τις ίδιες και έπειτα σε ένα επίσης αναλλοίωτο και σε τελματωμένο πολιτικό παιχνίδι. Για να αρχίσουμε από το πολιτικό παιχνίδι, αυτό έχει ακριβώς το σχήμα της διελκυστίνδας, όπου το καθένα από τα δύο πολιτικά κόμματα, όπου το ένα, τραβώντας το σχοινί ώς το σημείο αντοχής, προσπαθεί να εισπράξει τη λαϊκή δυσαρέσκεια από το άλλο. Είναι ο μόνος τρόπος για να κατακτήσει την εξουσία και όταν το πετύχει το παιχνίδι θα συνεχίσει ίδιο και απαράλλαχτο, αλλά αντίστροφα.
Το παιχνίδι αυτό συχνά γίνεται απίστευτα παιδαριώδες και α-πολιτικό: Τα πολιτικά προγράμματα, αν υπάρχουν και όποια υπάρχουν, έχουν εγκαταλειφθεί στο συρτάρι τους, κανείς δεν τα επικαλείται και δεν έχουμε να συζητήσουμε ούτε μία (αριθμός 1) πολιτική ιδέα. Αναλλοίωτη, επαναλαμβανόμενη και ξύλινη έμεινε και η πολιτική γλώσσα, που θυμίζει δίσκο γραμμοφώνου με κολλημένη τη βελόνα. Το ίδιο και το ρητορικό ύφος, τα ρητορικά σχήματα και οι «ατάκες». Τα δύο κόμματα εξουσίας, σχεδόν αποκλειστικά, ασχολούνται με τον μεταξύ τους ισολογισμό σκανδάλων, αποτυχιών και γενικών αμαρτιών και διαβολών του ενός εναντίον του άλλου. Τόσα σκάνδαλα επί των ημερών του ενός και τόσα του άλλου. Ακόμη και το κωμικό, τόσες πυρκαγιές από τη μία πλευρά και τόσες από την άλλη. Δεν υπάρχει πλέον κανένα κείμενο και κανένας πολιτικός λόγος χωρίς άμεση αναφορά στον αντίστοιχο ισολογισμό λαθών και κυρίως αμαρτιών. Οι τελευταίοι μήνες είναι πλούσιοι σε τέτοια κείμενα και σε τέτοιους λόγους.
Θα λέγαμε ότι τα παραπάνω στοιχεία, σταθερά και επαναλαμβανόμενα από τις δύο πλευρές, αποτελούν τα βασικά στοιχεία του πολιτικού μας φορμαλισμού, σε στάδιο έσχατης παρακμής. Γι’ αυτό και το πολιτικό παιχνίδι συχνά αντιστρέφεται και εκδικείται. Είναι έκδηλη η δυσαρέσκεια των πολιτών από τη διακυβέρνηση της Ν.Δ. Αλλά τη δυσαρέσκεια, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις δεν την εισπράττει το ΠΑΣΟΚ. Και ούτε φαίνεται, εκτός απροόπτου, ότι θα την εισπράξει ώς τις επερχόμενες εκλογές. Το γνωρίζει και το ίδιο, αλλά είναι υποχρεωμένο, όπως και η Ν.Δ., να ακολουθήσει τον μονόδρομο προς την εξουσία που γνωρίζει (μια μεταπρατική και ρουσφετολόγο εξουσία): Την είσπραξη, με θεμιτό ή αθέμιτο τρόπο της δυσαρέσκειας από τη διακυβέρνηση της Ν.Δ.! Από το ίδιο σημείο πηγάζουν ο λαϊκισμός (όταν οι κυβερνήσεις περιορίζονται στην απλή διαχείριση επειδή δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν κανένα) και το φόβητρο του πολιτικού κόστους.
Η εξουσία είναι πάντοτε το κεντρικό ζητούμενο της πολιτικής. Αλλά η διαδρομή προς την εξουσία είναι αυτή που καθορίζει το περιεχόμενό της και την ποιότητά της. Η διελκυστίνδα απαιτεί δύο μόνο κόμματα «εξουσίας». Ενα που να την κατέχει και να την ασκεί και ένα δεύτερο που να τη διεκδικεί βάσιμα.
Σήμερα τα δύο κόμματα εξουσίας, οι «παρατάξεις - φαντάσματα» κατά τον Γιανναρά, είναι πράγματι μαζικά και μεγάλα. Αλλά δεν είναι το μέγεθος που τα κάνει κόμματα εξουσίας. Είναι ο εκλογικός νόμος που ορίζει ότι το ένα θα είναι πρώτο και το άλλο δεύτερο και ότι η εξουσία επιβραβεύει το πρώτο, ανεξαρτήτως της διαφοράς του από το δεύτερο. Ετσι όμως το εκλογικό σύστημα ορίζει την ουσία και το περιεχόμενο του πολιτικού παιχνιδιού με όλες τις αδυναμίες που τις οποίες αναπαράγει και επικυρώνει. Είναι ο δημιουργός και ο εγγυητής του πολιτικού μας συστήματος, είναι αυτός που εγγυάται τη «σταθερότητά του», δηλαδή τη στασιμότητα αυτός που συγκεντρώνει το 85% των ψήφων στα δύο κόμματα εξουσίας, επειδή και για τον ψηφοφόρο το βασικό ζητούμενο είναι η εξουσία και μάλιστα η μεταπρατική.
Το πιο πιθανό είναι ότι η Ν.Δ. θα κερδίσει τις επερχόμενες εκλογές και την εξουσία, ίσως με μικρή διαφορά. Ανεξαρτήτως διαφοράς το ερώτημα είναι: ποιας εξουσίας, με ποιο περιεχόμενο και ποιας ποιότητας...
Comments