Διαφορετική η επόμενη ημέρα
Εκλογή προέδρου και Κουρδικό προτεραιότητες του Ερντογάν μετά την εκλογική νίκη
ΑΠΕ
Πανηγυρισμοί οπαδών του ΑΚΡ του πρωθυπουργού Ενρτογάν στην Αγκυρα
Κωνσταντινούπολη
Στείλε το άρθρο με emailΤύπωσε το άρθρο
Ήττα για την κεμαλική πολιτική παράδοση σήμαναν τα εκλογικά αποτελέσματα στην Τουρκία, καθώς τα κόμματα που κινούνται εκτός του επίσημου ιδεολογικού κατεστημένου της χώρας, ισλαμιστές και Κούρδοι, έλαβαν περισσότερες από τις μισές ψήφους.
Σαρωτική επικράτηση του Ερντογάν στις εκλογές της Τουρκίας
Το ισλαμικό κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ενίσχυσε την εκλογική του δύναμη σε σχέση με τις εκλογές του 2002, περίπου κατά 12,5 ποσοστιαίες μονάδες (47% το 2007, 34,28% το 2002). Δεν κατόρθωσε ωστόσο να καταλάβει 367 βουλευτικές έδρες σε σύνολο 550, τα 2/3 δηλαδή των εδρών, για να μπορέσει να εκλέξει πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Τη νέα Εθνοσυνέλευση θα σημαδέψει επίσης η παρουσία των Κούρδων βουλευτών, στον απόηχο μάλιστα των δηλώσεων της πρώην βουλευτού των Κούρδων Λεϊλά Ζάνα, για την ανάγκη εγκαθίδρυσης πολιτειακού συστήματος που θα περιλαμβάνει την περιοχή του Κουρδιστάν.
Κουρδικό και εκλογή προέδρου θα είναι τα δύο προβλήματα που κληθεί να αντιμετωπίσει άμεσα η νέα κυβέρνηση.
Αμεση προτεραιότητα η εκλογή προέδρου
Η κυβέρνηση δεν διαθέτει την πλειοψηφία να εκλέξει τον πρόεδρο της αρεσκείας της. Προεκλογικά ο πρωθυπουργός Ερντογάν είχε δηλώσει ότι θα επιδιώξει να εκλεγεί πρόεδρος της Δημοκρατίας με συναίνεση από τη νέα Εθνοσυνέλευση.
Για να επιτύχει όμως συναίνεση και με διαφαινόμενη την άρνηση των κεμαλιστών του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, θα χρειαστεί την υποστήριξη είτε των εθνικιστών είτε, αν το επιτρέπουν οι συσχετισμοί των κοινοβουλευτικών δυνάμενων, είτε των ανεξάρτητων βουλευτών οι συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι Κούρδοι.
Με δεδομένη την ένταση στο Κουρδικό, η εκλογή προέδρου με τη στήριξη Κούρδων δεν φαντάζει πολιτικά ρεαλιστική επιλογή στη σημερινή Τουρκία. Μία τέτοια κίνηση θα καταγγελλόταν ως αντεθνική.
Η εκλογή προέδρου με συναινετικές διαδικασίες καθιστά τον πρωθυπουργό Ερντογάν δέσμιο του εθνικιστικού-πατριωτικού μπλοκ είτε αυτό ακούει στο όνομα των Γκρίζων Λύκων, είτε του CHP. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση αλλαγής του Συντάγματος.
Η νέα Εθνοσυνέλευση που προέκυψε θα πρέπει να εκλέξει πρόεδρο της Δημοκρατίας μέσα σε ένα μήνα από τη συγκρότησή της σε σώμα, από την ολοκλήρωση δηλαδή της ορκωμοσίας των νέων μελών της και την εκλογή του προεδρείου της.
Σε περίπτωση που η κυβέρνηση δεν εξασφαλίσει τη συμμετοχή 367 βουλευτών στη διαδικασία εκλογής προέδρου τότε και αυτή Εθνοσυνέλευση, όπως και η προηγούμενη διαλύεται, και διεξάγονται εκ νέου εκλογές. Με δεδομένη, ωστόσο, την ευρεία πλειοψηφία που εξασφάλισε σε αυτές τις εκλογές το κυβερνών ΑΚΡ, δεν είναι σίγουρο εάν η αντιπολίτευση θα επιθυμούσε μία νέα εκλογική αναμέτρηση.
Εάν όμως τελικά η Τουρκία οδηγηθεί σε νέες εκλογές, τότε δεν αποκλείεται να στηθούν διπλές κάλπες στις 21 Οκτωβρίου: μία για την εκλογή των βουλευτών και μία για το δημοψήφισμα για τις συνταγματικές αλλαγές.
Μετά την πρόσφατη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η συνταγματική αναθεώρηση, που προβλέπει μεταξύ άλλων την απ' ευθείας εκλογή του προέδρου από τον λαό και τη μείωση της κυβερνητικής θητείας από τα πέντε στα τέσσερα χρόνια, τίθεται σε δημοψήφισμα. Αυτό ορίστηκε από το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας για τις 21 Οκτωβρίου.
Ένα τρίτο, -αν και λιγότερο πιθανό- σενάριο είναι να θέσουν οι κεμαλιστικές δυνάμεις θέτουν σε εφαρμογή ένα σχέδιο το οποίο απλώς «ψιθυριζόταν» πριν τις εκλογές: Κάνουν μία διασταλτική ερμηνεία της νομοθεσίας και του Συντάγματος και ζητούν από το Συνταγματικό Δικαστήριο να κηρύξει άγονη την προηγηθείσα διαδικασία συνταγματικής μεταρρύθμισης, επειδή αυτή δεν ολοκληρώθηκε εντός της ίδια κοινοβουλευτικής περιόδου.
Ανοικτή πληγή το Κουρδικό
Το άλλο ανοικτό μέτωπο της κυβέρνησης είναι το Κουρδικό. Η κλιμάκωση που παρατηρείται τον τελευταίο χρόνο με επίκεντρο τις εξελίξεις στο βόρειο Ιράκ, το οποίο εξελίσσεται σταθερά σε εθνικό κέντρο των Κούρδων όλης της περιοχής, μεταφέρεται τώρα και μέσα στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Η συνύπαρξη των Κούρδων βουλευτών και των Γκρίζων Λύκων θα σημαδέψει τη νέα περίοδο.
Αξιο ιδιαίτερης αναφοράς είναι το γεγονός ότι στις κουρδικές περιφέρειες της ανατολικής και νοτιοανατολικής Τουρκίας μοναδικοί αντίπαλοι των Κούρδων ήταν οι ισλαμιστές του ΑΚΡ, οι οποίοι επιμελώς απέφευγαν να αρθρώνουν εθνικιστικό λόγο.
Τη σκιά του σε αυτές τις στις τουρκικές εκλογές έριξε και το Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα του προέδρου του αυτόνομου Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ Μασούντ Μπαρζανί, έχοντας κυρίως ερείσματα στα ισχνά αστικά στρώματα των Κούρδων και μία κριτική προσέγγιση προς το ΡΚΚ του Αμπντουλάχ Οτζαλάν. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι που στηρίχθηκαν από το Κόμμα Δημοκρατικής Τουρκίας (DTP) δεν μπόρεσαν να προσελκύσουν το σύνολο των κουρδικών ψήφων.
Στις άμεσες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης θα είναι ο χειρισμός των πιέσεων, από τους στρατιωτικού και τους εθνικιστές, για στρατιωτική επέμβαση στο βόρειο Ιράκ με στόχο τους Κούρδους αντάρτες του ΡΚΚ.
Σε δηλώσεις του μετά την εκλογική του νίκη, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι «θα προχωρήσουμε έχοντας ως αρχές μας: ένα έθνος, μία σημαία, μία πατρίδα, ένα κράτος. Εϊμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι απαιτηθεί στην ώρα του», χωρίς να αναφέρει άμεσα εάν προτίθεται να δώσει το πράσινο φως για στρατιωτική επέμβαση στο βόρειο Ιράκ.
Η Ουάσινγκτον έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν επιθυμεί μία τέτοια εξέλιξη που θα οδηγούσε σε άμεση αντιπαράθεση –ακόμη και στρατιωτική- τις ΗΠΑ με την Τουρκία. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι υπό την παρούσα συγκυρία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί έναν πιο επιθυμητό συνομιλητή, ο Τούρκος πρωθυπουργό δεν δίστασε προεκλογικά να πλειοδοτήσει στο εθνικισμό. Δήλωσε ότι η Αγκυρα μπορεί να αποστείλει στρατεύματα εάν δεν έχουν θετικά αποτελέσματα οι συνομιλίες με τους Ιρακινούς και τους Αμερικανούς, που προβλέπονται μετά τις βουλευτικές εκλογές.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός δήλωσε ότι προσκάλεσε τον Ιρακινό ομόλογό του Νουρί αλ Μάλικι στην Αγκυρα μετά τις εκλογές για να συζητήσουν το θέμα αυτό.
Είχαν προηγηθεί η απειλή του υπουργού Εξωτερικών Αμπντουλάχ Γκιουλ ότι τα σχέδια στρατιωτικής εισβολής στο βόρειο Ιράκ είναι έτοιμα.
Εν κατακλείδι:
1-Η εκλογή προέδρου της Δημοκρατία και το Κουρδικό αποτελούν τα δύο μεγάλα ανοικτά μέτωπα του κ. Ερντογάν
2- Το αποτέλεσμα των εκλογών αποτελεί ηχηρή απάντηση στους στρατιωτικούς που απηύθυναν στην κυβέρνηση τελεσίγραφο πραξικοπήματος, στις 27 Απριλίου, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα επιτρέψει την αλλοίωση του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους. Η απάντηση μάλιστα δόθηκε από την κυβέρνηση Ενρτογάν χωρίς κατά μέτωπο σύγκρουση, αλλά με επίκληση της πολιτικής σταθερότητας.
3- Με δεδομένο ότι η φωνή των εθνικιστών θα ακούγεται πλέον πιο ισχυρή, αφού το ΜΗΡ θα εκπροσωπείται στη Βουλή, οι πιέσεις προς στην κυβέρνηση από αυτήν την κατεύθυνση θα είναι πιο ισχυρές, με άμεσο αντίκτυπο στις επιλογές της όσον αφορά την πολιτική της έναντι της ΕΕ των ΗΠΑ, αλλά και της Ελλάδας.
4- Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει μεγάλα περιθώρια να ελέγξει τις πολιτικές εξελίξεις.
5- Μέχρι την εκλογή νέου προέδρου, όμως, παραμένει στο αξίωμα του ο νυν πρόεδρος Αχμέντ Νετζτνέτ Σεζέρ παίζοντας έστω και περιορισμένα ένα ρυθμιστικό ρόλο με το δικαίωμα βέτο που διαθέτει ή τη δυνατότητα που του δίνει ο νόμος να μην εγκρίνει κυβερνητικές αποφάσεις, ακυρώνοντας έτσι το έργο της.
6- Ο «στρατός» παραμένει ένας αστάθμητος παράγοντας.
7- Σε κάθε περίπτωση ο δρόμος είναι μακρύς και κανείς δεν μπορεί να πει ότι η Τουρκία βγαίνει από την πολιτική κρίση μετά τις εκλογές.
Newsroom ΔΟΛ
Εκλογή προέδρου και Κουρδικό προτεραιότητες του Ερντογάν μετά την εκλογική νίκη
ΑΠΕ
Πανηγυρισμοί οπαδών του ΑΚΡ του πρωθυπουργού Ενρτογάν στην Αγκυρα
Κωνσταντινούπολη
Στείλε το άρθρο με emailΤύπωσε το άρθρο
Ήττα για την κεμαλική πολιτική παράδοση σήμαναν τα εκλογικά αποτελέσματα στην Τουρκία, καθώς τα κόμματα που κινούνται εκτός του επίσημου ιδεολογικού κατεστημένου της χώρας, ισλαμιστές και Κούρδοι, έλαβαν περισσότερες από τις μισές ψήφους.
Σαρωτική επικράτηση του Ερντογάν στις εκλογές της Τουρκίας
Το ισλαμικό κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ενίσχυσε την εκλογική του δύναμη σε σχέση με τις εκλογές του 2002, περίπου κατά 12,5 ποσοστιαίες μονάδες (47% το 2007, 34,28% το 2002). Δεν κατόρθωσε ωστόσο να καταλάβει 367 βουλευτικές έδρες σε σύνολο 550, τα 2/3 δηλαδή των εδρών, για να μπορέσει να εκλέξει πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Τη νέα Εθνοσυνέλευση θα σημαδέψει επίσης η παρουσία των Κούρδων βουλευτών, στον απόηχο μάλιστα των δηλώσεων της πρώην βουλευτού των Κούρδων Λεϊλά Ζάνα, για την ανάγκη εγκαθίδρυσης πολιτειακού συστήματος που θα περιλαμβάνει την περιοχή του Κουρδιστάν.
Κουρδικό και εκλογή προέδρου θα είναι τα δύο προβλήματα που κληθεί να αντιμετωπίσει άμεσα η νέα κυβέρνηση.
Αμεση προτεραιότητα η εκλογή προέδρου
Η κυβέρνηση δεν διαθέτει την πλειοψηφία να εκλέξει τον πρόεδρο της αρεσκείας της. Προεκλογικά ο πρωθυπουργός Ερντογάν είχε δηλώσει ότι θα επιδιώξει να εκλεγεί πρόεδρος της Δημοκρατίας με συναίνεση από τη νέα Εθνοσυνέλευση.
Για να επιτύχει όμως συναίνεση και με διαφαινόμενη την άρνηση των κεμαλιστών του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, θα χρειαστεί την υποστήριξη είτε των εθνικιστών είτε, αν το επιτρέπουν οι συσχετισμοί των κοινοβουλευτικών δυνάμενων, είτε των ανεξάρτητων βουλευτών οι συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι Κούρδοι.
Με δεδομένη την ένταση στο Κουρδικό, η εκλογή προέδρου με τη στήριξη Κούρδων δεν φαντάζει πολιτικά ρεαλιστική επιλογή στη σημερινή Τουρκία. Μία τέτοια κίνηση θα καταγγελλόταν ως αντεθνική.
Η εκλογή προέδρου με συναινετικές διαδικασίες καθιστά τον πρωθυπουργό Ερντογάν δέσμιο του εθνικιστικού-πατριωτικού μπλοκ είτε αυτό ακούει στο όνομα των Γκρίζων Λύκων, είτε του CHP. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση αλλαγής του Συντάγματος.
Η νέα Εθνοσυνέλευση που προέκυψε θα πρέπει να εκλέξει πρόεδρο της Δημοκρατίας μέσα σε ένα μήνα από τη συγκρότησή της σε σώμα, από την ολοκλήρωση δηλαδή της ορκωμοσίας των νέων μελών της και την εκλογή του προεδρείου της.
Σε περίπτωση που η κυβέρνηση δεν εξασφαλίσει τη συμμετοχή 367 βουλευτών στη διαδικασία εκλογής προέδρου τότε και αυτή Εθνοσυνέλευση, όπως και η προηγούμενη διαλύεται, και διεξάγονται εκ νέου εκλογές. Με δεδομένη, ωστόσο, την ευρεία πλειοψηφία που εξασφάλισε σε αυτές τις εκλογές το κυβερνών ΑΚΡ, δεν είναι σίγουρο εάν η αντιπολίτευση θα επιθυμούσε μία νέα εκλογική αναμέτρηση.
Εάν όμως τελικά η Τουρκία οδηγηθεί σε νέες εκλογές, τότε δεν αποκλείεται να στηθούν διπλές κάλπες στις 21 Οκτωβρίου: μία για την εκλογή των βουλευτών και μία για το δημοψήφισμα για τις συνταγματικές αλλαγές.
Μετά την πρόσφατη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η συνταγματική αναθεώρηση, που προβλέπει μεταξύ άλλων την απ' ευθείας εκλογή του προέδρου από τον λαό και τη μείωση της κυβερνητικής θητείας από τα πέντε στα τέσσερα χρόνια, τίθεται σε δημοψήφισμα. Αυτό ορίστηκε από το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας για τις 21 Οκτωβρίου.
Ένα τρίτο, -αν και λιγότερο πιθανό- σενάριο είναι να θέσουν οι κεμαλιστικές δυνάμεις θέτουν σε εφαρμογή ένα σχέδιο το οποίο απλώς «ψιθυριζόταν» πριν τις εκλογές: Κάνουν μία διασταλτική ερμηνεία της νομοθεσίας και του Συντάγματος και ζητούν από το Συνταγματικό Δικαστήριο να κηρύξει άγονη την προηγηθείσα διαδικασία συνταγματικής μεταρρύθμισης, επειδή αυτή δεν ολοκληρώθηκε εντός της ίδια κοινοβουλευτικής περιόδου.
Ανοικτή πληγή το Κουρδικό
Το άλλο ανοικτό μέτωπο της κυβέρνησης είναι το Κουρδικό. Η κλιμάκωση που παρατηρείται τον τελευταίο χρόνο με επίκεντρο τις εξελίξεις στο βόρειο Ιράκ, το οποίο εξελίσσεται σταθερά σε εθνικό κέντρο των Κούρδων όλης της περιοχής, μεταφέρεται τώρα και μέσα στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Η συνύπαρξη των Κούρδων βουλευτών και των Γκρίζων Λύκων θα σημαδέψει τη νέα περίοδο.
Αξιο ιδιαίτερης αναφοράς είναι το γεγονός ότι στις κουρδικές περιφέρειες της ανατολικής και νοτιοανατολικής Τουρκίας μοναδικοί αντίπαλοι των Κούρδων ήταν οι ισλαμιστές του ΑΚΡ, οι οποίοι επιμελώς απέφευγαν να αρθρώνουν εθνικιστικό λόγο.
Τη σκιά του σε αυτές τις στις τουρκικές εκλογές έριξε και το Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα του προέδρου του αυτόνομου Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ Μασούντ Μπαρζανί, έχοντας κυρίως ερείσματα στα ισχνά αστικά στρώματα των Κούρδων και μία κριτική προσέγγιση προς το ΡΚΚ του Αμπντουλάχ Οτζαλάν. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι που στηρίχθηκαν από το Κόμμα Δημοκρατικής Τουρκίας (DTP) δεν μπόρεσαν να προσελκύσουν το σύνολο των κουρδικών ψήφων.
Στις άμεσες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης θα είναι ο χειρισμός των πιέσεων, από τους στρατιωτικού και τους εθνικιστές, για στρατιωτική επέμβαση στο βόρειο Ιράκ με στόχο τους Κούρδους αντάρτες του ΡΚΚ.
Σε δηλώσεις του μετά την εκλογική του νίκη, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι «θα προχωρήσουμε έχοντας ως αρχές μας: ένα έθνος, μία σημαία, μία πατρίδα, ένα κράτος. Εϊμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι απαιτηθεί στην ώρα του», χωρίς να αναφέρει άμεσα εάν προτίθεται να δώσει το πράσινο φως για στρατιωτική επέμβαση στο βόρειο Ιράκ.
Η Ουάσινγκτον έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν επιθυμεί μία τέτοια εξέλιξη που θα οδηγούσε σε άμεση αντιπαράθεση –ακόμη και στρατιωτική- τις ΗΠΑ με την Τουρκία. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι υπό την παρούσα συγκυρία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί έναν πιο επιθυμητό συνομιλητή, ο Τούρκος πρωθυπουργό δεν δίστασε προεκλογικά να πλειοδοτήσει στο εθνικισμό. Δήλωσε ότι η Αγκυρα μπορεί να αποστείλει στρατεύματα εάν δεν έχουν θετικά αποτελέσματα οι συνομιλίες με τους Ιρακινούς και τους Αμερικανούς, που προβλέπονται μετά τις βουλευτικές εκλογές.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός δήλωσε ότι προσκάλεσε τον Ιρακινό ομόλογό του Νουρί αλ Μάλικι στην Αγκυρα μετά τις εκλογές για να συζητήσουν το θέμα αυτό.
Είχαν προηγηθεί η απειλή του υπουργού Εξωτερικών Αμπντουλάχ Γκιουλ ότι τα σχέδια στρατιωτικής εισβολής στο βόρειο Ιράκ είναι έτοιμα.
Εν κατακλείδι:
1-Η εκλογή προέδρου της Δημοκρατία και το Κουρδικό αποτελούν τα δύο μεγάλα ανοικτά μέτωπα του κ. Ερντογάν
2- Το αποτέλεσμα των εκλογών αποτελεί ηχηρή απάντηση στους στρατιωτικούς που απηύθυναν στην κυβέρνηση τελεσίγραφο πραξικοπήματος, στις 27 Απριλίου, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα επιτρέψει την αλλοίωση του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους. Η απάντηση μάλιστα δόθηκε από την κυβέρνηση Ενρτογάν χωρίς κατά μέτωπο σύγκρουση, αλλά με επίκληση της πολιτικής σταθερότητας.
3- Με δεδομένο ότι η φωνή των εθνικιστών θα ακούγεται πλέον πιο ισχυρή, αφού το ΜΗΡ θα εκπροσωπείται στη Βουλή, οι πιέσεις προς στην κυβέρνηση από αυτήν την κατεύθυνση θα είναι πιο ισχυρές, με άμεσο αντίκτυπο στις επιλογές της όσον αφορά την πολιτική της έναντι της ΕΕ των ΗΠΑ, αλλά και της Ελλάδας.
4- Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει μεγάλα περιθώρια να ελέγξει τις πολιτικές εξελίξεις.
5- Μέχρι την εκλογή νέου προέδρου, όμως, παραμένει στο αξίωμα του ο νυν πρόεδρος Αχμέντ Νετζτνέτ Σεζέρ παίζοντας έστω και περιορισμένα ένα ρυθμιστικό ρόλο με το δικαίωμα βέτο που διαθέτει ή τη δυνατότητα που του δίνει ο νόμος να μην εγκρίνει κυβερνητικές αποφάσεις, ακυρώνοντας έτσι το έργο της.
6- Ο «στρατός» παραμένει ένας αστάθμητος παράγοντας.
7- Σε κάθε περίπτωση ο δρόμος είναι μακρύς και κανείς δεν μπορεί να πει ότι η Τουρκία βγαίνει από την πολιτική κρίση μετά τις εκλογές.
Newsroom ΔΟΛ
Comments